استاد اقتصاد دانشگاه وایدنر پنسیلوانیای آمریکا به تحلیل و ارزیابی عملکرد ۱۰۰ روزه اول دولت یازدهم از چهار زاویه مختلف و نیز تشریح ناگفته‌های روحانی در این گزارش پرداخت.
کد خبر: ۴۷۳۴۸
به گزارش ایران اکونومیست, حمید زنگنه استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه
وایدنر ، چستر پنسیلوانیای ایالات متحده آمریکا با تحلیلی که در اختیار
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس قرارداد، به بررسی و ارزیابی عملکرد ١٠٠ روزه
اول دولت یازدهم را از چهار زاویه مختلف روانی، اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی
پرداخت.
در این تحلیل آمده است:
ارزیابی صد روز اول هیچ
دولتی نمی تواند تحلیل دستاوردهای آن باشد و دولت یازدهم نیز از این بیان
کلی مستثنی نیست. بنابراین اگر کسانی هستند که لیوان را نیمه پر و دیگرانی
که لیوان را نیمه خالی می بینند، ناهنجار نباید باشد، چون هنوز اساس
سیاستهای گذشته کم و بیش پا بر جاست. طرفداران هر دو هنجارها می توانند
کاملاً متقاعد باشند که نظرات آنها صحیح است.
آنها که لیوان را
نیمه خالی می بینند کم حوصله و آنها که لیوان را نیمه پر می بینند فکر می
کنند که شب دراز را پشت سر گذاشته و نمی خواهند نا هنجاریهای سفر درازی که
در پیش است را بینند. بنابراین ارزیابی عملکرد ١٠٠ روزه اول دولت یازدهم را
از باید از چهار زاویه مختلف روانی، اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی دید.
• امیدواری مردم مهمترین دستاورد دولت روحانی در ۱۰۰ روز
مردم
ایران که سالها با ادبیات و سیاستهایی متفاوت زندگی کرده‌اند و اکنون امید
بی اندازه ای در تغییر جهت زندگی روزمره خود داشته و دارند.
بنابراین
در این صد روزه هر چرخشی که مضمن لبه تیزی در جهت آنان نبوده است، را آمن
گفته و آن را نویدی از آینده ای با صفاتر و با آسایش تر قلمداد کرده‌اند که
کاملا قابل فهم است. در حقیقت این برداشت ممکن است که در دراز مدت مهمترین
دستاورد دولت روحانی و احتمالا می تواند که مایه دستاوردهای بسیار مهم در
آینده دولت باشد.
• روحانی باید به ارائه بینش خود از آینده می پرداخت
گزارش
آقای روحانی بیشتر توضیح پستی و بلندیهای هشت سال گذشته بود، تا ارائه
بینش خود از آینده. هر چند که برای ارائه استراتژی خود باید می گفت که به
عقیده او در کجا قرار داریم، به عقیده من از آن حد تجاوز ننمودند و در
گذشته در جا زدند و به تحلیل آینده و راه به دست آوردن آینده مورد نظر خود
نرسیدند.
• دولت روحانی یک استراتژی همه جانبه برای مسایل اقتصادی خرد و کلان ارائه کند
در
این چند ماه کوتاه مهمترین غفلت دولت روحانی ممکن است ارائه ننمودن یک
استراتژی همه جانبه برای حل مسائل اقتصادی خرد و کلان مملکت باشد. هنوز ما
نمیدانیم که برنامه دولت آقای روحانی در مورد تولید نقدینگی، قیمت ارز،
سرمایه گذاری، خصوصی سازی و یارانه ها چیست؟ آیا دولت همچنان می خواهد
اجازه دهد که رانت خواران با استفاده از چند نرخی ارز جیبهای خود را پر
کنند یا به زودی سیاست تک نرخی ارز باین کلاشیها خاتمه خواهد داد؟ آیا
دولت در صدد است که بانکها را از قید نرخهای تکلیفی رها کند و یا به سیستمی
که فقط برای خدمت به دست اندر کاران طراحی شده ادامه دهد؟ آیا دولت
معتقد به بازار آزاد است و یا سیر دولتی کردن اقتصاد را ادامه خواهد داد؟
آیا دولت در مذاکرات خود ورود به سازمان تجارت جهانی را گنجانیده است؟
• روحانی در سال ۹۳ نمی تواند تقاضای وقت و بردباری کند
صحیح
است که دولتها همیشه توانسته اند که در کوتاه مدت با لطف کلام مردم را
ترغیب به انجام یا عدم انجام خواسته ای کنند ولی در دراز مدت ممکن است که
با از دست دادن رضایت و اطمینان مردم این مزیت را از دست بدهند و پس گرفتن
آن بسیار دشوار خواهد بود. در کوتاه مدت مردم ممکن است که خبر ناخوشایند و
تقاضاهای صبر و بردباری را بپذیرند ولی آقای روحانی نمی تواند درسال آینده
تقاضای وقت و بردباری کند. امروزه که آقای روحانی با دستاورد بسیار مهم خود
در رابطه به نیروی اتمی و تقلیل فشارهای بین المللی بر ایران مردم را در
پشتوانه خود دارد باید با ارائه کلیات و جزئیات استراتژی همه جانبه سیاسی،
اجتماعی، و اقتصادی خود این تقاضا را بکند که بتواند در آینده مردم را
یادآوری به این تقاضا کند.
• چه می خواستیم بشنویم
من
اگر یکی از مشاوران آقای روحانی می بودم توصیه می کردم که آقای روحانی راه
حلهای خود برای حل مسائل اقتصادی را نیز همانند راهنمودهای ذکر شده در
«منشور حقوق شهر وندی» توضیح می دادند که مردم بدانند که چگونه باید آماده
شوند که همراهی و همگامی کنند. برای مثال ایشان از کارآفرینی ایرانیان در
چین صحبت کردند ولی نگفتند که آیا با تجارت خارجی مخالفند؟ من می خواهم
بدانم که آیا ایشان منظورشان ممانعت از واردات است یا توسعه صادرات. اگر
می خواهیم که اشتغال بیافرینیم و بازدهی بنیادهای اقتصادی و کیفیت کالاهای
ایرانی را به سطح بین المللی برسانیم من فکر می کنم که توسعه صادرات غیر
نفتی را باید عنوان می کردند و توضیح می داند که تدبیرشان چیست؟
• اهدای بسته کالایی با صندوق خالی؟
• طناب یارانه قطع نمی شود؟
در
مبحث یارانه ها به نظر می رسید از یک طرف با بذل وبخشش بی دلیل آقای احمدی
نژاد چندان موافق نبودند ولی آماده قطع طناب نجات نیز نبودند ولی متاسفانه
به نظر می رسد که ایشان نیز می خواهند از قافله عقب نمانند و یک قدم بیشتر
در جهت افزایش هزینه های دولتی که "صندوقش تهی است" پیش رفتند و قول دادند
که نه تنها آنها را ادامه خواهند داد بلکه یک بسته کالایی نیز به آن الحاق
خواهند کرد ولی توضیح نفرمودند که اگر صندوق خالی است چگونه هزینه آن را
خواهند پرداخت؟ آیا آقای روحانی پول اندوخته ایران در چین را خرج می کند؟
آیا آقای روحانی کار آفرینی در چین را با افزایش واردات برای اهدای سبد
جدید افزایش خواهند داد یا کالاهای داخلی خواهند خرید؟
• روحانی با دلارهای آزاد شده پس از تحریمها چه خواهد کرد؟
• لزوم یادآوری دستاوردهای سالهای اول و دوم بعد از انقلاب به روحانی
آقای
روحانی چندین بار از دلارهای مسدود شده در خارج صحبت کردند ولی نفرمودند
که اگر مسائل بخوبی پیش بروند و ایران از مخمصه تحریمها بیرون بیاید با
دلارهای آزاد شده چه خواهند کرد؟ آیا دلارهای نهفته در خارج را برای
سرمایه گذاری و اشتغال آفرینی استفاده خواهند کرد و یا اینکه پارتی دیگری
راه خواهند انداخت و آنها را خرج چند ماه خوش گذرانی دولتیها خواهند کرد.
من
اگر مشاور اقتصادی اقای روحانی می بودم گزارشی از دستاوردها سالهای اول و
دوم بعد از انقلاب را تهیه و برای مطالعه ایشان تهیه می کردم که یادآوری
شود که می توان با باز سازی بنیانی مملکت هم رشد ایجاد کرد و هم اشتغال.
• مراجعه مجدد روحانی به یک چاه تکراری؟
نکته
دیگری که نباید مسکوت بماند این است که آیا دولت در صدد است که از چاپ بی
رویه پول توسط بانک مرکزی جلو گیری کند و یا کما فی السابق مجددا و مجددا
برای پرداخت هزینه هایشان به همان چاه مراجعه خواهند کرد. اگر اینطور نیست
، چگونه توقع دارند که تورم را در سال آینده به ٢٥ درصد برسانند؟ آیا
ایشان می خواهند که با کسر بودجه و چاپ پول به روال سابق نرخ تورم را از
٤٠ درصد به ٢٥ درصد برسانند؟ طرح ایشان برای کنترل تورم چیست؟
• ارائه گزارش ۱۰۰ روزه به مردم بدعتی ارزشمند است
هر
کس می تواند فهرستی از خواسته های خود برای آقای روحانی تهیه کند ولی به
اعتقاد من قبل از اینکه وقت بگذرد سئوالهای من که سئوال های کلان مملکتی
است باید بی جواب نمانند. اگر آقای روحانی این موقعیت ذیقیمت را از دست
بدهند در آینده با نگاه پشیمانی خود روبرو خواهد بود. بهر حال تقدیم گزارش
موقعیت کشور به ملت ایران بدعتی ارزشمند است که امیدوارم ادامه یابد و
گزارش سالانه نیز به آن افزوده شود.
