به گزارش ایران اکونومیست، تنوع مطالبات هر صنف از اعتراضات جزیره ای و دوری اماکن اعتراضات از یکدیگر به دلیل در کنار اختلاف طرف های رسیدگی به این مطالبات باعث شده است که اعتراضات این روزهای عراق به صورت پراکنده و جدا از هم باشد.
در سایه این وضعیت، هر روز برخی خیابان های بغداد شاهد بسته شدن یا ترافیک سنگین شهری است، اما در شهرهای جنوب و مرکز عراق، معمولا، اعتراضات با چاشنی خشونت همراه می شود و زندگی روزمره را در این شهرها مختل می کند.
به اعتقاد ناظران، آنچه عراق این روزها شاهد آن است مشابه تحولات ۲۰۱۹ است از این رو گمانه زنی ها درباره بازگشت اعتراضات گسترده مشابه اکتبر ۲۰۱۹ به شدت در عراق تقویت شده است.
در سطح بین المللی «جنین پلاسخارت» نماینده دبیرکل سازمان ملل در عراق در آخرین سخنرانی خود در برابر شورای امنیت سازمان ملل در ۱۷ ماه می ۲۰۲۲ (۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱) گفت که «کوتاهی سیاسی در عراق، هزینه گرانی به دنبال خواهد داشت.»
به باور او و بسیاری از ناظران، به درازا کشیدن بن بست سیاسی در کشور بعد از گذشت هشت ماه از انتخابات پارلمانی، فضا را به سمت اعتراضات مردمی سوق خواهد داد.
این دیدگاه را به طرز واضح تری «هوشیار زیباری» عضو برجسته حزب دمکرات کردستان و وزیر اسبق امور خارجه و دارایی عراق در توئیتی در ۱۶ ماه می ۲۰۲۲ (۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱) عنوان کرد.
به گفته وی، اعتراضات گسترده جوانان و مردم عراق علیه بن بست سیاسی، ناکامی های اقتصادی و کمبود غذا، کشور را فرا خواهد گرفت.
وی بخشی از این اعتراضات را به زعم خود ناشی از «عدم احترام به نتایج انتخابات اکتبر ۲۰۲۱» دانست.
این درحالی است که اصل برگزاری اعتراضات و محرک های اصلی آن و اهداف این دور از اعتراضات، یکی از مسائلی است که در عراق برسر آن اختلاف نظر وجود دارد.
در حالی که رسانه های کرد زبان شمال عراق (نزدیک به حزب دمکرات کردستان عراق) و رسانه های عربی وابسته به کشورهای حاشیه نشین خلیج فارس مانند عربستان سعودی، امارات و قطر اصرار دارند که این اعتراضات گسترده، اجتناب ناپذیر است، اما طیف مهمی از جریان های سیاسی شیعه، مخالف این دیدگاه هستند و همواره تاکید دارند که اعتراضاتی در کار نیست.
به اعتقاد این عده، شکست اعتراضات خیابانی در ۲۵ ماه می گذشته (۴ خرداد۱۴۰۱) که در شبکه های اجتماعی و رسانه ها برای آن تبلیغات گسترده ای به راه افتاد، یکی از دلایل آشکار جوابگو نبودن اهرم فشار اعتراضات مردمی برای پیشبرد پاره ای اغراض سیاسی است.
عدم استقبال مردمی از فراخوان اعتراضات ۲۵ ماه می گذشته باعث شد که در همان روز، تعداد اندکی از بازماندگان اعتراضات ۲۰۱۹ که نتوانسته بودند از اعتراضات سابق -مانند بسیاری که به واسطه آن به پست های دولتی و مناصب علیا در کشور رسیده بودند- بهره ای ببرند، به خیابان آمدند که بخت خود را بار دیگر به محک بگذارند اما هیچ رهاوردی برای آنها نداشت و اعتراضات به شکست انجامید.
بسیاری امیدوار بودند که جریان صدر به صف اعتراضات همانند اکتبر ۲۰۱۹ بپیوندد اما «مقتدا صدر» با حکمت برخورد کرد و از این فتنه سربلند بیرون آمد.
مقاومت عراق، اعتراضات را سرآغاز برخورد مسلحانه می داند
به رغم مخالفت طیف سیاسی شیعی با ایده احتمالی از سرگیری اعتراضات خیابانی اما در میان گروه های مقاومت اسلامی عراق که تجربه جنگ با گروه تروریستی داعش دارند، نگرانی ها و دیدگاه متفاوتی وجود دارد.
این گروه ها معتقدند که اعتراضات، یک برنامه طراحی شده برای بر هم زدن امنیت و ثبات در مناطق شیعه نشین عراق است و از این رو معتقد به وجود سناریویی برای برگزاری اعتراضات خیابانی همانند اکتبر ۲۰۱۹ هستند با این تفاوت که می گویند که هدف این دور از اعتراضات، سوق دادن آن به سمت مبارزه مسلحانه است.
«شیخ قیس الخزعلی» رهبر گروه جهادی – سیاسی عصائب اهل الحق چند روز قبل (۷ خرداد ۱۴۰۱) با هدف اطلاع رسانی به تعدادی از مراجع عظام، راهی نجف اشرف شد تا آنها را از نزدیک در جریان توطئه جدید اعتراضات خیابانی بگذارد.
وی بعد از دیدار با جمعی از مراجع نجف اشرف در دیدار با تعدادی از سران عشایر این استان گفت که مراجع عظام را در جریان طرح هایی گذاشته است که قرار است برای ایجاد ناامنی در مناطق شیعه نشین تحت پوشش اعتراضات مردمی اتفاق بیفتد و تصریح کرد که خوشبختانه، مرجعیت هم به خوبی اوضاع را درک کرده است.
وی گفت که مدارک مستند، نوارهای صوتی و جزئیات سخنان بیان شده در خصوص این نقشه را در اختیار مراجع عظام گذاشته است و از عشایر نیز خواست که برای شکست این طرح ها، همکاری کنند.
به اعتقاد گروه های مقاومت عراقی، هدف این دور از اعتراضات، سوق دادن آن به برخورد مسلحانه در استان های جنوب و مرکز عراق (خاستگاه شیعیان) است تا باعث جنگ شیعه – شیعه در عراق شوند.
«هادی العامری» رهبر ائتلاف الفتح، ائتلافی که اغلب گروه های مقاومت مبارزه با گروه تروریستی داعش (۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷) تحت لوای این ائتلاف پارلمانی جمع شده اند، در سخنانی تاکید کرد که جنگ شیعه – شیعه هرگز اتفاق نمی افتد زیرا در میان جریان های سیاسی شیعه، همچنان انسان های با حکمت و درایت وجود دارند.
وی در جمع تعدادی از سران عشایر بغداد گفت که برخی از بن بست سیاسی ایجاد شده در کشور خوشحال و امیدوارند این بن بست، منجر به جنگ شیعه – شیعه شود اما باید بدانند که جنگ شیعه - شیعه برای ما خط قرمز است.
او گفت: با وجود افراد خردمند در همه جریان های سیاسی شیعه و مرجعیت عالی دینی که مهمترین تکیه گاه امن همه است، نه پسرفت خواهیم داشت و نه جنگ شیعه – شیعه رخ خواهد داد.
براساس گزارش ها، بهانه بن بست سیاسی برای از سرگیری اعتراضات خیابانی برای هدف قرار دادن گروه های سیاسی نزدیک به محور مقاومت است که همچنان بزرگترین چالش در برابر دشمنان عراق به ویژه آمریکا و متحدان منطقه ای آن به شمار می روند.
گروه های سیاسی عراقی نزدیک به محور مقاومت به دلیل اصرار بر بازپس گیری کامل قدرت و استقلال عراق، پایان دادن به سلطه و نفوذ آمریکا بر این کشور مسلمان و عدم اعتراف به رژیم صهیونیستی در طول ۱۹ سال گذشته، همواره در معرض فشار بوده اند و قدرت های خارجی به واسطه همراهی برخی عوامل داخلی، مانع پیشبرد طرح های این گروه های سیاسی در عراق شده اند که بارزترین این طرح ها، اخیرا در تحولات مرتبط با پیوستن عراق به طرح «راه ابریشم» چین نمود یافته است.
در روند تحولات جاری این روزهای عراق، نکته مهم آنجاست که کنجکاوی ها در محافل سیاسی و رسانه ای عراق در خصوص آنچه الخزعلی به مراجع بزرگ در نجف اشرف تقدیم کرده، بالا گرفته است و از این جهت اهمیت یافته که افکار عمومی عراق، به دلیل شخصیت مردمی و ایثارگرانه این شخصیت سیاسی شناخته شده و فرمانده نام آشنا در الحشدالشعبی(الخزعلی)، قادر خواهد بود، بسترهای فتنه را به خوبی شناسایی کند.
عراقی ها، با توجه به سوابق تحرکات و تحریکات سال های 2019 تا 2021 و هزینه های سنگین آن برای ملت عراق، خوب می دانند که کشور می تواند همچنان آبستن حوادثی باشد که نطفه اش در سفارت خانه های خارجی در بغداد و یا پایتخت های حامی گروه های تروریستی بخصوص داعش و القاعده، بسته می شود.
