به گزارش ایران اکونومیست، محمد رسول گلشن فومنی دانش آموخته دکتری علوم اجتماعی، حاصل پنج سال پژوهش خود در حوزه مردمشناسی فرهنگی را با تمرکز بر موسیقی فولکلور به همراه بیش از 220 ترانه محلی ایران، بار دیگر به دست نشر سپرد.
از آنجا که نویسنده، به قول خود نه خواننده است، نه نوازنده و نه موسیقیدان، مدل و نمونه کار خود را همانگونه که از سر تیتر نخستین مقاله وی پیداست ، «خنیاگریهای خواننده بلند آوازه ایران در نغمههای صحرا و ترانههای محلی یار و دیار؛ سیما بینا» قرار داده است.
ترانههای محلی و عامیانه علاوه بر آنکه میتواند به عنوان یک «هنر» مورد مطالعه قرار گیرد، یکی از منابع مهم مطالعات مردمشناسی نیز محسوب میشود، این ترانهها از منابع مهم تغذیه کننده تحقیقات نظریه پردازان بزرگ حوزه مردمشناسی محسوب میشود.
نگاهی به سهم موسیقی فولکلور در مطالعات جوامع آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی به روشنی آشکار میکند که تبیین مردم شناسی بدون مراجعه به ترانه های محلی و نمونههای آن موفقیتی به دست نمیآورد.
در این کتاب که حاصل پنج سال پژوهش و تحقیق در زمینه مردم شناسی فرهنگی است پدیده موسیقی آواز همچون یک نهاد اجتماعی از بدو پیدایش آواز و ترانههای عامیانه در تاریخ بشر و به دنبال آن ترانههای محلی و عامیانه ایران و چگونگی سیر تحولی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.
«مردمشناسی در موسیقیِ آواز و ترانههای محلی» عنوان کلی 13 مقاله پژوهشی است که بخش نخست کتاب حاضر را تشکیل میدهد، در بخش دوم اثر نیز به اتکای پژوهشهای بینا، در برگیرنده بیش از 220 ترانه محلی از خراسان، گیلان، تالش، مازندران، شیراز، لرستان، کردی بختیاری، آذری، الموت و دیگر نواحی ایران است.
گلشن فومنی در مقدمه کتاب خود آورده است: جامعهای که به گسترش زیبایی و زیباشناسی نپردازد، جامعهای که با موسیقی و آوا و ترانه بیگانه باشد دچار رخوت و سستی، بیحالی و عزلت گزینی، وارفتگی و بیماری روانی میشود و با افزایش خلاء صلح، صفا، صمیمت و دوستی به سمت فروپاشی خواهد رفت.
وی با اشاره به اینکه از کارکرد تخیل هنری و احساس هنرمندان (خواننده، نوازنده، آهنگساز شاعر و غیره) در زیبایی آفرینی و تلطیف روح جامعه غفلت شده، آورده است: فیلسوفان اجتماعی، جامعه شناسان و بسیاری از دانشمندان علوم انسانی، میان عناصر مادی و معنوی جامعه تمایز قائلند وعدم تعادل میان پیشرفت عناصر مادی و نیروهای معنوی را از مهمترین عوامل نابسامانیهای اجتماعی، گسترش فساد، انحرافات و افسردگی در میان جوانان میدانند.
این کتاب که پیشتر در سال 86 نیز منتشر شده بود امسال با عنوان بلند و کامل «مانایِ سیما بینا: مردمشناسی در موسیقیِ آواز و ترانههای محلی» توسط نشر وانیا در 560 صفحه و با طرح جلدی اثر سیما بینا منتشر شده است.