به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وزارت جهادکشاورزی، «مسعود لطیفیان» راه اساسی برای افزایش بهره وری در باغات نخیلات را ایجاد زنجیره ارزش تولید خرما دانست و افزود: پایین بودن بهره وری آب، نبود امکان رقابت پذیری برای حلقه تولید کنندگان به دلیل خرده مالکی، ایجاد ارزش افزوده پایین و پایین بودن سطح دانش فنی و تکنولوژی در حلقه تولید از جمله چالش های موجود در حوزه باغات نخیلات کشور هستند.
وی تصریح کرد: یکی از راه های برون رفت از این چالش ها، ایجاد زنجیره ارزش خرما است و در دنیا الگوهای مختلفی برای آنان وجود دارد به طوری که کشورهایی مانند تونس، مصر و مراکش با تشکیل حلقه های تولید در زنجیره خرما به موفقیت هایی رسیده اند.
مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری، روش های تولید محور، تشکل های تسهیل گر محور و خریدار محور را از جمله مدل هایی برای ایجاد زنجیره ارزش خرما عنوان کرد و گفت: بررسی ها نشان می دهد که مدل خریدار محور یکی از موفقترین مدل ها است و کشاورزی قراردادی که ما در وزارت جهادکشاورزی دنبال می کنیم از مدل های موفق برای تشکیل زنجیره خرما به شمار می رود.
وی افزود: در نخلداری قراردادی در قالب زنجیره ارزش خرما، قرارداد میان نخلدار و یک شرکت خریدار پیش از آغاز فرآیند تولید منعقد می شود و توافق هایی برای تامین نهاده ها، مشاوره، بازاریابی و فروش محصول صورت می گیرد.
لطیفیان این مدل را برای ایجاد زنجیره ارزش خرما در کشور مناسب ارزیابی کرد و افزود: اجرای موفق این مدل نیاز به استراتژی دارد، در تولید خرما هدف ما ایجاد امنیت غذایی، تامین نیاز صادارتی و تامین نیاز صنایع فرآوری است.
طبق برآوردها امسال تولید خرمای کشور به 1.2 میلیون تن در سطح 203 هزار و 763 هکتار پیش بینی شده که در صورت تحقق میزان تولید احتمال صادرات 287 هزارتن از این محصول به کشورهای هدف می رسد.
سال گذشته بیش از یک میلیون و 25 هزارتن خرما درکشور تولید شد که 250 هزار تن خرما به ارزش 249 میلیون دلار به 85 کشور جهان صادر شده بود.
ایران با برخورداری از نخلستان های وسیع در استان های خوزستان، کرمان، هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر دومین تولیدکننده خرما در جهان به شمار می رود که با برنامه ریزی های صورت گرفته به نظر می رسد میزان تولید این محصول در سال 1400 به نزدیک 1.6 میلیون تن برسد.
میزان تولید خرما در جهان حدود 7.5 میلیون تن در سطح 1.1 میلیون هکتار نخلستان با متوسط عملکردی معادل 6 هزار و 834 کیلوگرم است؛ مصر، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، پاکستان، الجزایر، عراق، سودان، عمان و لیبی 10 تولیدکننده برتر خرما در جهان هستند که مصر بیشترین میزان عملکرد و الجزایر بیشترین سطح زیر کشت را در اختیار دارند.
کشورما به لحاظ تولید و سطح زیر کشت خرما در رتبه دوم و سوم و از نظر صادرات رتبه پنجم جهان را دارد و سهم آن در بازار جهانی خرما به 11.3 درصد رسیده است.
جنوب کرمان با 18 درصد کل تولید، سیستان و بلوچستان 15 درصد، بوشهر و کرمان هر کدام 14 درصد، فارس 13 درصد پنج استان خرماخیز کشور به شمار می روند و خوزستان و هرمزگان هر کدام با 12 درصد در رتبه های بعدی قرار دارند.
متوسط مصرف سرانه جهانی محصول خرما بیش از یک کیلوگرم برآورد می شود که البته این شاخص در عربستان سعودی 34 کیلوگرم و در ایران بر اساس آمارهای تولید، تجارت، ضایعات و جمعیت بین پنج تا هفت کیلوگرم است که نشان می دهد سالانه نزدیک 560 هزار تن از این میزان تولید در داخل مصرف می شود.
