المانیتور افزود: پس از توافق 14 ژوییه (23 تیر) بین ایران و شش قدرت جهان، یکی از مسائلی که در رسانه های داخلی ایران به آن پرداخته شده صنعت خودروسازی این کشور بوده است.
برای درک بهتر اهمیت این صنعت در اقتصاد ایران و چرایی مباحث داغ و گسترده درباره آن یادآوری برخی مسائل لازم است. ایران بزرگترین تولید کننده خودرو در خاورمیانه است. قبل از اعمال تحریم ها، این کشور یازدهمین کشور بزرگ تولید کننده خودرو در جهان بوده است. صنعت خودروسازی، دومین صنعت بزرگ در ایران پس از نفت است که بیش از 700 هزار نیرو در سال جذب می کند.
'امین آزاد' روزنامه نگار ایرانی که از نزدیک وضعیت صنعت خودرو در ایران را دنبال می کند به المانیتور گفت: تحریم های اقتصادی بزرگترین وقفه برای این صنعت به ویژه در زمانی بود که صنعت خودروی کشور آماده جهشی بزرگ بود.
آزاد تاکید کرد که تحریم های غرب نه تنها پیشرفت این صنعت را متوقف نکرد بلکه بر روی تولید و قیمت ها تاثیر گذاشت.
وی گفت: تولید به دلیل تحریم ها کاهش یافت و در عین حال، قیمت خودرو به همین دلیل حدود 300 درصد افزایش یافت. تولید از 1.5 میلیون خودرو در سال به کمتر از 700 هزار خودرو کاهش یافت. مهم تر این که کیفیت خودروها افت کرد.
روشن است که تحریم ها تاثیری مخرب بر این بخش مهم داشت. اکنون به نظر می رسد که با گذشت دو سال از روی کار آمدن 'حسن روحانی' رئیس جمهوری ایران و در دسترس بودن توافق هسته ای، وی بر روی احیای دومین صنعت بزرگ کشور متمرکز شده است.
معاون وزیر صنعت ایران در نشست اخیر با هیات اقتصادی بازدید کننده از تهران اعلام کرد که این کشور قصد دارد ظرفیت تولید خودرو را به سه میلیون خودرو تا سال 2021 افزایش دهد. وی همچنین تاکید کرد که برای دستیابی به این هدف، کشور نیاز دارد با شرکت های بین المللی تولید وسائل نقلیه همکاری کند.
در حالی که ایران به خاطر تولید خودرو در داخل به خود می بالد، این کشور همچنان به قطعات وارداتی وابسته است. آزاد در گفتگو با المانیتور با اشاره به نیاز ایران به واردات برخی قطعات و فناوری گفت، در نتیجه تولید کنندگان ایرانی مجبور بودند با شرکت های چینی همکاری کنند.
به نوشته المانیتور، خودروسازان چینی که از خلا ناشی از تحریم ها برای ورود به بازار ایران بهره بردند، اکنون با چالشی چشمگیر مواجه هستند.
شرکت های بزرگ خودروساز غربی که عمدتا فعالیت خود را متوقف و یا کاهش داده بودند اکنون تلاش می کنند بار دیگر به بازار ایران وارد شوند و مقامات و رسانه های ایرانی به خوبی از این امر آگاه هستند.
'سعید موحدی' معاون اقتصادی شرکت خودروسازی بهمن به المانیتور گفت: بخش خودرو در ایران به دلایل متعددی بازاری جذاب برای غربی ها و آسیایی هاست. در حال حاضر صنعت خودروسازی در جهان با تقاضای مداوم مواجه است و این در رابطه با چین، ژاپن و کشورهای غربی صدق می کند. اما می توان گفت که ایران تنها کشوری است که تقاضا در آن بسیار بالاست و در عین حال، دولت این کشور علاقمند به احیای این صنعت است.
همچنین در ایران، شرکت های تولید کننده خودرو درآمدهای نسبتا قابل قبولی را تولید می کنند. شاید به این دلیل است که همکاری با ایرانی ها و صادرات محصولات جدید به ایران برای شرکت های بزرگ خودروساز و شرکت های پیشرفته از نظر فناوری در اولویت قرار دارد.
موحدی با ابراز خوشبینی نسبت به آینده صنعت خودروسازی ایران می گوید: ما شاهد همکاری بلند مدت بین ایران و شرکت های اصلی خودروساز خواهیم بود و آنها حتی ممکن است در بازار ایران سرمایه گذاری کنند.
با این حال، وی هشدار داد که تحریم ها تا مدتی پابرجا خواهند بود و سود سرمایه گذاری در این بازار فورا عاید نخواهد شد.
وی گفت: من فکر می کنم که شش تا دوازده ماه پس از لغو تحریم ها، ما شاهد رشد خواهیم بود و البته شرکت های تولید کننده خودرو سود حاصل را حفظ خواهند کرد.
المانیتور نوشت: با وجود خوشبینی نسبت به آینده صنعت خودرو در ایران، این صنعت از زمان توافق هسته ای افتی را شاهد بوده است.
یک شهروند ایرانی که در یکی از خیابان های اصلی تهران نمایشگاه خودرو دارد این مساله را به انتظارات نا بجا از تاثیر فوری توافق ربط داد و به المانیتور گفت: زمانی که توافق اعلام شد مردم فکر کردند که قیمت خودرو کاهش خواهد یافت یا خودروهای تولید غرب و با کیفیت عالی به ایران صادر خواهد شد.
با توجه به تاثیر مخرب تحریم ها و نقش آن در بازار خودرو حساسیت ها و ملاحظاتی وجود خواهد داشت.
امین آزاد روزنامه نگار صنعت خودرو در این زمینه به المانیتور گفت: بعید است که ایران به دنبال آن باشد که بازار خود را کاملا در اختیار شرکت های خارجی قرار دهد. مطمئنا دو شرکت بزرگ خودروسازی ایران همچنان بیشترین سهم را در این بازار خواهند داشت.
این روزنامه نگار با این حال به تمایل آشکار به دسترسی به فناوری جدید و ارتقای استانداردها اشاره کرد و گفت: شرکت های ایرانی تلاش می کنند توانایی های فنی و کیفیت تولید خود را از طریق همکاری با شرکت های غربی بهبود بخشند. این تصادفی نیست که ایران بسرعت قراردادهایی را با شرکت های تولیدکننده در اتریش امضا کرد و قرار است بزودی یک شرکت مشترک ایرانی -ایتالیایی فعال در زمینه طراحی خودرو تاسیس شود. من فکر می کنم که اگر این پروژه اجرا شود و ایران بتواند ارتباط تولید کنندگان خود را با همتایان آنها در جهان برقرار کند، می توان امید داشت که کیفیت خودروسازان داخلی ارتقا یابد.
در حقیقت، در ورای صادرات به بازارهای ایران، شرکت های غربی از جمله رنو، پژو، مرسدس بنز و ولوو تمایل خود را به استفاده از ایران به عنوان مرکزی برای صادرات محصولاتش به کشورهای همسایه همچون عراق، آذربایجان، سوریه و افغانستان ابراز کرده اند.
به رغم چالش های فراوان، به نظر می رسد بخش خودروی ایران بتدریج به مسیر رشد باز می گردد. با توجه به طرح های مشترکی که دنبال می شود، امید می رود ایران نه تنها مقصد خوبی برای کالاهای خارجی باشد بلکه به مرکزی منطقه ای برای تولید و صادرات خودرو بدل شود.
