به گزارش خبرنگار اکوبورس،روزهایی که بازار سهام در حال تجربه کردن است شاید طی هشت سال گذشته بی سابقه بوده باشد.دوره ایی که با وجود همه حواشی و ماجراجویی های رییس جمهورش اما ساختاری محکم و هدفمند را برای بورس ترسیم ،تدوین و هدایت کرد که حاصل آن رشد 450 هزار میلیارد تومانی بازار سرمایه در پایان عملکرد جنجال سازترین دولت حاکم بر ایران دستکم پس از دوران دفاع مقدس بود.
از داس تا کلید مهره چینی
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و به تبع آن واسپاری مدیریت نهاد های
منفعت انتظار می رفت تا با توجه به نوع تعامل و ایدئولوژی کابینه دولت
یازدهم، تغییر و تحول در راس مدیریت مظهر ثروت سازی در کشور به شکل ضربتی
صورت گیرد.اما دولت تدبیر و امید در ادامه کار ترجیح داد تا بجای داس از
جابجایی مهره ها در شورای عالی بورس و زیر مجموعه آن بهره برداری کند.
توفان ناخواسته در گرداب شایعه
پس از این رویکرد و نشان دادن ظاهری آرام از همه چیز و البته رها کردن
افسار بازار برای ثبت رکورد های پی در پی که حاصل آن ورود سراسیمه و غیر
حرفه ای توده عظیمی از صاحبان کوچک نقدینگی با خام شدن از طریق گوش کردن به
حرف های مسئولان و گزارش های رادیو و تلویزیون بود نوبت به موجی ناشناخته
رسید تا با مخلوط شدن در گرداب شایعه میان امواج سیاسی و اقتصادی ، کشتی
سهامداری را به درون توفان ناخواسته صاحبان قدرت و ثروت بکشاند.
درباره این جریان صحبت ها بسیار رفته و گمانه های مختلفی گفته شده اما
موضوع مهم در این کار زار اقدام عاجلی بود که متولی بازار سرمایه در ابتدا
توانست با توسل به آن اندکی برای این بازی وقت اضافه خریداری کند.
وقتی خشک و تر باهم می سوزند
وقتی از منظر اغلب چارتیست های بازار سهام موضوع افت انقریب شاخص کل تا مرز 68 هزار واحد هم مطرح شد و در عین سناریو وااسفای صاحبان اصلی صنعت پتروشیمی با هدف بحرانی نشان دادن چهره بازار سهام در برابر هجمه های برخی نمایندگان مجلس برای تصویب گرانتر شدن نرخ خوراک مجتمع های پتروشیمی بالا گرفت تنها یک چیز برای معامله گران بازار سهام معنی داشت و آن اینکه آیا بازار سرمایه در بحران سازی عده ای خاص فرو رفته و یا قدرت نمایی میان ثروت اندوزان سال های گذشته با مدیران جدید باعث شده تا اطلاع ثانوی خشک و تر با هم در بورس بسوزند؟
چرا حنای متولی رنگی ندارد
چیزی که این میان ذهن هر معامله گر کنجکاو و متضرر و یا حتی دل چرکین از
اقدام های سلبی سال های نه چندان دور نهاد ناظر را به خود مشغول می کرد این
بود که چرا متولی بازار سرمایه که این مواقع به میان گود بازار می آمد و
برای توقف ریزش ها خودش به جانب حقوقی ها می رفت و گلریزان برای بازار سهام
می گرفت دیگر حنایش برای آقایان مدیر عامل رنگ همیشگی ندارد و انگار حرف
هایش را مثل همیشه از بر نمی خوانند.
توزیع "سپر" در خیابان ملاصدرا
از اینرو تصمیم گرفت تا به زور بازوی خودش اتکا کند و پس از یک دور انفعال
10 روزه ، با ابلاغ ضربتی دستورالعمل محدودیت سقف سفارش فروش ،سپری
پولادین در برابر روزهایی که به سرعت در حال آب کردن فرصت ها بود، بسازد.
شروع این کار شاید به اسم طرح "حمایت از سهامدار خرد" تمام می شد اما بطور
حتم صدای نقدهای خانمان سوز و یا داد و بیدادهای عامه سهام داران شاکی از
افت قیمت ها را که زمزمه تحصن و اعتراض در این تالار و آن شرکت را زیر گوش
هایشان نجوا می کردند تا حد زیادی می خوابانید و یا حداقل افت شدید شاخص ها
را به لحاظ منجمد شدن عرضه و تقاضا به زمان دیگری موکول می کرد.
به عبارتی ساده تر هجمه توده وار فروشندگان سهام با گرفتار شدن در چارچوب
جدید دچار فرسایش می شد و به این ترتیب فرصت افت یکباره بازار به زمان
دیگری موکول می شد.
دلیل افت بازار،آخر چه می تواند باشد؟
اما هنوز معامله گران از خود می پرسند دلیل اصلی تداوم افت بازار پس از
روشن شدن موضوع خوراک پتروشیمی،انتقال برخی نماد های معاملاتی بازار پایه
به بازار توافقی و یا هضم نگاه عجیب و قریب وزیر اقتصاد به بازار سرمایه و
تحمل نگاه محافظه کارانه بودجه سالیانه شرکت ها به قیمت های جدید حامل
های انرژی چیست ؟قدر مسلم اعدام شوهر عمه رهبر کره شمالی و یا آزادی بانوی
اوکراین از زندان و رجز خوانی وقت و بی وقت دولتمردان امریکایی نمی تواند
دلیل تداوم افت فعلی بازار سرمایه باشد.
هر جوابی که برای این موضوع در ذهن متبادر شود بطور حتم نافی این مطلب
نیست که در حال حاضر از جیب مردم روند عرضه و تقاضا در بازار سهام مدیریت
می شود.
ما به شوک عادت داریم شما چطور؟
مشت نمونه خروار است.شاهد مدعا همین دستورالعمل اخیری است که متولی بازار
سرمایه از آن با عنوان "حمایت از سهامدار خرد" یاد کرده اما گویا خرد شدن
سهامدار با این فرآیند بیشتر مورد حمایت قرار گرفته است.
اینکه در همه مکانیزم های اقتصادی بالاخره "مردم به آن عادت می کنند"
موضوعی است قابل دفاع و کارشناسی اما بازار سرمایه به عنوان نمودی از یک
بازار زنده که همواره نسبت به نتایج آینده متغییر های مختلف از خود واکنش
آنی نشان می دهد، ایجاد شوک و یا مهندسی نقطه تعادل در مکانیزم عرضه و
تقاضا تبعاتی ناشناخته را در دوره های زمانی مختلف در برخواهد داشت.
ترجمه "من درآوردی" برای بازار سهام میلیاردی
اتکا به یک روش معاملاتی و جا زدن آن بجای ساز و کار معاملاتی بجای افزایش
نقدشوندگی بیشتر کاهش نقد شوندگی را در بازار سهام رایج کرده و به سردرگمی
اغلب معامله گران انجامیده است."بگفته مدیر نظارت بر بورس ها و بازارهای
سازمان بورس، با اجرای این مصوبه، برای نخستین بار treading at last که
در بسیاری از بورس های دنیا نیز اجرا می شود، در بورس کشور به اجرا گذاشته"
شده است.اما این ساز و کار خود ساخته تا چه حد همانی است که آقای ناظر از
آن سخن می گوید؟ treading at last در واقع جایگزین عرضه و تقاضا در بازار
نیست بلکه یک نقطه پایان برای معاملات روزانه است.این در حالی است که در
برخی بازارها مدت زمان معامله در TOL نسبت بهمدت کل معاملات روزانه بازار
از 5 دقیقه فراتر نمی رود.حال آنکه مقایسه برخی روش های شاید "من درآوردی"
با شابلن کلمات انگلیسی خود اظهر من الشمس است.
مزیت سامانه بومی کارگزاران در تالار حافظ
در حال حاضر اما قطع و وصل شدن های پی در پی دسترسی به سامانه معاملات
بومی کارگزاری ها که تنها مزیت آن نسبت به سامانه قبلی قفل شدن آن است و
از طرفی مشکل حل نشده دسترسی مداوم به اینترنت موجب کلافه شدن اغلب
کارگزاران و معامله گران تالار معاملات حافظ شده است.
پاسخ به یک ادعای احتمالی
بالاخره باید پذیرفت آن سرمایه گذاری که می خواهد سهامش را بفروشد هر
مانعی هم که بر سر راهش بگذارند باز هم فروشنده خواهد بود.شاید متولی بازار
سهام در دفاع از ساز و کار منعطف خود این ادعا را داشته باشد که" اغلب
سهامداران حقیقی با اجرای این طرح مورد حمایت قرار گرفتند و توانستند سهام
خود را بفروشند."
اما آیا متولی بازار سرمایه می خواهد بجای فرهنگ سازی و ارتقای بستر های
حرفه ایی بازار سهام داعیه دفاع از حقوق آندسته از صاحبان نقدینگی را داشته
باشند که با رفتار غیر حرفه ایی و توده وار به بازار وارد می شوند و با
همان رویه هم از بازار خارج می شوند؟
آیا بازار متشکل سرمایه میزبان ورود و خروج غیر حرفه ایی ها و مردم عادی است که با مصاحبه ها و نشست های خبری مسئولان و متولیان بازار سهام در رادیو و تلویزیون سراسیمه و بدون آگاهی راهی این بازار می شوند و با همان سرعت هم برای همیشه خارج می شوند؟
فاصله بورس از پول پارو کردن تا کازینو
بطور حتم بازار سرمایه "کازینو" و یا "گلدکوئست" نیست که پولی را بیاوری و
در یک چشم بر هم زدن چند برابرش را با خودت به دوش بکشی و یا مشابه
تبلیغات یکی از همین شرکت های بورسی که نقد شوندگی هر سهم اش به زحمت در
بورس تهران به گردش درمی آید، بخواهی با پارو زیر چک پول های 500 هزار
تومانی بزنی.
به قول مرد خبر ساز دولت مدعی عدالت محوری در سال های قبل باید از متولیان بازار سرمایه پرسید با این دستورالعمل ها ،بازدهی بازار سهام "بالاخره بگویید کیلویی چند؟"
بورس آزمایشگاه نیست
افزایش سقف محدویت سفارش فروش از 50 هزار سهم به 100 هزار سهم و به دنبال
آن شاید 200 هزار سهم با هدف برچیدن تدریجی آن چیزی شبیه آزمایشگاه از
بورس تهران ساخته که برای بررسی و یا یافتن واکنش احتمالی آن با سرنگ های
مختلف به جانش افتاده اند.
اما دریغ از آنکه این بازار زنده است و در آن آینده ،قیمت دارد.دمل چرکینی که از بابت لجاجت و یا غرور کاذب نهاد ناظر بر سر پافشاری در مدت اجرای نا معلوم دستورالعمل محدودیت سقف سفارش در شرایط کنونی طی آینده بیرون خواهد زد به پینه بستن زخمی در بدنه بازار کوچک سهام ایران خواهد انجامید که به سادگی فراموش نخواهد شد.
رواج فساد با افزایش اعتباردهی به کارگزاری ها
اینکه یک زمان با تعیین حد و حدود برای کارگزاری ها دستورالعملی مبنی بر
نحوه اعتبار دهی شرکت های کارگزاری برای جلوگیری از بحران های مالی این
نهادها تعیین شود اما در شرایط فرسایشی برای حفظ جایگاه مدیریتی و یا شاید
خلاص شدن از مخمصه خود ساخته بدون در نظر گرفتن شرایط فعلی شرکت های
کارگزاری دوباره از تصمیم قبلی عقب نشینی کرد تصمیم سازی عاقلانه ای نیست
که از متولی بازار سرمایه در شرایط بحرانی انتظار می رود.
چه آنکه با باز گذاشتن موضوع اعتباردهی کارگزاری ها ، با ثبت یک شرکت
حقوقی برخوردار از سرمایه بیش از یک میلیارد تومان می تواند طبق قوانین
موجود 5 برابر جمع حقوق صاحبان سهام خود اعتبار دریافت کرده و به تبع آن به
ایجاد کد های معاملاتی مجازی بیشمار روی آورد که خود این موضوع محل نشر
فساد در بازار است.
شاگرد اول مغرور چرا کوتاه نمی آید؟
فرآیندی که در بازار سرمایه این روزها براه افتاده با وجود همه عملکردهای
خوب گذشته اما متاسفانه در حال حاضر به رفتار شاگرد اول مغرور کلاسی می
ماند که به دنبال نابودی خود و همه سازندگی های گذشته است.اگر بازار سرمایه
به حال خودش رها شود تا عرضه و تقاضا آزادانه در آن به آرامش برسند قدر
مسلم بازار راه خود را بهتر پیدا خواهد کرد تا اینکه کلیت بازار در قالبی
بسته و فریز شده در بازه های زمانی مشخص برای حضور در بازار، کوپن سهمیه
دریافت کنند.
راه عرضه و تقاضا بدون افسر باز می شود
رویکرد کنونی ،مشابه چهارراهی است که به دلیل حضور یک افسر راهنمایی
رانندگی که با یک راننده ناشی جر و بحثش شده به شدت در ترافیک سنگینی از
خودرو های مختلف فرو رفته ولی اگر افسر از سر چهار راه برای دقایقی کنار
رود ، خود مردم راهشان را پیدا می کنند و گره ترافیک باز می شود.
آقای وزیر یک روز شما هم پشیمان می شوید
رییس شورای عالی بورس نیز باید با تدوین برنامه ای مشخص و شفاف برای بازار
سرمایه و کنار گذاشتن ادبیاتی خاص در برابر کسانی که بجای ورود به بازار
های غیر شفاف ارز و طلا و یا مسکن که پول در آن گم می شود ، ترجیح داده اند
در بازار متشکل سرمایه حضور داشته باشند تا با به جان خریدن ریسک های
مختلف آن وجوه خود را به پای صنعت کشور بریزند ،موضع خصمانه را کنار بگذارد
و برای حمایت واقعی از سهامدارانی که با مصاحبه ها و وعده های امیدوار
کننده در تلویزیون به بازار سهام آمده اند از روی منطق چاره ای سازد.
بلایی که شومن ها بر سر بازار درآوردند
به هر ترتیب بخشی از معضل فعلی بازار سهام ناشی از وعده هایی است که برخی
مسولان در رسانه های گروهی برای تشویق اقشار مختلف مردم برای حضور در بازار
سرمایه و سپردن نقدینگی ها به صندوق های سرمایه گذاری براه انداختند تا به
گفته آنها این پول ها از طریق مدیران حرفه ای در بازار به گردش در بیاید.
حذف ضامن در صندوق ها و ناتدبیری خود کرده
اما از طرفی دیگر با حذف ضامن نقد شوندگی از سوی تئوریسین صندوق های
سرمایه گذاری و تازه منصوب شده معاونت نظارت بر نهادهای مالی در سازمان
بورس و کاهش قدرت نقد شوندگی صندوق ها همان پول های سرازیر شده به صندوق ها
آفت جان بازار شده و با فشار ابطال یونیت های سرمایه گذاری در صندوق ها بر
فرسایش بازار افزوده شده است.
راهکار اکوبورس برای خروج از بحران
راهکاری که در این زمینه به نظر می رسد در وهله نخست تغییر رویکرد متولی
بازار سرمایه برای اجرا و بکارگیری دستورالعمل ها و مقررات ضربتی است.گرچه
رفتار متولی بازار سرمایه نشان داده که برای حداقل حفظ وجهه نظارتی خود از
تصمیم اش با همان سرعتی که آنرا اجرا کرده براحتی بازنمی گردد اما می توان
انتظار داشت که دستور العمل محدود سازی سقف سفارش فروش اگر به معنای واقعی
در راستای حمایت از سهامدار خرد اجرا می شود در همان صنایع و گروههایی
بکار گرفته شوند که با سفته بازی و معاملات بی حساب و کتاب مواجه هستند نه
آنکه برای همه سرمایه گذاران بازار و به یک نسبت در نظر گرفته شود.
در زمینه اعتبار دهی نیز یا حداقل بصورت پلکانی و یا برای آندسته از شرکت هایی که با سرمایه مشخص خواستار دریافت تسهیلات بانکی هستند افزایش سقف اعتبارات تخصیص داده شود تا به این ترتیب ریسک اعتباردهی در بازار افزایش نیابد.
