به گزارش ایران اکونومیست؛ 16 اکتبر به مناسبت تاسیس سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد(فائو) در 1945 میلادی به نام روز جهانی غذا نامگذاری شد. این روز فرصتی مغتنم است تا جهانیان را نسبت به گسترده تر شدن سایه فقر و گرسنگی بر زندگی قشر زیادی از مردم در کشورهای مختلف آگاه و هوشیار سازد و بدین ترتیب تلنگری برای بیدار ساختن وجدان های خفته ای باشد که دریابند در جهان کنونی افراد بسیاری حتی از دسترسی به حداقل غذا برای تضمین سلامت خود، محروم هستند.
شعار «تلاش برای دستیابی به گرسنگی صفر» برای روز جهانی غذا در 2018 میلادی برگزیده شده، بنابر اعلام فائو، میزان گرسنگی در سطح جهان پس از یک دوره کاهش، بار دیگر رو به افزایش گذاشته است. در حال حاضر بیش از 815 میلیون تن در جهان از سوءتغذیه مزمن رنج می‌برند و هرساله وقوع پدیده هایی چون جنگ، تغییر شرایط آب و هوایی و رکود اقتصادی بر دامنه این بحران ها می افزاید و مبارزه علیه گرسنگی و سوءتغذیه را با موانع بسیار مواجه می کند. همزمان که در جهان میلیون‌ها انسان به واسطه، فقر غذایی در آستانه مرگ قرار گرفته اند، گزارش ها، از این موضوع حکایت دارد که سلامت 600 میلیون تن به دلیل چاقی به خطر افتاده است و همچنین 1.3 میلیارد تن دیگر نیز دچار اضافه وزن هستند.
**اسراف و هدر رفت مواد غذایی در ایران
استفاده بهینه منابع مختلف از جمله، منابع غذایی، آب و انرژی از پیش‌شرط های توسعه در هر کشوری به شمار می رود اما ایرانیان در مقایسه با مردم دیگر کشورها به راحتی منابع ملی خود را به هدر می دهند و برخلاف تمام آموزه‌های دینی و علمی به عنوان یکی از اسراف‌کارترین مردمان جهان محسوب می شوند تا جایی که مصرف سرانه آب، انرژی، دارو، نان و دیگر مواد غذایی چند برابر استانداردهای جهانی است.
براساس برآورد فائو هرسال ۱.۳میلیارد تن غذا در جهان هدر می‌رود که ۳۵میلیون تن از این رقم معادل ۲.۷درصد در ایران دور ریخته می‌شود.
طبق آمار فائو هرروز به ازای هر تن 134 کیلوکالری غذا در ایران به هدر می دهد، یعنی سرانه هدررفت روزانه غذا در ایران 134 کیلوکالری است.
همچنین آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد 35 درصد محصولات کشاورزی تولیدی در ایران به هدر می‌رود. بر این پایه از 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور 35 میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود. این رقم معادل غذای 15 میلیون نفر است. سهم ایران از کل غذایی که هرسال در جهان به هدر می‌رود 2.7 درصد اعلام شده است.
همچنین در ایران به دلیل نبود صنعت بازیافت پیشرفته، بخش قابل توجهی از مواد غذایی تلف می شود. رویکرد ایرانیان در استفاده غیرمنطقی از منابع در طول تاریخ شکل گرفته است و اصلاح این رویه به کار فرهنگی و فرهنگ سازی گسترده در این ارتباط نیاز دارد.
پژوهشگر به مناسبت روز جهانی غذا با «محمدرضا وفا» استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و متخصص تغذیه و رژیم درمانی به گفت وگو پرداخته است.
**تاثیر اصلاح الگوی تغذیه در حفظ و ارتقای سلامت
برپایه یافته های جدید علمی حداقل تا 60 درصد علل تعیین کننده بسیاری از بیماری‌های مزمن که علت اصلی مرگ و میر و ناتوانی در جهان به شمار می روند به عوامل تغذیه ای بستگی دارد، بنابراین اصلاح الگوی غذایی، رعایت اصول در ارتباط با تغذیه، شیوه های صحیح غذا خوردن و انتخاب غذا می‌تواند عامل موثری در پیشگیری از این بیماری‌ها باشد.
** غذاهای فست فودی؛ تهدیدکننده سلامت انسان
گسترش مصرف غذاهای فست فودی در بیشتر نقاط جهان از جمله ایران به شیوع بیماری های بسیاری منجر شده است. این خوراکی ها به دلیل تراکم کالری، چربی و نمک زیادی که دارند علت اصلی بروز چاقی و اضافه وزن به شمار می روند و در افراد سبب پرفشاری خون، افزایش قند و چربی می شوند که این عوامل شانس ابتلای شخص را به بیماری هایی چون ناراحتی های قلبی و عروقی، سرطان و مشکلات گوارشی بیشتر می کند، هرچقدر که فراوانی مصرف این‌گونه غذاها در میان گروه های جنسی و سنی بیشتر باشد، امکان بروز این بیماری ها نیز به طور تصاعدی افزایش می یابد.
غذاهای تازه، سالم و غیر فرآوری شده، ارزش غذایی و مواد مغذی بهتری دارند و به علت داشتن کالری کمتر و آنتی اکسیدان قوی، می‌توانند بدن را در برابر عوامل آسیب رسان به طور قابل توجهی محافظت کنند.
تاثیر مصرف غذاهای فست فودی بر کودکان و گروه های آسیب پذیر به مراتب مخرب تر است چراکه تقسیم سلولی در این افراد بیشتر صورت می پذیرد و احتمال آسیب در سطح سلول افزایش می یابد و آثار زیانبار این خوراکی ها ماندگاری بیشتری در آنها برجای می گذارد. پس گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله کودکان، نوزادان، بانوان باردار و شیرده و سالمندان می بایست به لحاظ تغذیه ای مراقبت های ویژه ای به عمل آورند.
** امنیت غذایی؛ تامین غذای سالم و کافی
امنیت غذایی به معنای تامین غذای سالم و کافی در تمام اوقات و برای همه افراد است و بنابراین اگر تمام افراد جامعه به خوراکی های مختلف از گروه‌های گوناگون با تنوع غذایی لازم دسترسی داشته باشند به دلیل آن که همه مواد مغذی مورد نیاز بدن آنها تامین می شود، این مساله نقش مستقیمی را بر سلامت آنها می گذارد. زمانی که گروه های قومی، جمعیتی و جغرافیایی به دلایل مختلف از جمله فقر، مسایل اقتصادی و فرهنگی از دریافت برخی گروه های غذایی محروم می شوند و میزان دسترسی آنها تغییر می کند این امر سبب می شود تا این افراد مواد مغذی، ویتامین، املاح و مواد ضروری بدن را به اندازه کافی دریافت نکنند و بیماری ها و مشکلات مختلف، سلامت آنها را تهدید کند. بنابراین وظیفه تمام دولت ها است که بتوانند مساله امنیت غذایی را برای تمام گروه های سنی، جنسی، جغرافیایی و منطقه ای خود تامین و تضمین کنند و با اجرای عدالت اجتماعی به ویژه در میان گروه هایی که از نظر جغرافیایی دور افتاده و به لحاظ اقتصادی محروم هستند، فقر غذایی را ریشه کن کنند.
** تلاش برای دستیابی به گرسنگی صفر
در ارتباط با شعار امسال مبنی بر «تلاش برای دستیابی به گرسنگی صفر» می بایست خوشبینانه به این مساله نگاه کرد اما باید واقع بین نیز بود و تمام مسایل و چالش هایی را که بر سر راه دستیابی به این هدف وجود دارد، بررسی کرد. در ایران ریشه کنی فقر غذایی به خصوص برای گروه های آسیب پذیر با مسایل مختلف اجتماعی و فرهنگی روبرو است. گاهی دیده می شود که حتی طبقه مرفه جامعه به دلیل نداشتن سواد تغذیه کافی و انتخاب های غذایی که متناسب با نیازهای بدنشان نیست، دچار نوعی فقر غذایی هستند، بنابراین برای مبارزه با فقر غذایی، فرهنگ سازی و ارتقای سواد تغذیه از اولویت های مهم به شمار می رود.
فقر غذایی به مسایل زیربنایی مانند اقتصاد، جغرافیا، تغییر آب و هوا و عدم وجود برنامه مشخص برای محیط زیست نیز وابسته است. غذا و تغذیه مساله ای چند بُعدی محسوب می شود و وزارتخانه هایی چون بهداشت، کشاورزی، آموزش و پرورش، فرهنگ و آموزش عالی و بازرگانی از نهادهای موثر در تامین غذایی جامعه هستند. به عنوان مثال بسیاری از انواع میوه و سبزی به خارج از کشور صادر می شود، در حالی که هنوز سرانه دریافت این کالاها در ایران از میزان استاندارد پایین تر است.
**چاقی؛ بسترساز بیماری های مختلف
تنها افرادی که زیاد غذا می خورند، چاق نیستند و چاقی می‌تواند از فقر غذایی نیز ناشی شود اما به هر حال باید گفت اگر منشا چاقی انتخاب نامناسب و پرخوری باشد، بسترساز مشکلات مختلفی از جمله بیماری‌های مزمن قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون، کبد چرب، سرطان و ناراحتی های گوارشی است و در هر فرد چاقی شانس احتمال بروز این بیماری ها وجود دارد و در جامعه، چاقی به عنوان «ام الامراض» شهرت دارد.
