به گزارش ایران اکونومیست، دوازدهمین نشست تخصصی «قرآن کریم، میراث مشترک جهان اسلام در آیینه خوشنویسی» شامگاه چهارشنبه (۷ اردیبهشت‌ماه) در مصلی امام خمینی(ره) تهران برگزار شد.
عصمتی، پژوهشگر قرآنی با توجه به برگزاری ۱۲ نشست تخصصی در حاشیه برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به میزبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار کرد: در این نشست‌ها ۲ حوزه علمی و هنری را به عنوان دو حوزه مهم از عرصه‌های دیپلماسی قرآنی انتخاب کرده بودیم.
وی افزود: ۱۱ نشست با موضوعات متنوع در حوزه های تمدنی، حکمرانی، تربیت و... و. برگزار شد و تقریبا ۴۰ مهمان داخلی و ۳۰ مهمان خارجی به شکل مجازی داشتیم.
عصمتی اظهار کرد: نخستین نشست تبیین دیپلماسی قرآنی جمهوری اسلامی؛ اهداف راهبردها بود که با حضور مدیران ارشد حوزه فرهنگی و مدیران حاکمیتی از دفتر مقام معظم رهبری برگزار شد.
وی گفت: روح حاکم بر همه نشست ها بحث دیپلماسی قرآن بود که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی متولی رسمی دیپلماسی قرآن در راستای دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی است.
عصمتی ادامه داد: نقطه قوت نمایشگاه امسال، برگزاری نشست‌های تخصصی بود که امشب دوازدهمین نشست قرآن کریم میراث مشترک جهان اسلام از منظر خوشنویسی را داریم.
وی در ادامه سخنانش، تاکید کرد : تعالیم قرآن فعالیت هنری مسلمانان را به مسیرهای شاخص هدایت کرد.
این پژوهشگر قرآنی گفت: تمدن اسلامی این همه اشعار برجسته خلق کرده ولی هیچ مجسمه با اهمیتی در این تمدن خلق نشده و واقعیت این است خوشنویسی برای حیات اسلامی محوریت دارد و با پیام قرآن به لحاظ صوت ک محتوا مرتبط است.
وی گفت: نزول قرآن به تأسیس یکی از تمدن‌های بزرگ جهان و علاوه بر آن به خلق یکی از سنت‌های علمی، هنری و فلسفی بزرگ در تاریخ بشر و تاریخ جهان منجر شد.
هنرهای قرآنی و خوشنویسی؛ کم چالش ترین عرصه قرآن کریم
شهاب شهیدانی، خوشنویس و استادیار دانشگاه لرستان در این نشست، گفت: در حالی که قرائت و نگاه به کلام خدا میتواند تبعات داشته باشد یا منجر به اختلاف در جهان اسلام شود و بعضی از اختلافات در جهان اسلام هم ناشی از تفسیرهای متفاوت است، کم چالش‌ترین عرصه قرآن، عرصه هنرهای قرآنی و مخصوصا خوشنویسی می باشد.
وی با بیان اینکه زمانی که شیوه های مختلف خوشنویسی خلق شد ایجاد مودت کرد، گفت: مهمترین جنبه‌های کلام خدا در حوزه خوشنویسی است و نباید آن را دست کم گرفت.
شهیدانی ادامه داد: با وجود اختلافات سبک و شیوه خوشنویسی در کتابت و کتیبه، اشتراکات انقدر زیاد و در هم تنیده است که اشتراکات بر اختلافات سبکی غلبه می‌کند.
وی گفت: اختلافات سبک و شیوه به اشتراکات منجر می‌شود. در بررسی سبک‌ها و شیوه‌ها در قلمروهای شیعه و سنی و قومیتی جهان همچنان اشتراکات دیده می‌شوند.
شهیدانی بیان کرد: تنوع سبک و شیوه‌ها باعث بالندگی و توجه به نگارش کلام خدا شده است.
وی گفت: در پیشینه و تبار خوشنویسان در رساله‌های فارسی و عربی هیچ وقت به اختلافات و تضادهای عقیدتی که خوشنویس‌ها داشتند، اشاره نشده است.
شهیدانی اضافه کرد:هر سبک و شیوه ای که در کتابت کلام خدا اتفاق می‌افتد معقول است و کاتب آن به لحاظ عقیده و گرایش‌های مذهبی ارزیابی نمی‌شود.
وی با بیان اینکه در دیپلماسی قرآنی از قرآن‌های نفیس برای هدیه استفاده می‌شد، اظهار کرد: قرآن‌های نفیس در دوران مختلف حتی برای دلجویی از افراد فرستاده می شد.
شهیدانی ادامه داد: اگر به بحث دیپلماسی قرآنی از نظر هنر و خوشنویسی نگاه کنیم آنقدر سبک در این حیطه است که ارزش دارد کمیته ای تشکیل و کارهای ویژه‌ای انجام دهیم.
لزوم توجه مسلمانان به زیبانویسی آیات قرآن
هاشمی نژاد، سرپرست گروه پژوهش‌های هنر پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران دانشگاه شهید باهنر کرمان بیان کرد: ارتباط خوشنویسی با قرآن بحث مهمی است.
وی افزود: مسلمانان در ارتباط با مفهوم کتاب قرآن به شکلی که امروز از آن به عنوان هنر خوشنویسی یاد می‌کنیم خیلی زود (نیمه دوم قرن اول هجری) وارد شدند.
هاشمی نژاد گفت: مسلمانان علاوه بر قداست و معانی قرآن به زیبایی و تبادل و تناسب توجه داشتند.
وی ادامه داد: در عهد عتیق رابطه بین معنویت، نسبت و تناسب هندسه است و این نسبت وارد هنرهای دینی می‌شود که توجه به هندسه می تواند رابطه معنا و ظاهر را تضمین کند.
این استاد دانشگاه گفت: خط از هندسه شاخص برخوردار بود و رابطه ای که بین تمایل به زیبایی، جایگاه کلام قدسی و توجهی که مسلمانان در قرن دو و سه به هنر کردند، منجر شد خوشنویسی یکی از بهترین نمودهای هندسه در تمدن اسلام شود.
هاشمی نژاد بیان کرد: خوشنویسی مرکز توجه هنرمندان مسلمان قرار گرفت و تحولات هنر در اوایل قرن اول تا پنج حیرت انگیز است.
وی همچنین، افزود:سرعت پیدایش فرم های متنوع در قالب ساختار منظم و معنادار هندسه و رابطه فرم و محتوا در شکل‌های مختلف حیرت انگیز است.
این استاد دانشگاه گفت: کلام خدا باید دقیق نوشته شود و قابل خواندن برای همه مسلمانان باشد. به همین دلیل مسلمانان خیلی زود به این نکته رسیدند که باید قرآن را با خطوطی بسیار روشن و آشکار و عاری از پیچیدگی کتابت کنند.
هاشمی نژاد اظهار کرد: هنرمندان مسلمان با کتابت قرآن و خوشنویسی فرصت و کار جدیدی را به جهان عرصه می‌کنند.
دیپلماسی قرآنی در سطح جهان توسعه می‌یابد
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زارع بی عیب، مدیر اداره کل بین‌المللی تبلیغ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در پایان این نشست ضمن قدردانی از مجموعه ریاست نمایشگاه قرآن کریم، دکتر معاف و عزیززاده برای فراهم کردن مقدمات برگزاری نشست‌های تخصصی کمیته بین‌الملل گفت: الحمدالله هدفی که از این نشست‌ها مدنظر بود، به نتیجه رسید.
وی گفت: برگزاری ۱۲ نشست تخصصی، مقدمه‌ای است برای اینکه کار را به شکل گسترده تر انجام دهیم.
حجت‌الاسلام زارع بی عیب اظهار کرد: بنا داریم برای سال آینده جلوه‌های بین‌المللی نمایشگاه قرآن را گسترش دهیم و از دولت‌ها دعوت کنیم به صورت مستقل در نمایشگاه حضور یابند.
وی بیان کرد: وحدت آفرینی قرآن راهگشای ماست و راهنمای ما برای سبک زندگی قرآنی است.
زارع بی‌عیب افزود: این نشست‌ها مقدمه‌ای برای گفت‌وگو بین ملت‌ها است؛ بنا داریم با کلام وحی دیپلماسی قرآنی در سطح جهان را افزایش دهیم.
