به گزارش ایران اکونومیست ؛درنظام مالیاتی با توجه به اینکه کارکنان این سیستم در تعامل بسیاری با افراد جامعه هستند، در نتیجه، عدم رعایت اصول و آیین‌های اخلاقی می تواند بر روند توسعه و رشد نظام مالیاتی در جامعه تأثیر بسزایی گذاشته و عملکرد این نظام را با چالش روبه رو سازد.
مالیات از منابع مهم درآمد دولتها است. ثبات و تداوم وصول مالیات، موجب ثبات در برنامه ریزی دولت برای ارائه خدمات موردنیاز کشور در زمینه های گوناگون می شود.
در کشورهای توسعه یافته، شهروندان با توجه به میزان درآمد، ثروت یا مصرف خود مالیات پرداخت می کنند و درنهایت در این سیستم‌ها، مالیات به یک عنصر مثبت اثرگذار در نظام سامانده اجتماعی تبدیل شده است. فرهنگسازی و ارائه تصویری شفاف از موضوع مالیات و نتایج حاصل از پرداخت مالیات برای افراد جامعه بسیار تاثیرگذار است.
برای مردم هر جامعه ای، این موضوع مهم است که دلایل اخذ مالیات را بدانند و موارد هزینه کرد مالیات وصول شده را مشاهده کنند.
به هر اندازه که مالیات عینیت داشته باشد و مردم شاهد توسعه عمران و آبادانی و نیز سرویس‌ها و خدمات عمومی از محل مالیات باشند، انگیزه بیشتری برای پرداخت مالیات خواهند داشت; زیرا به طور حتم، شفافیت مخارج دولت، در مالیات گریزی و عدم تمکین کافی و مطلوب مودیان مالیاتی موثر است.
با توجه به اهمیت اخلاق در جوامع، اصول اخلاقی در سازمانها، اصول راهنما برای تصمیم گیری و رفتارها خواهند بود.
آنچه در این میان مهم به نظر می رسد، اختلاف در باورها و دیدگاه‌های اجتماعی ملتها است. استانداردهای اخلاقی رفتار بین افراد، به علت تفاوت در اهداف و ارزش‌های عقلایی متناسب با افراد، متفاوت و این دیدگاه‌های رفتاری، به واسطه تفاوت در زمان، مکان، اقتصاد، قومیت، فرهنگ، اجتماع و شرایط متغیر است.
نظر به اینکه در بیشتر جوامع، دولتها سعی بر درونی کردن ارزشها در میان افراد برای اجرای قوانین و مقررات حاکم دارند، بین اخلاق و قانون تفاوتی قائل نمی شوند، درحالیکه اخلاق، چیزی است که با رفتارهای ناشی از قانون متفاوت است. رفتار قانونی ریشه در مجموعه ای از اصول و مقرراتی دارد که نوع عمل افراد را مشخص می کند و عموما مورد قبول جامعه است.
این مقررات لازم الاجرا بوده و در صوت لزوم در دادگاه‌ها اعمال می شوند، اما اصول اخلاقی بیشتر مربوط به رفتارهایی می شوند که زیر پوشش مقررات قانونی قرار نمی گیرند. واژه اخلاق به معنای مجموعه ای از اصول رفتار و یک تئوری سیستمی از ارزش‌های اخلاقی است.
هنگامی که رفتارهای مثبت حرفه ای در افراد ملکه شده و به عادت بدل شوند، بخشی از این رفتارها به محیط بیرون و خانواده نیز برده می شود. استفاده از معیارهای اخلاقی و رفتاری، نه تنها موجب اصلاح اخلاق حرفه ای، بلکه موجب تعالی اخلاقی افراد در حوزه های دیگر نیز می شود.
با این تفاسیر و با درنظر گرفتن بهبود اخلاق شاغلان هر حرفه، اجرای صحیح معیارهای رفتاری در میان شاغلان سازمانها و شرکتهای گوناگون، می تواند تأثیری گسترده بر اخلاق جامعه بگذارد و بخش قابل توجهی از جمعیت را به سوی تعالی اخلاقی سوق دهد.
با توجه به اینکه افزایش تمکین مالیاتی، یکی از راههای افزایش درآمدهای مالیاتی و تحقق اهداف دولت است و پرداخت مالیات واقعی و داوطلبانه، درگرو آشنایی مالیات دهندگان با وظایف و تعهدات آنها است، نکته مهم در این رابطه، بسترسازی مناسب برای افزایش اعتماد نسبت به عملکرد و مشارکت با سازمان مالیاتی است.
به نظر می رسد با توسعه روزافزون اینترنت و گسترش خدمات اطلاعاتی و ارتباطی، زمان مناسبی است تا با بهره گیری از فضای موجود، برای افزایش آگاهی و مشارکت کامل مودیان، گام های موثرتری برداشته شود.در نظام مالیاتی این نکته باید مدنظر قرار گیرد که ممیزان و مودیان مالیاتی به صورت مشترک، وظیفه ارتقای جایگاه نظام مالیاتی را برعهده دارند.
ارتقاء فرهنگ مالیاتی، نهادینه کردن پرداخت مالیات از طریق رسانه ها و تبیین وظایف مودیان و دولتها در ارتباط با موضوع مالیات، می تواند بر پذیرش مالیات و چرایی آن تأثیر بسزایی داشته باشد و موجبات رشد نظام مالیاتی را فراهم آورد.
