چند سالی است، که ایران با رشد نا متوازن مراکز دانشگاهی مواجه شده است. در جدید ترین اظهار نظر در این باره نیز، رضا فرجی دانا، دانشگاه پیام نور را مصداقی برای این رشد نامتوازن معرفی کرد. او گفت: " متاسفانه در یک اقدام غیر کارشناسی به جای اینکه جمعیت دانشجویی پیام نور تا پایان برنامه چهارم توسعه به 450 هزار نفر برسد شاهد جمعیت یک میلیون و 50 هزار نفری دانشجویان در این دانشگاه هستیم. "
به هم خوردن تعادل عرضه صندلی های دانشگاه در مقابل تقاضای دانشجویان ایرانی برای ورود به دانشگاه، البته تنها مربوط به دانشگاه پیام نور نیست و گربیان سایر دانشگاه ها، همچون، دانشگاه فرهنگیان ،دانشگاه های غیرانتفاعی ،دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه های دولتی را نیز گرفته است.
در حال حاضر به غیر از شعبه های دانشگاه آزاد اسلامی بیش از 40 درصد از صندلی های دانشگاه ها، خالی است و به عبارت دیگر روی دست دانشگاه ها مانده است. هم اکنون، از کل ظرفیت 738 هزارو305نفری دانشگاه ها در سال تحصیلی 93-92، 520 هزار و 115 نفر پذیرفته شدند و از این تعداد 40 درصد از ظرفیت ها پر نشد. اما اوضاع دانشگاه ها، هر کدام به چه شکلی است؟
دانشگاه فرهنگیان، 89 درصد صندلی خالی
آمار رسمی وزارت علوم نشان می دهد، دانشگاه فرهنگیان که در دوره وزارت «حمیدرضا حاجی بابایی» با اصرار او تشکیل شد بیشترین سهم از صندلی های خالی را در اختیار دارد و در میزان صندلی های خالی رقیب جدی ای برای دانشگاه «پیام نور» شده است. به طوری که دانشگاه فرهنگیان با 89 درصد صندلی خالی از کل ظرفیت ها، دانشگاه پیام نور با 51 درصد و دانشگاه غیرانتفاعی نیز با 51 درصد صندلی خالی از مجموع کل ظرفیت ها در دوره کاردانی و کارشناسی ارشد، بیشترین سهم را درظرفیت های خالی مانده ای دارند، که داوطلبان اقبالی به آنها نشان نداده اند.
دانشگاه های غیرانتفاعی ، «کاردانی» 90 و «کارشناسی» 65 درصد
وضعیت دانشگاه های غیرانتفاعی روزبه روز بحرانی تر می شود.در حال حاضر بیش از 90درصد صندلی ها در دوره کاردانی و 65درصد کارشناسی خالی مانده است. آماری که نشان می دهد این دانشگاه ها، یک قدم دیگر به سمت ورشکستگی بر می دارند. هم اکنون در رشته های مقطع کاردانی 90درصد و در مقطع کارشناسی حدود 65درصد صندلی های دانشگاه های غیرانتفاعی و غیردولتی خالی است.
دانشگاه آزاد اسلامی، ۴۰۰ هزار صندلی خالی
دانشگاه آزاد اسلامی، نیز در رابطه با میزان صندلی های خالی اوضاع خوبی ندارد. هم اکنون براساس جدید ترین آمار های مسئولان این دانشگاه، 7 هزار رشته محل دانشگاه آزاد اسلامی داوطلب ندارد و ۴۰۰ هزار صندلی واحدهای دانشگاهی خالی مانده است. دانشگاه آزاد اسلامی ، در کشور حدود ۲۰ هزار رشته محل دارد که این رشته محل ها در دو سال گذشته بالاترین میزان پذیرش دانشگاه را با جذب ۶۰۰ هزار دانشجو داشته اند و این در حالیست که ظرفیت دانشگاه یک میلیون نفر است.
دانشگاه پیام نور، 51 درصد صندلی ها خالی
دانشگاه پیام نور، مهم ترین مصداق برای سیاست های نادرستی است، که منجر به افزایش صندلی های خالی در دانشگاه ها شده است. در حال حاضر براساس آمار های رسمی، بیش از 51 درصد از ظرفیت های این دانشگاه خالی مانده است. در حالی که این دانشگاه با در اختیار داشتن بیش از 70 درصد از ظرفیت کنکور سراسری بیش ترین سهم برای پذیرش دانشجو در کشور را دارد. از طرف دیگر، قرار بود جمعیت دانشجویی پیام نور تا پایان برنامه چهارم توسعه به 450 هزار نفر برسد ، در صورتی که جمعیت دانشجویی این دانشگاه به یک میلیون و 50 هزار نفر در سال تحصیلی 1392-93 رسید.
دانشگاه های دولتی ، 3.7 درصد صندلی خالی
از سوی دیگر، دانشگاه های روزانه کشور 3.7 درصد صندلی هایشان خالی مانده است. اتفاقی که پیش از این نیز قابل پیش بینی بود و با توجه به کیفیت بهتر دانشگاه های دولتی در ایران و رایگان بودن آنها، رقابت اصلی میان داوطلبان کنکور بر سر تصاحب صندلی های با کیفیت و رایگان در دانشگاه های دولتی است.
تبعات افزایش یک شبه ظرفیت ها
این اتفاق درحالی دامنگیر دانشگاه پیام نور، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه های غیرانتفاعی در کشور شده است، که می توان آن را نتیجه سیاست ها و تصمیمات یک شبه وزارت علوم در دولت نهم و دهم و تلاش برای ظاهر سازی تلاش هایی برای حذف کنکور دانست.
مسوولان بدون توجه به سلایق و علایق داوطلبان کنکور، اقدام به افزایش ظرفیت دانشگاه هایی کردند که در مقایسه با دانشگاه های دولتی کشور، کیفیت پایین تری دارند و داوطلبان باید در ازای تحصیل در این دانشگاه ها شهریه بپردازند. نتیجه آن شد که دانشگاه فرهنگیان با 89 درصد، دانشگاه پیام نور با 51 و دانشگاه های غیرانتفاعی نیز با 70 درصد ظرفیت خالی، سال تحصیلی جدید را آغاز کنند و باز گروهی از داوطلبان پشت سد کنکور بمانند.
