هند بر سر دوراهی، منافع ملی یا تبعیت از آمریکا

به گزارش ایران اکونومیست؛ هند، که در گذشته با امپریالیسم بی رحم روبرو بوده و طعم تحریم های ظالمانه آمریکا علیه برنامه هسته ای خود را چشیده، نیاز دارد که ثابت کند به عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان می تواند فارغ از فشارهای آمریکا به روابط تجاری و اقتصادی با ایران ادامه دهد.

روابط هند و ایران در سالیان گذشته و بویژه درسالهای اخیر متاثر از عوامل مختلفی بوده است.عواملی که پس از سفر مقامات عالیرتبه و وزرای خارجه دو کشور به تهران و دهلی نو از شتاب بیشتری برخوردار شده است.

هرچند روابط تهران – دهلی نو در سالهای گذشته تحت تاثیر فشارهای خارجی مانند آمریکا ،رژیم اشغالگر قدس و برخی از کشورهای منطقه دچار نوسان و در مقاطعی کاهش یافته ولی هرگز این روابط قطع نشده است .

هندی ها از سال 2005 به بعد تحت تاثیر قدرت های بزرگ سه بار علیه ایران در آژانس بین المللی اتمی رای دادند که این حرکت هندی ها زمینه تکدر خاطر ایران را فراهم کرد.

دولتمردان هندی در دوران تحریم ، سعی کردند با مقاومت در برابر فشارهای امریکا و ادامه خرید نفت ایران این خاطره ناخوشایند را از خاطره ملت ایران بزدایند.

در یک ارزیابی کلی می توان گفت بیشتر عوامل همگرایی موثر بر روابط دو کشور ذاتی و بادوام است .عوامل واگرایی بیشتر به صورت عرضی و موقتی و از ناحیه بازیگران ثالث صورت می گیرد. به دلیل اشتراکات فراوان تاریخی، تمدنی و فرهنگی، زیربنای ذهنی برای گسترش روابط و برقراری همکاری راهبردی و گسترده فراهم است.

در زمینه سیاسی نیز دو کشور در بسیاری از مسائل و موضوعات منطقه ای و بین المللی دارای اشتراک منافع و سیاست ها بوده و عوامل مختل کننده در این رابطه کمتر به چشم می خورد. اما در کنار عوامل فرهنگی و سیاسی – امنیتی، حوزه اقتصادی به عنوان مهم ترین حوزه ظرفیت ساز و کانون محوری روابط دو کشور محسوب می شود.

از آنجایی که بین دو کشور اختلافات سیاسی و امنیتی جدی وجود نداشته و با توجه به وجود ظرفیت های بالای اقتصادی فیمابین، مسائل اقتصادی و رفاهی بین دو کشور از اهمیت بیشتری نسبت به دیگر مسائل برخوردار است.

همین امر ضرورت تعامل و همکاری بیشتر میان دو کشور را فراهم آورده است. با توجه به نیاز روز افزون هند به واردات انرژی برای تداوم رشد اقتصادی هشت درصدی خود و نیاز ایران به فروش نفت و گاز برای تأمین مالی برنامه توسعه و همچنین وجود ظرفیت های بالای همکاری در دیگر حوزه های تجاری مثل مبادلات تکنولوژیکی و صنعتی، نظامی – تسلیحاتی، ترانزیت کالا،کریدور شمال - جنوب و مسائلی از این قبیل، می توان گفت دو کشور دارای اقتصاد های مکمل بوده و در صورت گسترش همکاری ها و روابطشان، می توانند بسیاری از نیاز های یکدیگر را برطرف نمایند و شرایط وابستگی متقابل میان دو کشور را فراهم سازند.

در واقع می توان گفت که استعداد ها و ظرفیت های کافی برای برقراری یک رابطه مبتنی بر وابستگی متقابل میان ایران و هند به صورت بالقوه وجود دارد که در صورت عزم رهبران سیاسی برای گسترش روابط و همکاری ها و عدم توجه به محدودیت های وارده از سوی کشور های ثالث، این ظرفیت های همکاری به صورت بالفعل در آمده و وضعیت وابستگی متقابل دو کشور محقق می شود. در این میان، مقوله انرژی و امنیت انرژی به عنوان محور توسعه روابط دو کشور تلقی شده که می تواند روابط دو کشور را به سمت وابستگی متقابل هدایت نماید.

سفر عراقچی به هند

'عباس عراقچی 'معاون وزیر امور خارجه ایران در امور بین الملل صبح امروز برای دیداری یک روزه و برای شرکت در کمیسیون مشترک دو کشور وارد دهلی نو پایتخت هند شد.

این سفر پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و فشار واشنگتن به کشورهای وارد کننده نفت از ایران برای کاهش واردات نفت از ایران از اهمیت بالایی برخوردار است .

در دیدار معاون امور بین الملل وزیر امور خارجه ایران و ویجی گوکله قائم مقام وزارت خارجه هند که در کاخ حیدرآباد دهلی نو برگزار شد، دو طرف بر اهمیت حفظ برجام برای جامعه بین المللی تاکید کردند.

در این دیدار که تحت عنوان پانزدهمین دور گفت و گوهای سیاسی دو کشور برگزار شد، عراقچی و گوکله ریاست هیات های دو کشور را با مشارکت نمایندگانی از دستگاههای مختلف دولتی دو کشور به عهده داشتند.

در این گفت و گوها آخرین تحولات مربوط به برجام و چگونگی استمرار همکاری های دو کشور پس از خروج آمریکا از این توافق مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

همچنین طرفین برجام را دستاورد مهم دیپلماسی و متعلق به کل جامعه بین المللی دانسته و بر ضرورت پایبندی همه طرف ها و اجرای کامل مفاد آن تاکید کردند.

در این دیدار، طرفین بر یافتن ابتکارات و سازوکارهای جدید جهت تقویت و گسترش روابط دو جانبه تاکید نمودند.

همچنین دو طرف در خصوص همکاری در حوزه های سیاسی، امنیتی، کنسولی و مسائل منطقه ای به ویژه افغانستان و تقویت و استمرار همکاری ها در توسعه بندر چابهار و سایر عرصه های مورد علاقه گفت و گو و تبادل نظر کردند.

در این دیدار، طرفین ضمن ارزیابی مثبت از مجموع نشست های برگزارشده، بر ظرفیت های افزایش پیشبرد روابط در کلیه سطوح، بویژه در سطوح راهبردی تاکیدکردند.

در جریان این سفر، عراقچی همچنین با ام.جی اکبر وزیر مشاور در وزارت خارجه هند نیز دیدار و پس از آن در جمع پژوهشگران برجسته هندی در بنیاد آبزرور در دهلی نو، مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص مسائل بین المللی، منطقه ای و روابط دوجانبه با هند را تبیین و تشریح کرد

** هند تسلیم زورگویی آمریکا نمی شود

مقامات آمریکایی پس از خروج یکجانبه این کشور از برجام به طور مکرر از دهلی نو ،پکن ، سئول و دیگر کشورهای وارد کننده نفت ایران خواسته اند با شروع دور تازه تحریم ها که از 15 مرداد آغاز می شود به تدریج واردات نفت از ایران را کاهش و به صفر برسانند.

مقامات هندی بارها اعلام کرده اند که تسلیم فشارهای یکجانبه امریکا نمی شوند و تنها تحریم های سازمان ملل را به رسمیت می شناسند و از آن تبعیت می کنند.

تارنمای اندیشکده 'او آر اف' هند با اشاره به تحولات جهان پس از خروج آمریکا از برجام نوشت: هم اکنون کشورهایی مانند هند تصمیم گرفته اند تا از تحریم های جهانی به جای تحریم های ایالات متحده علیه هر کشوری از جمله ایران حمایت کنند. برای هند که تشنه رشد است و به مصرف سوخت نیاز دارد ، تامین نیازهای انرژی نسبت به هر امر دیگری در اولویت قرار دارد.

دولتمردان هندی نیک می دانند که ایران به عنوان دومین تامین کننده نفت این کشور می تواند نقش مکمل را برای اقتصاد رو به رشد این کشور داشته باشد.

از سوی دیگر مقامات دهلی نو به دنبال یافتن راه حلی برای مقابله با تحریم های ایران و ادامه واردات نفت از ایران هستند.

یک دیپلمات هندی نیز گفت که دولت دهلی نو اطمینان دارد مشکل تحریم های آمریکا علیه ایران و روسیه که به نقطه تنش این کشور با آمریکا تبدیل شده ،حل می شود.

'ناوتج سینگ سارما' تاکید کرد: این مسایل آنقدر بغرنج نیست که خواب از چشم هند بربایند.

به نوشته روزنامه 'هندوستان تایمز'،درخواست آمریکا از کشورها برای توقف واردات نفت ایران تا چهار ماه آینده باعث آشفته شدن بازارهای جهانی شده به گونه ای که حتی متحدان این کشور را در شرایط دشواری قرار داده است .

پافشاری آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران باعث افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی و نارضایتی شدید برخی متحدان آمریکا مانند هند شده است.

یک مقام عالیرتبه آمریکایی اعلام کرد واشنگتن به صورت موردی با کشورهایی که از ایران نفت وارد می کنند ، استثناهایی قایل خواهد شد.

نرم تر شدن موضع آمریکا، باعث شده که دهلی نو خود را برای گفت و گو با مقامات آمریکایی برای دریافت معافیت هایی برای خرید نفت ایران ترغیب کند

دو هفته پیش،'نیکی هیلی' نماینده آمریکا در سازمان ملل در گفت و گو با 'نارندرا مودی' نخست وزیر هند در دهلی نو به وی اعلام کرد آمریکا با هند برای توسعه بندر چابهار ایران به عنوان یک کریدور حمل و نقل که می تواند به افزایش تجارت افغانستان منجر شود همکاری می کند.

باید دید دولتمردان هندی این بار نیز با واقع بینی سیاست نگاه به شرق این کشور که از رهبران فقید این کشور به ارث رسیده را در پیش می گیرند یا اینکه فریب وعده های توخالی رئیس جمهوری را می خورند که به بسیاری از توافقنامه های بین المللی دوجانبه و چند جانبه با متحدان اصلی خود پشت پا زده دل می بندد.