شاید شما هم افرادی را در اجتماع دیدهاید که عجیبوغریب رفتار میکنند و ارتباط چشمی محدودی دارند. این افراد نوعی اختلال رشدی دارند که بر رفتار، ارتباط و تعامل آنها تاثیر میگذارد. این اختلال با نام اختلال طیف اوتیسم یا Autism Spectrum Disorder شناخته میشود.
اختلال طیف اوتیسم در سالهای اولیه زندگی بهراحتی قابل تشخیص است. هر چه زودتر این اختلال توسط متخصص تشخیص داده شود، فرد مبتلا درمان بهتری خواهد داشت. ما را در این مقاله همراهی کنید تا بیشتر با اختلال طیف اوتیسم، علل، علائم، تشخیص و راهکارهای درمانی آن آشنا شوید.
اختلال طیف اوتیسم یا (ASD) نوعی ناتوانی عصبی_رشدی در مغز است که بر نحوهی رفتار، یادگیری، تعاملات اجتماعی و ارتباطی او تاثیر میگذارد. ASD نوعی اختلال رشدی بهحساب میآید؛ زیرا علائم و نشانههای آن در همان 2 سال اول زندگی ظاهر میشوند.
افرادی که درگیر اختلال طیف اوتیسم هستند در زمینهی ارتباط كلامي و غيركلامی، مهارتهای شناختی، فعاليتهاي سرگرمكننده، روابط و رفتارهای اجتماعي با مشکل اساسی مواجه هستند. این بیماری را میتوان در هر سنی تشخیص داد؛ اما تشخیص بهموقع و زودهنگام آن به بازتوانی این افراد کمک شایانی میکند.
اختلالات طیف اتیسم در گذشته بهصورت جداگانه دستهبندی میشد؛ اما با تغییر DSM_5، چند اختلال رشدی فراگیر دیگر نیز در محدودهی اختلال طیف اوتیسم در نظر گرفته شد. این طبقهبندی شامل اختلالات زیر است:
·سندرم آسپرگر(Aspergers syndrome): این کودکان معمولا هوش نرمالی دارند و گاهی حتی باهوشتر از حد نرمال هستند؛ اما با مشکلات اجتماعی جدی روبهرو هستند. این افراد مشکلات کمتری در آموزش و گفتار دارند؛ اما در پردازش و درک زبان مشکل دارند.
·اختلال اوتیسم (Autistic disorder): اکثر افراد با شنیدن نام اوتیسم، چهرهیِ این افراد در ذهنشان متصور میشود.
·اختلال از هم گسیختگی کودکی (Childhood disintegrative disorder): این اختلال بسیار نادر است. این کودکان تا 3 سال اول زندگی، رشد طبیعی دارند و پس از آن مهارتهای ارتباطی و اجتماعی را از دست میدهند.
·اختلال فراگیر رشد یا اختلال نافذ رشد (Pervasive developmental disorder): زمانی که کودک در زمینه مهارتهای اجتماعی و ارتباطی مشکل دارد؛ اما در زیرگروههای دیگر قرار نمیگیرد، در این دستهبندی، قرار داده میشود. این زیرگروه به نام اختلال اوتیسم آتیپیک یا PDD نیز شناخته میشود.
با وجود تحقیقات فراوان هنوز علت اصلی اختلال طیف اوتیسم مشخص نشده است؛ اما با توجه به همین پژوهشها، هم ژنتیک و هم محیط در ابتلای فرد موثر تشخیص داده شده است.
·ژنتیک: طبق این نظریه ژنهای مختلفی در اختلال طیف اوتیسم نقش دارند. در برخی موارد تغییرات ژنتیکی(جهش) و ارثی احتمال خطر اختلال طیف اوتیسم را بالا میبرد. در برخی دیگر نیز جهشهای خودبهخودی در بروز آن نقش دارند.
·فاکتورهای محیطی: در حال حاضر محققان عوامل محیطی را بررسی میکنند که آیا عواملی مانند عفونتهای ویروسی، داروها، عوارض دوران بارداری و آلایندههای هوا در شکلگیری این اختلال چقدر نقش دارند.
در حال حاضر تعداد کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم روبه افزایش است، البته این افزایش شاید به دلیل تشخیص بهتر، تغییر معیارهای تشخیصی و یا هر دو مورد باشد. برخی عوامل خطرناکی که احتمال ابتلای کودک را بالا میبرد، شامل موارد زیر است:
فهرست زیر معیارهای DSM_5 است که برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم بیان شده است.
·نقص در برقراری روابط اجتماعی
بعضی از کودکان با بزرگترشدن و بالغشدن، ارتباط بهتری با اطرافیان پیدا میکنند و علائم کمتر را نشان میدهند. حتی در برخی از کودکان که اختلال درجه و شدت کمتری دارد میتوانند تقریباً یک زندگی عادی را تجربه کنند؛ اما در برخی از کودکان بهحدی شدید است که حتی با گذشت زمان و آموزشهای لازم با مهارتهای زبانی و اجتماعی باز هم مشکل خواهند داشت. این کودکان با ورود به دورهی نوجوانی با مشکلات رفتاری و عاطفی جدیتری روبهرو خواهند شد.
نوزادان عادی از زمان تولد رشد میکنند و گاهی مراحل رشدی را طبق جدول زمانبندی شده طی نمیکنند. کودکانی که مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند بعضی از نشانهها و علائم این اختلال را پیش از 2 سالگی بهوضوح نشان میدهند.
اگر نگرانی بابت رشد فرزند خود دارید و بابت این بیماری به فرزندتان مشکوک هستید، میتوانید این دغدغهی ذهنی خود را با بهترین روانپزشک تهران و بهترین روانشناسان، از طریق وبسایت درمانکده در میان بگذارید. در این سایت پزشکی نهتنها در این زمینه با متخصصان حرفهای در ارتباط هستید بلکه در حوزههایی همچون زیبایی با بهترین دکتر پوست تهران هم در تماس خواهید بود.
توجه کنید که علائم اختلال طیف اوتیسم معمولا در همان اوایل رشد کودک مشخص است. اگر تاخیرهای در مهارتهای زبانی و تعاملات اجتماعی مشاهده کردید، باید به این متخصصان مراجعه کنید تا بررسی کاملی را بر فرزندتان انجام دهند.
علائمی که با دیدن آنها باید به پزشک متخصص مراجعه کنید، شامل موارد زیر است:
بهطور کل هیچ درمان موثری برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد؛ اما با چندین مداخله حرفهای میتوان چالشهای این بیماری را کاهش داد و عملکرد کودکان را بهبود بخشید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
اختلال طیف اوتیسم نوعی اختلال رشدی بهحساب میآید که در 4 دسته کلی طبقهبندی میشود. احتمال وقوع این اختلال در پسران 4 برابر دختران است. با وجود تحقیقات فراوان هنوز علت اصلیِ اختلال طیف اوتیسم مشخص نشده است. در واقع هیچ راه کاملا مشخصی برای پیشگیری وجود ندارد؛ اما با تشخیص زودهنگام و مداخلات مفید و موثر میتوان رفتارها، مهارتها و رشد زبانیِ این کودکان را بهبود بخشید. در وبسایت درمانکده با کمک متخصصان حرفهای و مجرب میتوانید به تشخیص و درمان این کودکان سرعت ببخشید.
رپورتاژ