مسعود اصلانی -پژوهشگر حوزه فرهنگ- در گفت‌وگو با ایران اکونومیست در مورد مباهله و اهمیت آن در تاریخ اسلام گفت: بیست و چهارم ذی‌الجه روز مباهله، روزی است که پیامبر مکرم اسلام(ص)، عزیزترین عناصر انسانی خود را به صحنه می‌آورد. مباهله در معنای لغوی یعنی نفرین کردن دو نفر به یکدیگر، بدین ترتیب که افرادی که با هم درباره یک مسئله مهم مذهبی گفتگ‌وگو دارند در یک جا جمع و به درگاه خدا تضرع کنند و از او بخواهند که دروغگو را رسوا سازد و مجازات کند.مباهله یعنی لعنت فرستادن و نفرین کردن دروغگو. چیزی که الان در جامعه امروز به وضوح می‌بینیم و با آن می‌خواهیم مقابله کنیم و این حق همه انسان‌ها و موجودات زنده است. همچنین طبیعی است که طرفین مباهله، باید معتقد به پروردگار باشند تا بتوانند اقدام به چنین کاری کنند، چون فردی که خداپرست نیست، نمی‌تواند از خداوند درخواستی داشته باشد.
اصلانی خاطرنشان کرد: مراجع دینی نیز نظرات خودشان را در خصوص این واقعه مهم اعلام کرده‌اند و حتی شان این روز مهم و عید بزرگ را که اکثر ما فراموش کرده‌ایم و گویی به فراموشی رفته به زبان‌های ساده بیان کردند.
روز مباهله روز حقیقت است
وی افزود: دو نکته طلایی در واقعه مباهله وجود دارد: یکی اینکه آیات ارزشمندی را با خود به همراه دارد که همگی گویای عظمت و جایگاه ممتاز خاندان عصمت و طهارت در دین اسلام است. دوم اینکه یکی از زیباترین و مهمترین اسناد و مدارک معتبر قرآنی که حکایت آن بیانگر این جایگاه و عظمت است، همان آیه مباهله است.در آیه مباهله کاملا به حکایت واقعه تاریخی به صورت برجسته پرداخته شده است. هیچ سابقه‌ای نداشته است که برای بیان حقیقت، پیغمبر(ص) دست عزیزان خود، اعم از فرزندان و دختر خود و امیرالمومنین(ع) را که برادر و جانشین خود هست بگیرد و به وسط میدان بیاورد، بنابراین استثنایی بودن و مهم بودن روز مباهله به این شکل است.
جای مباهله در آثار فرهنگی و هنری خالی است
وی با طرح این سوال که باتوجه به اهمیت روز مباهله آیا برای این روز تولیدات رسانه‌ای، نمایشی با سینمایی داشته‌ایم؟، گفت: احساس می‌شود که دست اندرکاران تولیدات رسانه‌ای این واقعه مهم را فراموش کرده‌اند. ما در ساخت تولیدات نمایشی مذهبی جزو بهترین سازندگان سریال و فیلم‌های مذهبی هستیم و با نگاهی به گذشته و کارنامه تولیدات نمایشی مشاهده می‌کنیم در ساخت فیلم‌های مناسبتی رقیبی تاکنون نداشته‌ایم. ما در مجموعه‌های تلویزیونی همچون مختارنامه، روز واقعه، امام علی (ع)، امام رضا(ع)، یوسف پیامبر(ع) و خیلی سریال‌ها و فیلم‌های مذهبی پیشگام، فعال و موفق بوده‌ایم به طوری که این مجموعه‌ها در رسانه‌های دیگر کشورها به مکررا پخش شده است.
در ساخت برنامه‌های تلویزیونی مناسبتی مذهبی ضعیف عمل می‌کنیم
اصلانی ادامه داد: متاسفانه الان شاهد کم رنگ شدن تولیدات این گونه ژانر در کشور شدیم. در آن موقع که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت داشتم دوستان برنامه‌ساز ایده‌هایی داشتند که یکی از آن ایده در خصوص ساخت واقعه (مباهله) برای کودک و نوجوان به صورت انیمیشن بود، ولی حرف بنده این است که ما درساخت برنامه‌های تلویزیونی مناسبتی مذهبی صحبت زیاد و ضعیف عمل می‌کنیم و اکثرا به مرحله اجرا که می‌رسد عملی صورت نمی‌گیرد و در حد قول می‌باشد.
وی تاکید کرد: غالبا ریشه اینگونه مشکلات نبود بودجه و منبع و یا حتی تمایل نداشتن برنامه‌سازان و گاهی سنگ اندازی برای فیلم‌سازان و سازندگان به اینگونه فعالیت‌های هنری است، البته شاید در ذهنیت‌ها این پیش بیاید که واقعه‌های گذشته بوی عقب ماندگی می‌دهد و ذهنیت‌ها را کاملا تغییر دهند، اما این درست نیست کم لطفی خیلی‌ها را در مسائل دیگر ببینیم. نکته اساسی این است که متولیان تولیدات رسانه‌ای و رسانه‌ها هم در پخش و تبلیغ کاملا کوتاهی کرده‌اند.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ اظهار کرد: البته من به صراحت می‌گویم که بین مبلغین دینی و رسانه تضاد فکری حاکم است و تا وقتی این تعاملات و هماهنگی‌ها از سوی رسانه‌ها نباشد قطعا با واژٰه (مباهله) مردم بیگانه می‌شوند و نسل‌های بعدی هم فراموش می‌کنند. باید در خصوص اینگونه واقعه‌های مهم و مذهبی انیمیشن کودک و نوجوان و سریال و حتی فیلم‌هایی فاخر و ماندگار ساخته شود.
اصلانی یادآور شد: جدا از این مباحث، بسیاری از مردم سریال‌های مذهبی زیادی دیدند و حتی آنان را با جسم و روح خود لمس کرده‌اند ولی ممکن است اسم این روز(مباهله) زیاد به گوش‌شان نخورده باشد، حال تصور کنید بخواهیم برای کودکان و نوجوان از اینگونه برنامه‌ها بسازیم که هیچگونه صحبت و شناختی نسبت به آن وجود ندارد و این جای تاسف دارد.
وی ادامه داد: ما سعی در برگزاری اجتماعات و جلساتی را داریم که واقعه‌های مذهبی مثل محرم و صفر، رمضان، شعبان، غدیر و.. را با ذکر مصیبت یا دعا توسط شیعیان در کل جهان اسلام در قاب تلویزیون و نمایش‌های خیابانی به اقتدار بکشیم ولی همیشه خلاء اینگونه مناسبت‌ها(مباهله) بارها برای وقایع مهم دیگراحساس شده و متاسفانه تبلیغاتی در تلویزیون و نمایش، فیلم و حتی در تولیدات رسانه‌ای دیده نشده و اگر هم نشان داده شده به طور خلاصه و گذرا است.
جای خالی واقعه مباهله در تولیدات رسانه‌ای
این پژوهشگر حوزه فرهنگ افزود: مباهله تبلیغ اسلام و شیعه است و رسانه مهمترین جا برای دیدن و تبلیغات دارد و این تبلیغ هر باره باید پر رنگ‌تر نمایش داده شود و اینکه در تولیدات رسانه‌ای جای خالی به چشم می‌خورد که باید بررسی شود.
اصلانی ابراز کرد: همانگونه که ما برای پر رنگ جلوه دادن واقعه عاشورا تلاش می‌کنیم باید تمام رسانه‌های دیداری و شنیداری را به سمت و سویی سوق دهیم که در خصوص مباهله هم به همان میزان گام بردارند.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ بیان کرد: اگر فیلمی مذهبی ساخته شود که بگوید حقیقت مذهب و شیعه چیست و آنگاه به سمت و سوی این حقیقت برویم نجات پیدا خواهیم کرد و قطعا از طرف مخاطبین مورد استقبال هم قرار خواهیم گرفت.
یکی از ضعف‌های رسانه‌ای کمبود آثار مذهبی در سینما است
اصلانی با بیان اینکه کمبود آثار مذهبی در سینمای ایران یکی از عمده‌ترین مسائل ضعف رسانه به شمار می‌رود، تصریح کرد: بخشی از ضعف مربوط به موسسه‌ها و مسئولین حوزه نمایشی و تلویزیونی است، همچنین سلیقه‌ای عمل کردن و پیگیری نکردن و یا بی‌اهمیت بودن در تولیدات اینگونه سریال و فیلم‌های تاریخی مذهبی نیز بی‌تاثیر نیست.
وی ادامه داد: به نظر من فیلم مذهبی چون حقیقت مذهب است و با واقعیت جامعه امروز ما فاصله دارد، خیلی مورد استقبال قرار نخواهد گرفت چرا که ما هم برای ساخت اینگونه فیلم و سریال‌ها کم لطفی می‌کنیم و تلاشی هم نکرده و تمایلی هم به ساخت و هزینه‌های جانبی آن نداریم و حتی با مشکلات ساخت اینگونه آثار کاملا آشنا هستیم.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ اظهار کرد: هر زمان فیلم مذهبی ساخته شود که بگوید حقیقت مذهب چیست و اگر به سمت و سوی این حقیقت برویم قطعا نجات پیدا خواهیم کرد و حتما هم از سوی مخاطبان فیلم مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
وی در پایان گفت: باید باید تمام تلاش خود را به کار بگیریم تا هویت اصلی تاریخ اسلام را که ریشه در زندگی ما داشته و دارد را زنده نگه داریم و آن را در قاب تلویزیون و رسانه بیاوریم. باید وقایع‌نگار و راوی خوبی در رسانه باشیم.
