دنیای امروز و نظام بین‌الملل در حال تکوین و پیچیده کنونی، برخلاف قرن18 و 19 میلادی که عصر غلبه دیپلماسی و روابط دوجانبه بود؛ امروز به عصر دیپلماسی و سیاست خارجی چندجانبه و بین‌المللی تحول کیفی یافته است.
هرچند کماکان بخش قابل توجهی از تعاملات و مراودات دیپلماتیک، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در قالب‌های دوجانبه میان کشورها انجام می‌گیرد و از ارج و اعتبار دیپلماسی و تبادلات دوجانبه کاسته نشده است؛ معذالک امروزه شاهد الگوهای پیچیده‌تر و توسعه یافته تری از الگوهای فرادوجانبه‌ای (چند جانبه و منطقه‌ای و بین‌المللی) هستیم.
چندجانبه گرایی، بخصوص درعرصه موضوعات اقتصادی و تجاری و مالی و بانکی، به الگوی غالب بدل شده و روز به روز بر وسعت و گستره تعاملات چندجانبه افزوده می‌شود و گونه‌های مختلفی از همگرایی و منطقه‌گرایی را در حوزه‌های جغرافیایی مختلف از جمله آسیای جنوب شرقی، اتحادیه اروپا و امریکای جنوبی و مرکزی شاهد هستیم.
معذالک به‌دلیل ساختار متفاوت و نبود پیش زمینه‌های لازم برای همگرایی منطقه‌ای و وجود بحران‌ها و تنش‌ها و چالش‌های متعدد سیاسی و امنیتی و از همه مهمتر نقش مخرب قدرت‌های فرامنطقه‌ای هژمونی طلب؛ باعث شده تا همگرایی و چندجانبه‌گرایی منطقه‌ای در منطقه غرب آسیا، چندان زمینه بروز و ظهور نیابد.
بنابراین، در چنین شرایط دشوار و اوضاع پیچیده‌ای، برگزاری نشست‌های سه جانبه میان دو قدرت مهم اوراسیا یعنی ایران و فدراسیون روسیه و بازیگر مهم حوزه قفقاز یعنی جمهوری آذربایجان؛ از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است.
اجلاس سه جانبه تهران، فرصت مناسبی برای رایزنی و تبادل نظر و تشریک مساعی و نهایتاً تفاهم و توافق سه کشور مذکور در موضوعات سیاسی و اقتصادی و منطقه‌ای است.
قرار است دراین نشست سران سه کشور ایران و روسیه و جمهوری آذربایجان در خصوص ایده کریدور شمال – جنوب و توسعه تبادلات و همکاری‌های اقتصادی و تجاری و توریسم میان سه کشور به بحث و تبادل نظر بپردازند.
همچنین تشریک مساعی و هماهنگی و همکاری میان سه کشور مهم منطقه برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدات مشترک در حوزه غرب آسیا و قفقاز، از جمله مبارزه مشترک با تروریسم، از مهم‌ترین دستورکارهای این اجلاس محسوب می‌شود.
اجلاس تهران همچنین فرصت مغتنمی است برای رایزنی و مذاکرات دوجانبه سیاسی و امنیتی در عالی‌ترین سطح ممکن. اجلاس تهران، زمینه دهمین ملاقات رهبران و رؤسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان و نهمین دیدار رهبران و رؤسای جمهوری ایران و فدراسیون روسیه ظرف چهارسال گذشته را فراهم می‌کند.
آماری چشمگیر از تعاملات و مراودات سطح عالی میان کشورمان با دو کشور مهم همسایه یعنی روسیه و جمهوری آذربایجان.
در فضای ملتهب و ناآرام کنونی که محصول تنش‌ها و تهدیدات و چالش‌های نوین ازجمله بحران تروریسم و چالش زیست محیطی از یک سو و وجود رهبران بعضاً بی‌تجربه و نابخرد همچون رئیس جمهوری جنجالی امریکا از سوی دیگر است، عرصه بین‌المللی بیش از هر زمان دیگری نیازمند چندجانبه‌گرایی و همگرایی منطقه‌ای است.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه
