به گزارش ایران اکونومیست، گزارش عملکرد ۲۰ ساله ترویج فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران در ۵ فصل و ۲۴۶ صفحه از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۹ از سوی ستاد نانو منتشر شد که در آن به تشریح اقدامات صورت گرفته در راستای ترویج فناوری نانو می‌پردازد.
طبق این گزارش، تا پایان سال ۱۳۹۹، تعداد ۱۹۹ هزار و ۷۰۵ دانش‌آموز در ۱۰ دوره المپیاد و ۱۱ دوره جشنواره دانش‌آموزی علوم و فناوری نانو شرکت کردند و با مفاهیم و کاربردهای این فناوری از طریق شرکت در این رقابت‌ها آشنا شدند.
تعداد داوطلبان المپیاد از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۹ به تفکیک جنسیت
المپیاد دانش آموزی علوم و فناوری نانو پس از برگزاری ۸ دوره، به عنوان رویداد مورد تایید بنیاد ملی نخبگان پذیرفته شــد. بر این اساس، برگزیدگان المپیاد دانش آموزی نانو از دوره ششم به بعد مشمول دریافت تسهیلات اعطایی بنیاد ملی نخبگان شدند.
طبق توافق صورت گرفته با این بنیاد تلاش شد که علاوه بر جوایز نقدی، مزیت‌های دیگری نیز برای برگزیدگان در نظر گرفته شود. ارائه تجربیات و مشاوره‌های علمی به شرکت کنندگان در قالب استادیار و همچنین برگزاری کارگاه‌های آماده‌سازی و یکسان‌سازی اطلاعات راه‌یافتگان به مرحله نهایی از جمله مزیت‌ها برای برگزیدگان المپیاد دانش آموزی علوم و فناوری نانو به شمار می‌رود.
جوایز و تسهیلات ستاد نانو و بنیاد ملی نخبگان به برگزیدگان یازدهمین دوره از المپیاد نانو (۱۳۹۹)
تجهیزات آزمایشگاهی دانش‌آموزی
همچنین ستاد نانو در قالب شبکه آزمایشگاهی توانا توانسته است تا پایان سال ۱۳۹۹ تعداد ۸۹ آزمایشگاه در تمام استان‌های کشور را تجهیز کند که طی آن ۶۲۵ دستگاه مرتبط با فناوری نانو در آنها نصب شده است.
ستاد نانو بر این باور بوده است که تجهیز آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی فناوری نانو توسط شرکت‌های تولیدکننده دستگاه‌های داخلی و تدوین محتوای آموزشی مرتبط با آنها با هزینه‌هایی بســیار پایین‌تر از مشابه خارجی امکان‌پذیر است و حتی این دستگاه‌ها می‌توانند به عنوان یک محصول آموزشی به کشورهای دیگر صادر شوند.
شرکت‌های داخلی سازنده تجهیزات آزمایشگاهی در ابتدا فاصله زیادی با وضعیت مطلوب در نحوه ارتباط با مشتری و خدمات پس از فروش داشتند، اما ستاد نانو تلاش کرد تا با استفاده از بازخوردهایی که از سوی آزمایشگاه‌های تجهیز شده با این دستگاه‌ها به دست آورده است، شرکت‌های سازنده تجهیزات را در بهبود ارتباط با مشتری و یافتن روش‌های رفع نیاز مشتری یاری کند تا این شرکت‌ها بتوانند برای بهره‌برداری مخاطب دانش‌آموز از دستگاه‌ها، اصلاحات لازم را در آنها ایجاد کنند.
از ابتدای اجرای این برنامه یعنی از سال ۹۱ تا پایان سال ۹۹، برای تجهیز آزمایشگاه‌ها اقدام شد و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، وزارت آموزش و پرورش و خیّران با بیش از ۱۴۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال برای تجهیز آزمایشگاه‌ها تامین اعتبار شده است.
روند سالیانه تامین اعتبار برای تجهیز آزمایشگاه‌های نانو (میلیون ریال)
دستگاه‌های نصب شده در این آزمایشگاه‌ها به این شرح است:
| ردیف | عنوان | کاربرد |
|---|---|---|
| ۱ | الکتروریسی | تولید نانوالیاف |
| ۲ | اسپاترینگ | پوشش‌دهی و ایجاد لایه نازک |
| ۳ | لایه‌نشانی شیمیایی بخار | پوشش‌دهی و ایجاد لایه نازک |
| ۴ | لایه‌نشانی دورانی یا چرخشی (اسپین کوتر) | پوشش‌دهی و ایجاد لایه نازک |
| ۵ | لایه‌نشانی غوطه‌وری (دیپ کوتر) | پوشش‌دهی و ایجاد لایه نازک |
| ۶ | همگن‌ساز فراصوت | همگن‌سازی و توزیع نانوذرات |
| ۷ | آسیاب گلوله‌ای سیاره‌ای | نانوذرات به روش آسیا کاری |
| ۸ | لیتوگرافی | لیتوگرافی |
| ۹ | انفجار الکتریکی سیم | تولید نانوذرات به روش انفجار الکتریکی سیم |
| ۱۰ | پلاسمای سرد اتمسفری | فعال‌سازی سطوح به روش پلاسمای سرد |
| ۱۱ | میکروسکوپ پروبی روبشی آموزشی | تولید نانوذرات به روش انفجار الکتریکی سیم |
| ۱۲ | میکروسکوپ نیروی اتمی | تولید نانوذرات به روش انفجار الکتریکی سیم |
| ۱۳ | میکروسکوپ تونلی روبشی آموزشی | آنالیز با میکروسکوپ‌های پروبی روبشی |
| ۱۴ | اسپکتروسکوپی Vis-U | آنالیز به روش طیف‌سنجی |
| ۱۵ | طیف‌سنج مرئی | آنالیز به روش طیف‌سنجی |
| ۱۶ | دستگاه طیف‌سنجی مرئی | آنالیز به روش حرارتی |
| ۱۷ | ضخامت‌سنج لایه‌های نازک | لایه‌های نازک |
| ۱۸ | اندازه‌گیری کشش سطحی مایعات | لایه‌های نازک |
جشنواره دانش‌آموزی علوم و فناوری نانو
جشنواره دانش آموزی علوم و فناوری نانو فرصتی مغتنم برای دانش‌آموزان علاقه‌مند به تحقیق و پژوهـش در حوزه‌های مختلف فناوری نانو و به معرض نمایش گذاشتن نتایج فعالیت‌های پژوهشی است.
در این راستا باشگاه نانو پس از برگزاری اولین دوره در سال ۱۳۹۰، یازده دوره این جشنواره را تا سال ۱۳۹۹ با اهدافی چون زمینه‌سازی برای ترویج فناوری نانو و آشنا کردن جامعه دانش‌آموزی با مفاهیم علوم و فناوری نانو، هدایت دانش‌آموزان به سمت آموزش پژوهش‌محور در حوزه علوم و فناوری نانو، زمینه‌سازی برای شناسایی استعدادها و توانمندی‌های بالقوه دانش‌آموزان کشور در حوزه‌های مختلف و برنامه‌ریزی برای توانمندسازی آنها، طراحی ایده‌های خلاقانه در زمینه فناوری نانو در سطح دانش و اطلاعات دانش‌آموزی برگزار شده است.
تا پایان سال ۱۳۹۹، تعداد ۲ هزار و ۶۶۳ دانش‌آموز در قالب ارائه طرح‌های فناورانه در این رقابت علمی مشارکت داشته‌اند.
از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ که جشنواره تک مرحله‌ای بود، تعداد ۲۶۶ طرح پس از پایش اولیه به ارزیابی نهایی راه پیدا کردند و از سال ۱۳۹۵ تا پایان سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۴۸ طرح پس از داوطلب شـدن برای شرکت در جشنواره و پایش اولیه، به مرحله اول جشنواره راه پیدا کردند.
تعداد کل طرح‌های جشنواره نانو از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹
نهادسازی در حوزه ترویج صنعتی فناوری نانو
ستاد نانو تا پایان سال ۱۳۹۹ با برگزاری ۲۰ دوره صنعتی فناوری نانو، حمایت از برگزاری ۳۴۲ سمینار آشنایی صنایع با کاربردهای فناوری نانو، برگزاری ۶۶ رویداد صنعتی استانی، برگزاری بیش از ۱۸۰ جلسه با شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف و حضور در بیش از ۷۵ نمایشگاه صنعتی در حوزه‌های متنوع، به معرفی کاربردهای فناوری نانو در صنعت و توانمندی‌های ایران و جهان در این حوزه به جامعه صنعتی، مدیریتی و علمی کشور پرداخته است.
تا پایان سال ۱۳۹۹ در استان‌های مختلف کشور، برگزاری رویدادهای مختلف ترویجی در آنها از دیگر اقدامات ستاد نانو جهت ترویج صنعتی فناوری نانو بوده است. ستاد نانو در کنار برگزاری رویدادهای ترویج صنعتی، با انتشار ۲۱۸ گزارش صنعتی در حوزه‌های متنوع، انتشار کتاب‌های مرجع، معرفی محصولات و تجهیزات فناوری نانو ساخت ایران، انتشار ۱۹ درختواره کاربردهای فناوری نانو، حمایت مالی از انتشار ۳۶۳۱۲ صفحه از نشریات صنعتی فعال در حوزه فناوری نانو و ارائه بیش از ۵۸۰ بسته محتوایی به آنها و همچنین تهیه و انتشار تصاویر متنوع و باکیفیت از محصولات صنعتی در حوزه فناوری نانو و مستندها و مجموعه کلیپ‌های متنوع، به توسعه رسانه‌های صنعتی فناوری نانو کمک شایانی کرده است.
از سال ۸۶ تا سال ۹۹ در مجموع از ۵۸۰۱ رویداد ترویجی در حوزه دانش‌آموزی حمایت شده است که میزان این حمایت‌ها از سال ۹۲ تا پایان سال ۹۹ بیش از ۱۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال بوده است.
میزان حمایت مالی از رویدادهای ترویجی دانش‌آموزی از سال ۹۲ تا ۹۹ (ریال)
