به گزارش ایران اکونومیست، اشکان فراهانی، پژوهشگر ارشد رصدخانه مهاجرت در نشست «بحران مهاجرت در ایران فروم حکمرانی» که در حاشیه نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۳ برگزار شد، افزود: مهاجرت در ایران در حال حاضر به بحران تبدیل شده و در حال تشدید شدن است.
وی، تعداد مهاجران ایرانی در کشورهای دنیا را ۲ میلیون نفر دانست و افزود: این عدد نسبت به جمعیت ۸۰ میلیونی کشور، عدد بالایی محسوب نمی‌شود؛ ضمن آنکه ایران با دارا بودن رتبه ۵۴ در مهاجرفرستی و رتبه ۱۷ در دانشجوفرستی در صدر جدول جهانی قرار ندارد.
فراهانی با بیان اینکه این آمارها بر اساس داده‌های پس‌نگر است، ولی توجه به شاخص‌های پیش‌نگر امری ضروری در حوزه مهاجرت است، گفت: اگر کشور روی آمارها و شاخص‌های پس‌نگر متمرکز شود، همواره بحران را بعد از وقوع لمس خواهد کرد. به عنوان نمونه از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ نرخ مهاجرت دانشجویان ایرانی همواره رشد داشته تا جایی که در سال ۲۰۲۰ از میانگین جهانی هم بیشتر بود.
وی یادآور شد: طبق آمار رسمی و با یک تحقیق علمی مشخص شد کمترین میل به مهاجرت در بین افراد تاثیرگذار ایرانی در حوزه‌های سلامت، علم، فناوری و کارآفرینی و استارتاپ‌ها، ۳۰ درصد است.
پژوهشگر ارشد رصدخانه مهاجرت، ادامه داد: ایران در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۲۲ در برخی شاخص‌ها مثل توانمندسازی و مهارت‌افزایی دانشگاهیان، عملکرد بسیار مطلوبی داشته و حتی از میانگین قبلی نیز فراتر رفته است؛ اما در بخش نگهداشت و جذب، نتوانسته اقدام مثبتی را انجام دهد تا جایی که در این حوزه ایران حتی از کشورهای عربی منطقه نیز رتبه پایین‌تری دارد.
به گفته وی، حتی کشورهای عربی توسعه‌نیافته مانند کویت و مصر بر روی موضوع جذب نخبگان تمرکز کردند، ولی عملکرد دو سال ایران نشان می‌دهد که کشور نه تنها در نگهداشت نیروی انسانی متخصص مطلوب عمل نکرده، بلکه بخش زیادی از این افراد از کشور مهاجرت کرده‌اند.
وی با بیان اینکه ایران در شاخص نوآوری رشد بسیار خوبی را تجربه کرده، تاکید کرد: در نوآوری اقتصاد، نیروی انسانی نقش مهمی ایفا می‌کند؛ از این رو نگهداشت و توسعه سرمایه انسانی، امری ضروری در این حوزه محسوب می‌شود.
فراهانی ادامه داد: متاسفانه در این حوزه، کشور نتوانسته به دستاورد خوبی برسد، تا جایی که در یک بازه زمانی چهار ساله که دو سال آن مقارن با درگیری جهان با کرونا بود، بیش از ۲۰۰۰ کارآفرین ایرانی در حوزه استارتاپ‌ها به بریتانیا و کانادا مهاجرت کردند که تعداد زیادی از این افراد در بالاترین کیفیت و استانداردهای جهانی قرار داشته‌اند. این اعداد نشان می‌دهد ایران به زودی با بحران تشدیدشده مهاجرت مواجه خواهد شد.
