سه‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - 2024 March 19 - ۸ رمضان ۱۴۴۵
۲۹ شهريور ۱۳۹۷ - ۰۹:۵۶

اقلیم دانش آموزی در گذر از مشکلات روان شناختی

فضای آموزشی جذاب، مهارت محور و خلاقیت پرور، بی تردید نقش مهمی در پیشبرد اهداف آموزشی دارد، اما کارشناسان چنین فضایی را برای کاهش استرس و اضطراب جامعه دانش آموزان هم موثر می دانند؛ گفته می شود حدود 10درصد دانش آموزان کشور مشکلات روان شناختی دارند.
کد خبر: ۲۴۹۳۱۹
به گزارش ایران اکونومیست؛ پرخاشگری، جدال، حسادت، فرار از مدرسه و برخوردهای سلبی با همکلاسی، از جمله رفتارهای پرخطر و مسائل روانشناختی در میان دانش آموزانی است که بنابر آمار اعلام شده از سوی محمد حاتمی معاون نظارت حرفه ای و امور کمیسیون های سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور، نزدیک به 1.5 میلیون نفر را شامل می شوند.

هر چند بنابر آمارها، کمتر از 10 درصد دانش آموزان کشور با مشکلات روانشناختی مواجه هستند اما همین میزان هم با برنامه های زیرساختی و مدیریتی صحیح قابل رفع است.

موضوعی که دکتر «فرامرز سهرابی» روانشناس بالینی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا به آن اشاره کرد و گفت: با حرکت قطار آموزش و پرورش بر ریل سند تحول بنیادین و همکاری بیش از پیش اولیای مدرسه و خانه می توان مشکلات روانشناختی این دانش آموزان را مهار کرد و آینده سازانی خلاق و با مهارت بالا به جامعه تحویل داد.
 
**اعلام قطعی برخی آمارها، تنش زا و استرس آور است
این روانشناس بالینی، با بیان این که همه رفتارهای دانش آموزان را نمی توان در یک دسته رده بندی کرد،گفت: آماری که از دانش آموزان دارای مشکلات روانشناختی منتشر شده به این معنا نیست که همه آنان رفتار پرخطر دارند و جامعه را تهدید می کنند.

بلکه به لحاظ روانشناسی بالینی، مشکلات روانشناختی شامل یک دسته افراد دارای نشانه های افسردگی و اضطراب است که نیاز به حمایت های عاطفی دارند و دسته دیگر افراد دارای اختلال که باید در مورد آنان مداخله صورت گیرد؛ مداخله به وسیله مشاوره و روانشناس مدرسه یا مراجعه به مراکز روانشناسی و روانپزشکی و تجویز دارو یا بستری کردن فرد مورد نظر تا درمان قطعی.

وی افزود: اگر تعداد دانش آموزان را 15 میلیون نفر هم در نظر بگیریم، با این آمار اعلام شده، تنها 10 درصد دارای مشکلات روانشناختی هستند و باید گفت وضع بحرانی نیست تا مداخله در بحران صورت گیرد بلکه با ارایه راهکارهای مناسب و روانشناسانه می توان گره از مشکلات گشود.
 
**عوامل شکل گیری مشکلات روانشناختی در دانش آموزان
سهرابی در ادامه، عوامل متعدد شکل گیری رفتارهای پرتنش و همراه با اضطراب در میان دانش آموزان را عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی عنوان کرد و گفت: مشکلات فردی، محصول مسایل بیولوژیکی، ارثی و خانوادگی است. چرا که خانواده به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در الگوهای رفتاری فرزندان تاثیر می گذارند.

«رفتارهای والدین و ناامنی محیط خانه، منتقل کننده اضطراب به فرزندان و در نتیجه به جامعه است. نمی توان از یک خانواده همیشه آشفته و پر از بحث و جدل که نقش اعضا به خوبی در آن تعریف نشده است، دانش آموزی با رفتارهای متعادل توقع داشت.»

دومین عامل شکل گیری مشکلات روانشناختی دانش آموزان، محیط اجتماعی است که سهرابی درباره آن اظهار داشت: دانش آموز وقتی با نگاه به محیط اطراف خود، می بیند که اطرافیان با تحصیلات و پایگاه اجتماعی از عهده امور روزمره زندگی خود بر نمی آیند، دچار استرس، اضطراب، یاس و نگرانی از آینده شغلی خود می شود. هنگامی که برنامه ریزی خانواده و چشم انداز آینده آنان با تغییر و تحولات اقتصادی ناممکن می شود، دچار سرخوردگی می شوند و این وضعیت به فرزندان هم منتقل می شود.

به باور این استاد دانشگاه، در کنار عوامل یاد شده، عامل فرهنگی و آموزشی بیش از هر عاملی در ایجاد بحران و تنش دانش آموزی موثر است. وقتی برخی از مدارس بدون در نظر گرفتن وضعیت دانش آموزان و تنها برای کسب درآمد با هم مسابقه می گذارند، از تنش و استرسی که به قشر محصل وارد می شود غافل هستند. فوق برنامه ها در ساعات خارج از وقت تحصیل جای بازی و استراحت دانش آموزان را پر کرده و دانش محوری در اولویت قرار گرفته است. با این شیوه، دانش آموز به محض فارغ التحصیلی، خود را ناتوان در برآورده ساختن مایحتاج و امور شخصی می بیند.

وی ادامه داد: البته نقش خانواده ها در این مورد را نباید فراموش کرد. متاسفانه عامل اصلی بی مهارتی و ناتوانی در مقابله با مشکلات، در خانواده ها ریشه دارد؛ بسیاری از والدین امروزی بیش از حد به فرزندان خود می رسند و وظایف آنان را به دوش می کشند البته این رسیدگی بیشتر جسمانی است تا روانشناختی که باعث شده تا فرزند سالاری بیش از حد غوغا کند؛ فرزندان امروز اجازه ورود اعضای خانواده به اتاق خود را نمی دهند یا حریم شخصی برای خود در فضای مجازی ایجاد کرده اند که این خود عامل ایجاد خطرات و آسیب های بیشتر است. در حالی که والدین باید اقتدار همراه با دوستی داشته باشند و نقش برجسته ای ایفا کنند.

به گفته سهرابی، استبداد و زورگویی خوب نیست و حقوق فرزندان باید رعایت شود اما لازم است خانواده ها تکالیف زندگی را بر عهده فرزندان بگذارند تا توانمند تربیت شوند.
 
**راهکار ارتقای سلامت روانی و جسمانی دانش آموزان
این روانشناس بالینی، در بخشی دیگر از سخنان خود، ارتقای سلامت روانی دانش آموزان را در گرو تغییر شیوه کارآموزش و پرورش از دانش محوری به مهارت آموزی عنوان کرد و گفت: زمانی می گوییم فردی از سلامت روانی برخوردار است که بتواند میان بهزیستی جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی ارتباط مناسب برقرار کند.

«وقتی پایه های آموزش درست بنا شود و در کنار آموزش، پرورش هم بها داده شود و مهارت های زندگی تدریس شود می توان انتظار داشت آینده سازانی وارد دانشگاه می شوند که از سلامت روانی برخوردارند. برای رسیدن به این هدف،آموزش و پرورش باید بر اساس سند تحول و بنیان هایی که تدوین شده حرکت کند و فقط در این حالت است که جهت وظایف تغییر کرده و وارد کانال اصلی خود می شود.»

دومین راهکاری که سهرابی از آن یاد کرد، اشاعه فرهنگ دانش آموز محوری به جای آموزگار محوری بود؛ وی در این باره گفت: باید با استفاده از تجربیات کشورهای توسعه یافته، همراهی و مشارکت تیمی را به کودکان و دانش آموزان آموخت. نباید مدارس، آموزگار محور باشند بلکه باید به دانش آموزان بیشتر بها داد و زمینه های خلاقیت را در آنان رشد و تقویت کرد. باید بیاموزند که نظافت کلاس درس، حیاط مدرسه و بهداشت محیط در چارچوب کاری آنان است و محیط درس را همانطور که می خواهند بچینند.

غربالگری دانش آموزان هم راهکار دیگری بود که سهرابی به آن اشاره کرد و اظهار داشت: در موقع ورود به مدارس، باید دانش آموزان را با تست های سلامت روان غربالگری کرد و افرادی که در معرض خطر یا دارای رفتار پرخطر نیازمند به مشاوره هستند، مورد کنترل و راهنمایی قرار بگیرند تا از بار خطرات بیشتر کاسته شود. همچنین با توانمندسازی و غنی سازی روابط بین فردی دانش آموزان می توان به کاهش استرس و اضطراب کمک کرد.
نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار