به گزارش ایران اکونومیست، زمان خیلی سریع‌تر از چیزی که تصورش را می‌کردیم، سپری شد و دوباره تقویم به آذرماه رسید؛ ماهی که با دو رویداد مهم یعنی ۱۶ آذر، «روز دانشجو» و ۲۵ آذر، «روز پژوهش» پیوند خورده است.
با توجه به اهمیت این دو رویداد و ضروت توجه بیشتر به مشکلات، دغدغه‌ها و چالش‌ها، در کنار انعکاس مناسب تلاش‌ها، دستاوردها و موفقیت‌های دانشجویان، اساتید و پژوهشگران ایرانی داخل و خارج از کشور، سال گذشته در همین ایام، مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» به عنوان یکی از سرویس‌های خبری جدید اداره علمی و دانشگاهی ایران اکونومیست متولد شد.
در این میان تلاش کردیم با بهره‌مندی از ابزارهای چند رسانه‌ای از جمله ویدئوهای کوتاه، گزارش تصویری، اینفوگرافیک، پادکست، شیوه متفاوت‌تری را برای انعکاس خبرهای علمی در پیش بگیریم.
در یک سالگی مجله «سپهر دانش» تصمیم گرفتیم نگاه کوتاهی به کارنامه مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی ایران اکونومیست در این مدت داشته باشیم.
یکی از بخش‌های بسیار پرمخاطب مجله سپهر دانش، گفت‌وگوهای تفصیلی در بخش "چهره‌ها" است. در این بخش، با برجسته‌ترین و نامدارترین دانشمندان کشور در حوزه‌های مختلف علم گفت‌وگو کردیم.
در طول یک سال گذشته، میزبان یا به نوعی میهمان چهره‌های علمی برجسته کشور بودیم. نخستین گفت‌وگو در این بخش را با پروفسور "داریوش فرهود"، بنیانگذار، مدیر و استاد پیشکسوت گروه ژنتیک انسانی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و پدر علم ژنتیک ایران آغاز کردیم و در مورد محورهای مختلفی از جمله اصول زندگی موفق و تفاوت‌های دانشجویان امروز با دانشجویان سال‌های قبل؛ بحث میهن‌پرستی و عشق به کشور؛ فرار مغزها، مباحث ژنتیک و فناوری‌های جدید این حوزه صحبت کردیم.
برای انجام دومین گفت‌وگو نیز راهی شهر زیبا و تاریخی زنجان شدیم تا پای صحبت‌های پروفسور "یوسف ثبوتی"، فیزیکدان و منجم سرشناس ایرانی، بنیانگذار دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و مؤسس رصدخانه ابوریحان بیرونی در دانشگاه شیراز بنشینیم. از شرایط دانشجویان دیروز و امروز گفتیم؛ از تفاوت بین عیب‌جویی و انتقاد سازنده و علت آزردگی جوانان و علت مهاجرت آنها شنیدیم و درخصوص وضعیت رصدخانه‌های کشور از جمله «رصدخانه ملی ایران» گفت‌وگو کردیم.
سومین گفت‌وگو در این بخش را با پروفسور "مهدی گلشنی"، فیزیکدان برجسته، استاد ممتاز و بنیانگذار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، چهره ماندگار فیزیک و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران پی گرفتیم. از تفاوت میان دانشگاه‌های دیروز و امروز گفتیم و شنیدیم؛ درخصوص تلاش‌ها برای جدایی فلسفه و علم صحبت شد و موضوع مُهاجر فِرستی" یا فرار دِهی مغزها در دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت.
پروفسور "مجتبی شمسی‌پور"، استاد ممتاز دانشگاه رازی کرمانشاه، رئیس انجمن شیمی ایران، چهره ماندگار شیمی، عضو وابسته گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، برنده جایزه شیمی سال ۲۰۰۶ آیسسکو، چهارمین دانشمند و چهره علمی برجسته کشور بود که با وی نیز به گفت‌وگو نشستیم. از کاسب‌کاری کلاس‌های کنکور و حُقه‌بازی‌های برخی از آنها گفتیم؛ درباره ضرورت اصلاح کنکور صحبت کردیم و مشکلات جدی علوم پایه در سطح مدارس و دانشگاه‌ها را یادآور شدیم.
در پنجمین گفت‌وگو در این بخش، نیز در دانشگاه صنعتی امیرکبیر با پروفسور "محمدرضا اسلامی"، چهره ماندگار مکانیک، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، استاد برتر انجمن مهندسان مکانیک ایران، دارنده مدال طلای آلبرت اینشتین یونسکو (۲۰۰۸)، یکی از برترین و شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مهندسی مکانیک جهان و یکی از پژوهشگران "ناسا" در پروژه شاتل فضایی هم‌صحبت شدیم. از تفاوت بین جهان اول و جهان سوم صحبت کردیم؛ در این باره گفت‌وگو کردیم که دانشجویان باهوش، با شرف و زحمت‌کشی در کشور داریم و این جوانان، استعدادهای ملی هستند که خداوند به ایران عطا کرده است.
در کنار معرفی برترین دانشمندان و چهره‌های علمی کشور در بخش "چهره‌ها"، تلاش کردیم با اختصاص بخش ویژه‌ای به نام "با نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور"، زمینه آشنایی عموم مردم، به ویژه جوانان را با تلاش‌های این گروه از نخبگان ایرانی فراهم کنیم.
از پروفسور "مریم میرزاخانی"، ریاضیدان و دانشمند نابغه ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد، نخستین زن برنده مدال فیلدز، جایزه ساتر از سوی انجمن ریاضی و جایزه تحقیقاتی کِلی آمریکا گفتیم.
دستاوردهای قابل توجه دکتر "سید آهنگ کوثر"، پژوهشگر مطرح کشور در حوزه آب و پدر آبخوان‌داری ایران را مرور کردیم.
فعالیت‌های زوج جوان ایرانی، دکتر "کامک عبادی" و همسرش مهندس "آرام حمیدی" در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا را بررسی کردیم.
نگاهی به پروژه نجات آب به سبک زندگی در مریخِ مهندس "مهرداد محجوبی"، نخبه ایرانی و فارغ‌التحصیل رشته طراحی صنعتی از دانشگاه لوند سوئد انداختیم.
در گزارش جراحان پنجه طلایی مغز و اعصاب ایران، دستاوردهای دانشمندان ایرانی در این حوزه، از "پروفسور یحیی عدل" و "پروفسور نصرت‌الله عاملی" تا "پروفسور ابراهیم سمیعی"، همینطور چهره نام‌آشنای جراحی مغز و اعصاب ایران و جهان، "پروفسور مجید سمیعی" و شاگردانش، "دکتر امیر سمیعی" و "دکتر سهیلا سامی" را بررسی کردیم.
شاید برخی از مخاطبان ایران اکونومیست، زمان یا حوصله کافی برای خواندن گزارش‌ها و خبرهای طولانی نداشته باشند. برای پاسخگویی به نیاز این دسته از مخاطبان، تلاش کردیم با تقویت بخش چند رسانه‌ای، خلاصه‌ای از گفت‌وگو با چهره‌ها را در قالب ویدئوهای کوتاه در اختیار مخاطبان قرار دهیم؛ چهره‌های علمی کشور را در قاب‌های اینفوگرافیک‌های مختصر و گویا، به جامعه معرفی کنیم؛ ویدئوهای جذابی از گزارش‌های علمی و مرتبط با مسائل روز را با نریشن‌های کوتاه و شنیدنی، به مخاطبان ایران اکونومیست ارائه کنیم.
"پادکست صدای دانشگاه" بخش دیگری از مجله سپهر دانش را به خود اختصاص داده است که تریبونی برای رساندن صدای دانشجویان به گوش مسئولان است. این بخش در بازدیدی که دکتر زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (۳۱ مرداد ۱۴۰۱) از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایران اکونومیست) داشت، با استقبال مواجه شد و وزیر علوم تأکید کرد که از مطالب مطرح‌شده توسط دانشجویان در پادکست‌های صدای دانشگاه استفاده خواهد شد.
در بخش پادکست صدای دانشگاه، موضوع‌های مختلفی از جمله دانشجویان از دغدغه‌های روزهای کرونایی می‌گویند؛ کوچ دوباره به دانشگاه؛ در پیچ و خم نگارش رساله و پایان‌نامه؛ سربه‌هواییِ رشته نجوم در ایران؛ دشواری‌های دنیای مادران دانشجو؛ چرخش چرخ رشته‌های مهندسی؛ چالش جذابیت در برنامه‌های علمی تلویزیون؛ فکری به حال و اوضاع ناخوش علوم پایه کنیم؛ اوقات فراغت دانشجویان زیر سایه کرونا و گرانی؛ کار دانشجویی؛ انتخاب یا ضرورت؟ با روایت خود دانشجویان بررسی شد.
در بخش گزارش‌های دانشگاهی هم تلاش کردیم دغدغه‌ها و مشکلات روز دانشجویان رشته‌های مختلف و مسائلی که جامعه دانشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف با آنها روبرو هستند را مورد بررسی قرار دهیم: ترکش‌های کرونا بر پیکره آموزش عالی کشور؛ تندبادهایی که چراغ حیات استارت‌آپ‌ها را خاموش می‌کنند؛ آشوب در پژوهش؛ دانشگاه‌ها چطور میدان را به کافه‌ها واگذار کردند؟؛ پیدا و پنهان جامعه پزشکی در چند روایت؛ مهندسی‌تر شدن رشته‌های مهندسی؛ رازی که "شریف" را از سایر دانشگاه‌ها متمایز می‌کند؛ چرا حال رشته‌های علوم پایه در ایران خوب نیست؟؛ چهره واقعی اوقات فراغت دانشجویان در ایام کرونا؛ شاغل بودن یا نبودن دانشجو؛ مسئله این است؟؛ تالار قندریز؛ روایتی از یک حرکت جسورانه دانشجویی در حوزه هنر.
با هدف معرفی دستاوردها و حمایت از تلاش‌های پژوهشگران جوان کشور، در مجله سپهر دانش بخش ویژه‌ای را به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص دادیم و با جوانان فعال این شرکت‌ها گفت‌وگو کردیم.
در گزارش "استارت‌آپ به روایت یک استارت‌آپی" با فعال استارت‌آپی و مؤسس «بسازیم» هم‌صحبت شدیم و از دغدغه‌های شکل‌گیری و ادامه کار یک استارت‌آپ شنیدیم.
در گزارش "فرشی که به سلیقه شما طراحی و بافته می‌شود"، فعال استارت‌آپی و مؤسس شرکت «نگاره‌خانه فردا» و اپلیکیشن «ایزاین» از مشکلات و چالش‌های کار در این حوزه گفت‌وگو کردیم.
در گفت‌وگو با اعضای جوان استارت‌آپ استارت‌آپ «پریفما» و گزارش "مثل آرنولد عینک متناسب با چهره‌تان را انتخاب کنید" ورود به حوزه استفاده از واقعیت افزوده (AR) را بررسی کردیم.
در گزارش "مهاجرت معکوس؛ نخبگانی که عطای غرب را به لقایش می‌بخشند"، گروهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه "صنعتی دلفت" هلند، تصمیم گرفتند با بازگشت به کشور و تأسیس شرکت دانش‌بنیان «فراپایش امین»، یکی از نیازهای مهم کشور (زنجیره سرد) را تأمین کنند.
در گفت‌وگو با مسئولان شرکت دانش‌بنیان «ایده‌کاران سه‌بعدی شریف» تولیدکننده چاپگر زیستی به عنوان طراح و سازنده نخستین چاپگر زیستی نیوماتیکی در ایران، دغدغه‌ها و مشکلات آنها را بررسی کردیم.
در گزارش "گریبان ایران در دست کم‌آبی/ کاسبان هرج و مرج آب مانع حل مشکلات هستند"، پای دردل مسئولان شرکت دانش‌بنیان «رهروان سپهر اندیشه» نشستیم و درخصوص حل مشکلات آبی کشور صحبت کردیم.
در گفت‌وگو با شرکت دانش‌بنیان «هوش‌افزار راهبر آریامن» و گزارش "دیگر نگران خطای دوربین‌های راهنمایی و رانندگی نباشید"، با دستاورد پژوهشگران جوان کشور درخصوص ساخت ربات برای دوربین‌های ترافیکی شهری و جاده‌ای آشنا شدیم.
در مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» تنها به حوزه علم و فناوری کشور بسنده نکردیم. در این بخش تلاش کردیم گزارش‌هایی را مرتبط با رویدادهای روز جهان در حوزه علم و فناوری تهیه و به مخاطبان ایران اکونومیست ارائه کنیم.
با توجه به شرایط همه‌گیری کووید 19 در سراسر جهان، در گزارش بازگشت به دانشگاه، مسئله این است و ویدئو طوفان کووید-۱۹ و دگرگونی روند آموزش در دنیا، روند بازگشت و حضور دانشجویان در دانشگاه‌های مطرح جهان را بررسی کردیم.
در گزارش مردم جهان در انتظار چهره جدید جهان هستی و ویدئو «جیمز وب»، دریچه تازه به سوی تاریخ کیهانی جزئیات کاملی را از آغاز مأموریت تلسکوپ فوق پیشرفته "جیمز وب"ارائه کردیم.
گزارش دگردیسی در فناوری و ویدئو نمایش جذاب زندگی آینده، در نمایشگاه لاس‌وگاس نیز جزئیات متنوع و جذابی را از نمایشگاه الکترونیک مصرفی (CES 2022) را برای مخاطبان فراهم کرد.
در ایام برگزاری نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی با گزارش از ربات‌های مأمور گشت تا لَمس تکه‌ای از ماه در اکسپو، تلاش کردیم جدیدترین فناوری‌های به‌کار گرفته شده در این رویداد را به مخاطبان معرفی کنیم.
نگاهی به کارتون‌های علمی قدیمی تلویزیون انداختیم تا شکل و شیوه روایت مباحث علمی برای کودکان و نوجوانان از دیروز تا امروز را بررسی کنیم.
همزمان با درگذشت "ونجلیس"، یکی از برترین آهنگسازان تاریخ، در گزارش ونجلیس؛ مردی که صدای فضا بود، از تلفیق علم و موسیقی گفتیم.
برای بررسی آنچه در موزه‌های علمی جهان می‌گذرد، گزارش از تجربه پوشیدن لباس فضایی تا قدم زدن با دایناسورها در موزه‌های علوم و ویدئو سفر جذاب در دنیای علم، به لطف موزه‌های علوم را تهیه و در اختیار مخاطبان ایران اکونومیست قرار دادیم.
در گام بعدی تلاش کردیم مطالب جدیدی را به مجله سپهر دانش اضافه کنیم و با این هدف، بخش ویژه‌ای را به دانستنی‌های علم تحت عنوان شکستن گردوی دانش با نیروی میخواهم بدانم اختصاص دادیم.
در نخستین گزارش، سفری به دل ژَرف‌ترین گودال زمین داشتیم و با ویدئو دنیای عجایب و ناشناخته‌ها در گودال ماریانا، به دنبال رمزگشایی از ناشناخته‌ها در اعماق تاریک اقیانوس بودیم.
در گزارش امکان‌پذیر شدن حضور سریع در هر نقطه از جهان با دو فناوری "هولوپورتیشن" و "تله‌پورتیشن" آشنا شدیم.
مسیر پر فراز و نشیب تلفن‌های همراه از دیرباز تا به امروز را طی کرده و با جهانِ بدون مرز تلفن‌های هوشمند آشنا شدیم.
بخش دیگری که در حوزه خبرهای بین‌الملل در نظر گرفته‌ایم، معرفی برترین مراکز و موسسه‌های پژوهشی جهان است. این بخش را با گزارش "جامعه فرانهوفر" پدرخوانده فناوری جهان و ویدئو گل سرسبد پژوهش در آلمان آغاز کردیم.
در ادامه، جامعه "ماکس پلانک"، خانه‌ای برای نوبلیست‌ها به عنوان موفق‌ترین نهاد پژوهشی آلمان در حوزه علوم پایه را با ویدئو کشف اسرار جهان از مسیر علوم پایه معرفی کردیم.
از آلمان راهی هلند شدیم تا با ب مؤسسه آی‌اچ‌ای دلفت (IHE Delft) به عنوان بزرگترین مرکز بین‌المللی تحصیلات تکمیلی در حوزه آب آشنا شده و کشور پرچمدار کنترل سیل در جهان را بشناسیم.
در گزارش یونیورسیتاس ۲۱؛ از رویش رقابت‌های دانشجویی تا نظام رتبهبندی آموزش عالی نیز این شبکه بین‌المللی تشکیل‌شده از ۲۸ دانشگاه از ۲۰ کشور مختلف جهان و ایده‌ها و اقدام‌های خلاقانه آنها را مورد بررسی قرار دادیم.
در ادامه مسیر تلاش می‌کنیم با توجه با ذائقه و خواست مخاطبان ایران اکونومیست، بخش‌های جدید و متنوعی را به مجله صوتی و تصویری علمی و دانشگاهی «سپهر دانش» اضافه کنیم و برای تحقق این هدف، پیام‌ها و نظرات شما قطعاً بسیار مؤثر خواهد بود.
