افراد مبتلا به این بیماری دچار حملات یا دوره‌های شدیدی می‌شوند که ناشی
از واکنش حساسیتی و برونکواسپاسم قابل برگشت و انسداد مجاری تنفسی است. این
حملات زمانی بروز می‌کنند که مجاری هوایی در ریه‌ها در اثر عوامل خاص محیط
زیستی دچار بیش‌فعالی شده و سپس ملتهب و مسدود می‌شوند. علایم مداوم این
بیماری ممکن است شامل تنگی نفس، احساس فشار روی سینه، خلط و سرفه باشد.
بهترین
راه جلوگیری از بروز حملات خودداری از تماس با مواد و یا عوامل تحریک
کننده‌است. از موارد مهم دیگر میتوان به عدم زندگی در شهرهایی که دارای
میزان آلودگی بالا در هوا می باشند نام برد .
عوامل مولد بیماری آسم :عوامل
مولد بیماری آسم عوامل تحریک کننده برونزاد یا درونزاد هستند که می‌توانند
علائم را تشدید کنند و باعث حملات بیماری شوند. عوامل و موجبات بسیاری
وجود دارند که می‌توانند علائم بیماری را تشدید کنند و معمولاً از فردی به
فرد دیگر متفاوت هستند. از این رو میتوان با شناسایی و جلوگیری از تماس با
این عوامل تحریک کننده از بروز علائم شدید و آزار دهنده بیماری پیشگیری
کرد.
عوامل محرک بروز حمله‌های آسم شامل عفونتهای تنفسی فوقانی (مثل
سرماخوردگی) ، آلرژنها ( شامل ذرات گرد و غبار، ذرات ناشی از حیوانات
خانگی، کپک و قارچ) ، مواد تحریک‌کننده (سیگار، آلودگی‌های هوا)، داروها
(بلوک کننده‌های بتا، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی) ، مواد نگهدارنده
غذایی(سولفیت،MSG ) و عوامل غیر اختصاصی (احساسات و هیجانها، هوای سرد،
ورزش و بیماری ریفلاکس ) است.
علایم بیماری آسم عبارتند از :تاکی‌پنه (افزایش تعداد تنفس) ، خس خس سینه ، گرفتگی سینه ، سرفه (به خصوص شبانه) و تولید خلط
درمان دارویی :بسته به شدت بیماری نیاز به مصرف دارو در مبتلایان به آسم متغیر است.
درمان دارویی معمولاً در ۲ فاز " حاد " و " بلند مدت " انجام می شود .
برای
کنترل علامتی در فاز حاد: بتا-۲ آگونیستهای سریع اثر (مثل سالبوتامول
استنشاقی)، آنتی‌کولینرژیکها (مثل ایپراتروپیوم بروماید استنشاقی) و بندرت
آگونیستهای آدرنرۯیک مثل اپی نفرین استنشاقی.
اسپاسم برونش در آسم
حاد را باید به سرعت با گشاد کننده های برونش درمان کرد . برای این منظور
از آگونیستهای B۲(مانند سالبوتامول)،آنتاگونیستهای موسکارینی
(ایپراتروپیوم بروماید) و متیل گزانتینها( تئوفیلین) می توان استفاده نمود .
درمان
بلند مدت : باید فرایند التهاب را در مجاری هوایی مهار کرد مهمترین داروها
گلوکوکورتیکوئیدهای استنشاقی (مثل بکلومتازون و فلوتیکازون) هستند و
آگونیستهای آدرنوسپتور بلند مدت (مثل سالمترول)، آنتاگونیستهای لکوترین
(مثل مونته لوکاست و زفیرلوکاست) و تثبیت کننده های غشا ماست سل ( مثل
کرومولین سدیم ) .
آگونیستهای گیرنده B۲
این گروه مهمترین
داروهای مقلد سمپاتیک برای رفع اسپاسم برونشها در آسم هستند . سالبوتامول
،تربوتالین و ایزوپروترنول مهمترین داروهای انتخابی هستند که طول اثر آنها ۶
ساعت است .سالمترول و فورمترول آگونیستهای انتخابی و طولانی اثر B۲ هستند
که طول اثر ۱۲ساعت یا بیشتر دارند. اکثر قریب به اتفاق آگونیستهای B۲ به
صورت استنشاقی تجویز می شوند . راه استنشاقی دوز سیستمیک و عوارض جانبی را
کاهش می دهد و در عین حال یک دوز موثر را بصورت موضعی به عضلات صاف مجاری
هوایی می رساند .
• داروهای کوتاه اثر باید برای حمله حاد اسپاسم
برونش مصرف شوند نه پیشگیری.برعکس داروهای طولانی اثر باید برای پیشگیری
مصرف شوند نه درمان.
• عوارض آگونیستهای بتادو لرزش (ترمور)عضله
اسکلتی از عوارض شایع است . گزینشی عمل کردن انها تا حدودی نسبی است و
دوزهای بالا این داروها اثر بتایک قابل توجهی دارند. سایر عوارض جانبی نادر
است . در مصرف بیش از حد بعضی از آنها ممکن است آریتمی دیده شود.
متیل گزانتینها
•
متیل گزانتینها مشتقات پورین هستند . سه متیل گزانتین اصلی در گیاهان یافت
می شود که تاثیر محرک سه نوشیدنی رایج را ایجاد می کنند کافئین (در قهوه)
تئوبرومین (در کاکائو) و تئوفیلین(در چای ). ازمیان این گروه فقط تئوفیلین
در درمان آسم اهمیت دارند .
• مهمترین اثر درمانی تئوفیلین اتساع
برونش است . افزایش قدرت انقباض دیافراگم در برخی بیماران مشاهده شده است .
سایر اثرات درمانی عبارتند از:تحریکCNS،تحریک قلب،اتساع عروق، افزایش
مختصر فشارخون و افزایش حرکات گوارشی.
• عوارض: عوارض جانبی شایع
عبارتند از ناراحتی گوارشی ،لرزش ،بیخوابی،تهوع واستفراغ شدید،اریتمی قلبی
،هیپوتانسیون دیده می شود . پنجره درمانی تئوفیلین کوچک است و با اندک
افزایش عوارض بروز می کند در مصرف بیش ازحد مانند اقدام به خودکشی می تواند
کشنده باشد که علت ان آریتمی و تشنج است .
آنتاگونیستهای موسکارینی
از
بین انتاگونسیتهای موسکارینی یک عامل چهار ظرفیتی بنام ایپراتروپیوم
بروماید در درمان آسم موفقیت خوبی داشته است .این دارو پس از تجویز بصورت
استنشاقی به گونه ای موثر از انقباض برونشها به وسیله عصب واگ جلوگیری می
کند .این دارو بر جنبه التهابی آسم تاثیر ندارد این دارو در برخی افراد
آسمی بویژه کودکان و بسیاری از مبتلایان به بیماری انسدادی مزمن ریه موثر
است .تیوتروپیوم برماید داروی مشابه با مدت اثر بیشتر است . عوارض جانبی آن
بسیار اندک است.
کرومولین و ندوکرومیل
این دو به شدت درآب نامحلول
بوده لذا دوز بالای خوراکی آن غلظت خونی ناچیزی ایجاد می کنند . به نظر می
رسد مکانیسم آنها کاهش آزادسازی میانجی ها از ماست سلها باشد .این گروه
باعث اتساع برونش ها نمی شوند ولی از انقباض برونشها جلوگیری می کنند. لذا
بیشتر در زمینه پیشگیری موثرند تا درمان. به صورت پودر استنشاقی برای آسم
شکل خوراکی برای آلرژی غذایی و اشکال قطره چشمی و داخل بینی برای تب یونجه
تجویز می شود.
کورتیکو استروئیدها
• تمام کورتیکواستروئیدها
تاثیر بالقوه مفیدی در درمان آسم دارند . با این حال بدلیل عوارض جانبی
تجویز سیستمیک آنها(خوراکی و تزریقی ) فقط در موارد شکست سایر درمانها
توصیه می شود .
• کورتیکو استروئیدهایی که به صورت استنشاقی مصرف می
شوند ( بکلومتازون، فلوتیکازون، بودزوناید، دگزامتازون، فلونیزولید،
مومتازون) عوارض نسبتا کمی دارند و به عنوان خط اول درمان در مبتلایان به
آسم خفیف تا متوسط مصرف می شوند . پردنیزولون و هیدروکورتیزون برای آسم
پایدار به صورت وریدی مصرف می شوند.
آنتاگونیستهای لکوترین
• پس
از شناسایی اهمیت لکو تری ان ها در آسم داروهایی تولید شدند که از تولید
این مواد یا از تاثیر آنها در بدن جلوگیری کند . گرچه ارزش آنها در آسم
ثابت شده ولی ارزش آنها به اندازه کورتیکو استروئیدها نیست .
•
زفیرلوکاست و مونته لوکاست آنتاگونیست گیرنده های LTD۴ هستند . زیلیوتون یک
داروی خوراکی است که به صورت انتخابی ۵-لیپو اکسیژناز را مهار می کند و
اینها به صورت خوراکی مصرف می شوند ودر پیشگیری از برونکواسپاسم ناشی از
ورزش،آنتی ژن و آسپرین موثرند.عارضه جانبی خاصی برای آنها ذکر نشده . فقط
زیلیوتون آنزیمهای کبدی را در برخی بیماران افزایش می دهد.
آنتی بادی ضد IgE
الیزوماب
یک آنتی بادی تک دودمانی ضد IgEانسان است که از موش بدست می آید این آنتی
بادی به IgE موجود بر مست سلها ی حساس شده متصل می شود واز فعال شدن آنها
در اثر القا کننده های آسم و متعاقباً آزاد سازی میانجی های التهابی
جلوگیری می کند .این دارو برای پیشگیری از حملات آسم به شکل تزریقی به کار
می رود.
در آخر یاد آور می شود که دارو تنها نقش کنترل علایم را دارد و درمان قطعی دارویی در حال حاضر برای این بیماری وجود ندارد.
