به گزارش صبحانه، در حال حاضر نرخ سود اوراق مشارکت به صورت علی الحساب بین 17 تا 20 درصد است؛ رقمی که حدود 20 درصد کمتر از نرخ تورم و برای صاحبان نقدینگی غیرجذاب است.
بر این اساس برخی کارشناسان افزایش نرخ سود اوراق مشارکت را تا حدود 35 درصد به رئیس کل پیشنهاد می‌دهند تا بدین وسیله پولهای سرگردان مردم هم از بازارهای کاذب دور و به بخشهای مولد نزدیک شود.
بدین ترتیب و با مختار دانستن رئیس کل بانک مرکزی از سوی شورای پول و اعتبار برای تعیین نرخ سود اوراق، بحث ربوی بودن اوراق بانک مرکزی بار دیگر مطرح شده؛ زیرا گفته می‌شود در جریان خرید و فروش این اوراق، مشارکت واقعی انجام نشده و ملاحظات اقتصادی مدنظر نبوده است.
البته شبهه ربوی بودن البته متوجه اوراقی که از سوی وزارتخانه‌ای نظیر نیرو و در راستای انجام پروژه‌های عمرانی و زیربنایی منتشر می‌شود، نیست.
در خصوص نرخ سود اوراق مشارکت و چگونگی انجام تغییرات لازم برای انتشار این اوراق با دکتر بهنام ملکی گفت و گو کردیم. این گفت و گو را بخوانید.
آقای دکتر! انتشار اوراق مشارکت برای جذب نقدینگی سرگردان و تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و زیربنایی را تا چه حد موفق می‌دانید؟
- در مجموع انتشار اوراق مشارکت در مقایسه با بودجه‌هایی که سالانه تخصیص می‌یابد، روشی بهتر و موفق تر است؛ چون برای پروژه‌های خاص و به صورت هدفمند منتشر می‌شوند. از این طریق نقدینگی بخوبی جذب می‌شود و می‌توان گفت، به طور نسبی از دیگر روشهای تأمین مالی اصولی‌تر است. مشکل انتشار این اوراق البته این است که عمدتاً توسط دولت و دستگاه‌های دولتی منتشر می‌شوند و همین دستگاه‌ها خودشان به سرمایه گذاران تضمین می‌دهند.
بحث ربوی بودن اوراق منتشر شده از سوی بانک مرکزی اخیراً دوباره مطرح شده؛ چون گفته می‌شود در انتشار این اوراق مشارکت واقعی صورت نگرفته و به یک طرف معامله اجحاف شده است. نظر شما چیست؟
- از آنجا که شورای فقهی بانک مرکزی این گونه استنباط می‌کند باید این استنباط را پذیرفت چون اقتصاددانان نمی توانند دیدگاه‌های فقهی داشته باشند. به هر روی سود اوراق به صورت علی الحساب تعیین می‌شود و اقتصاددانان معتقدند نرخ سود باید تابعی از نرخ تورم باشد تا اشکالهای شرعی هم پیش نیاید. اما در حال حاضر چون تورم رو به کاهش گذاشته، بحث افزایش نرخ سود اوراق و حتی نرخ سود بانکی نباید پیش کشیده شود، همان طور که در 6 ماه گذشته که تورم کمرشکن بر اقتصاد تحمیل شد، اما نرخ سود بانکی و سود اوراق تغییر نکرد! نگاه انسانی به نرخ سود هم حکم می‌کند که این نرخ با تورم حرکت کند. اگر قرار باشد بر خلاف کاهش نرخ تورم نرخ سود اوراق و سپرده‌ها افزایش یابد، بخش واقعی اقتصاد همچنان نابسامان و پرآشوب خواهد ماند و بخش غیر واقعی و کاذب در جزیره امن خود باقی می‌ماند.
