امروز با یک تضاد مواجه هستیم، زیرا از یک‌سو نیروهای اجرایی به دنبال حل و فصل مسائل و مشکلات و نیروهای تخریبی نیز به دنبال بر هم زدن هر نوع تفاهمی هستند. به همین دلیل تا زمانی که از چند و چون چنین تضادهایی باخبر نباشیم، قادر به داوری واقع‌بینانه از شرایط کشور نخواهیم بود.
در این میان هر چند درخصوص کنار رفتن رابرت مالی گمانه‌زنی‌های مختلفی مطرح می‌شود، اما لازم به یادآوری است که در سیستم ایالات‌متحده یک فرد تنها یک رابط، جهت اجرای ماموریت و انجام وظایف خود است؛ ماموریتی که توسط سازمان‌ها و نهادها با همکاری اتاق‌های فکر نقشه راه آن ترسیم می‌شود. لذا مساله اصلی نه آمدن و رفتن برخی افراد، بلکه زمینه‌چینی کشورهای غربی و به طور خاص ایالات‌متحده برای ماه اکتبر و پایان موعد برجام است؛ موعدی که بدون بهانه یا زمینه‌چینی نمی‌توان از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی و سازمان ملل علیه ایران استفاده کرد.
چنین موضوعی در حالی مطرح است که شاهد هستیم تیم مذاکره‌کننده ایران به خصوص در دولت فعلی به دنبال اطاله مذاکرات است تا در این فاصله برنامه‌های خود را اجرایی کند. حال آنکه پایان موعد برجام در ماه اکتبر مانند شمشیر داموکلس است که اگر نتوانیم در این مدت به توافق یا تفاهمی دست پیدا کنیم، می‌تواند با فعال کردن مکانیسم ماشه تمامی تحریم‌ها و قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران را فعال کند.
در این وضعیت اگر توافق موقتی انجام شده باشد یا اینکه موعد برجام تمدید شود، ممکن است مساله را تا مدتی به تعویق بیندازد، اما تا زمانی که مشکلات و مسائل خود را به صورت کامل با غرب حل و فصل نکنیم، شرایطی ایجاد نخواهد شد تا از تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی و مالی رهایی پیدا کنیم. در واقع یکی از مشکلات مهم ما در مسیر عادی‌سازی و تنش‌زدایی با کشورهای غربی و نیز رفع تحریم‌ها مربوط به یک فضای دوگانه ایجادشده در کشور است. در این رابطه دولت‌ها معمولا (چه اصولگرا، چه اصلاح‌طلب) به واسطه وظایف اجرایی که برعهده دارند به دنبال اجرای سیاست‌هایی هستند که مشکلات پیش روی کشور را حل و فصل کنند، اما سر بزنگاه گروهی پنهان، گام‌های برداشته‌شده از سوی دولت‌ها را خنثی و دستاوردها را باطل می‌کند؛ گروهی که به مثابه ترمز پنهان عمل می‌کند و تنها به دنبال نتایج تخریبی دلخواه خود است.
شواهد نیز نشان می‌دهند این ترمز پنهان در مسیر عادی‌سازی روابط ایران با جهان از قدرت بالایی برخوردار است، چراکه با اندکی دقت مشاهده می‌کنیم این گروه توانسته کشور را تا سال‌ها بر لبه تیغ نگه دارد. این در شرایطی است که کشورهای عربی در طول این سال‌ها به سرعت در حال حرکت در مسیر توسعه بوده‌اند، اما متاسفانه ما درگیر مسائل و مشکلات مختلفی هستیم که زندگی روزمره برای مردم را دشوار و قدرت اقتصادی کشور را نیز دچار فرسایش کرده است.
فریدون مجلسی - دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل
