به گزارش ایران اکونومیست، ابوریحان بیرونی یکی از اندیشمندان ارزشمند تاریخ و تمدن ایران اسلامی است، که هزار و پنجاهمین سال تولدش از سوی یونسکو برای سال میلادی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ به ثبت جهانی رسیده است، تا دنیا نگاه ویژه و دوباره‌ای به آرا و اندیشه‌ها و سیره تفکر و مشی زندگی وی داشته باشد.
مراسم بزرگداشت هزار و پنجاهمین زادروز این دانشمند، شانزدهم شهریورماه سال جاری به همت بنیاد ایرانشناسی برگزار شد.
این رویداد با مشارکت و همکاری دانشگاه شهید بهشتی، وزارت امور خارجه، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، کمیسیون ملی یونسکو- ایران، فرهنگستان علوم، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان علوم پزشکی و انجمن‌های مرتبط با مشاهیر و مفاخر کشور و حضور و همراهی سفارت تاجیکستان و سفارت ازبکستان و سخنرانی نمایندگان این نهادهای علمی و فرهنگی، به‌صورت حضوری و مجازی در بنیاد ایرانشناسی برگزار شد.
نقل قول ابوریحان در مورد مکان دفن سر امام حسین (ع) بر روایت های دیگر ارجح است
رییس بنیاد ایرانشناسی در این مراسم ضمن بزرگداشت ایام اربعین حسینی (ع) و تشکر از همکاری صمیمانه نمایندگان کشورهای تاجیکستان و ازبکستان، سازمان یونسکو و دانشگاه شهید بهشتی در برگزاری این رویداد عنوان کرد: بنیاد ایرانشناسی در دوره جدید خود، تاریخ ایران را در سه دوره باستان، اسلامی و انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار خواهد داد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که بتوانیم رسالت شناخت و شناساندن ایران را در سطح ملی، منطقه ای و بین‌المللی انجام دهیم. بزرگداشت شخصیت برجسته اسلامی، شیعی و جامع‌الاطرافی مانند ابوریحان بیرونی بعد از برگزاری همایش ابوعلی سینا در بنیاد ایرانشناسی شعبه استان همدان از اقداماتی است که برای آشنایی نسل جوان از معارف خود صورت گرفته و ادامه خواهد داشت.
محمدحسین رجبی دوانی افزود: ابوریحان بیرونی حکیمی جامع‌الاطراف بوده که به علوم مختلفی اشراف داشته است. یکی از تخصص های ایشان، آشنایی با دانش گاهنگاری و تقویم‌نگاری بوده که وی در کتاب آثارالباقیه در بیان ماه های قمری و ذکر حوادث ماه صفر آورده است که سر مبارک سیدالشهداء در این ماه به پیکر مقدسشان ملحق گشت. چنانچه میدانیم برای مکان دفن سر مبارک امام حسین (ع) روایتهای متفاوتی وجود دارد اما نقل قول ابوریحان را با توجه به اشراف او بر تاریخ باید ارجح دانست. در این زمینه علامه مجلسی نیز با نظر ابوریحان بیرونی موافق است.
وی افزود: بنیاد ایرانشناسی بر آن است تا چهره‌های بزرگ گذشته ایران اسلامی را معرفی کند همانگونه که مقام معظم رهبری نیز بر این موضوع تأکید داشته‌اند. همچنین این بنیاد در نظر دارد نسل جوان امروز را با چهره‌های حی و زندة اندیشمند ایرانی آشنا شوند.
از خصایص ابوریحان تجربه‌گرایی و عمل‌گرایی بود
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم بیان کرد که صحبتش در این رویداد به‌صورت کلی و برگرفته از مدخل ابوریحان در دانشنامه جهان اسلام است. این دانشنامه که از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است با مداخلی از قبیل زندگی، مذهبی، ریاضیات و نجوم، داروشناسی، کانیشناسی، جغرافیا و موارد دیگر و دو مقاله مستقل پیرامون کتاب ماللهند و آثارالباقیه توضیحات مفصلی پیرامون ابوریحان ارائه میدهد.
غلامعلی حدادعادل ابوریحان را حکیمی جامع معرفی کرد که تسلط بر علوم زمان خود داشته و همواره از گهواره تا گور به دنبال کسب معرفت بوده است. او برخی از کتابهایش را در ۲۸ سالگی و برخی دیگر را در ۸۰ سالگی نگاشته است. ۱۸۰ کتاب و رساله و مقالهای که به وی منتسب است، نشان از فعالیت بسیار او در حوزه های گوناگون دارد. اما متأسفانه تنها ۲۸ اثر او بر جای مانده است. توجه ویژه به دانش هایی که امروزه با عنوان علوم انسانی شناخته میشوند وجه ممیز ابوریحان از معاصرانش به‌شمار میرود.
وی افزود: ابوریحان روح نقّاد و استقلال رأی داشته است. کتاب اسئله و اجوبه او که پرسش ها و پاسخ های میان او و ابن‌سینا است، به درستی نشان از این روحیه نقادی و استقلال رأی دارد.
حداد عادل در ادامه صحبت تجربه‌گرایی و عمل‌گرایی را از دیگر خصایص ابوریحان برشمرد.
