حیات دوباره ارکسترهای ملی و سمفونیک در دولت تدبیر و امید

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از بنیاد فرهنگی هنری رودکی، حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری، در مناظره دوم نامزدهای انتخاباتی با اشاره به فعالیت دوباره ارکسترهای ملی و سمفونیک تهران، احیای این ارکسترها را از نقاط مثبت عملکرد دولت تدبیر و امید عنوان کرد.
روز دو شنبه بنیاد فرهنگی هنری رودکی، به عنوان متولی هر دو ارکستر توضیحاتی را در خصوص فرایند کاری این ارکسترها در دولت یازدهم ارایه داده است.
حیات دوباره ارکسترهای ملی و سمفونیک در دولت تدبیر و امید، مدیون توجه تصمیم گیران فرهنگی این دولت بوده و باید گفت این ارکستر ها پس از سال ها رخوت و بی توجهی در این دولت شکوفا شده و آبستن تحولاتی بنیادین در حوزه موسیقی کشور است. تحولاتی که می توان تا سال ها اثراتش را در نسل دانشجویان موسیقی، نوازندگان و همه علاقه مندان به موسیقی دید.

**صدای سکوت
ارکستر ملی ایران در سال 1377و با پشتیبانی دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت؛ ارکستر سمفونیک تهران هم عمری بیش از 80 سال و فراز و فرودی فراوان دارد.
شعله این ارکسترها اما در سایه رخوتی که در حوزه فرهنگ، در سال های گذشته گریبانگیر فضای کشور بود و بی ثباتی های مدیریتی رو به خاموشی نهاد و سکوت، تنها صدایی بود که از دل قلب تپنده موسیقی کشور بر می خواست.
دولت یازدهم، در لیست وعده هایی که به اهالی فرهنگ داده بود، احیای این ارکسترها را نیز نوید داد.

**مولود اصل 44
در اقدامی موثر و در راستای اصل 44 قانون اساسی و قانون تنظیم بخشی از مقررات اداره دولت ارکسترهای ملی و سمفونیک تهران، از بخش دولتی به موسسه‌ عمومی غیردولتی بنیاد فرهنگی هنری رودکی که در تاسیس خود مصوبه‌ مجلس شورای اسلامی را دارد واگذار شده است.
این موسسه از جمله معدود موسساتی است که با حکم قانونگذار تاسیس شده و در ارکان خود بازرس قانونی دارد که همه ساله اسناد آن مورد حسابرسی دقیق قرار می‌گیرد. از محاسن اداره ارکسترها توسط بنیاد رودکی داشتن شخصیت حقوقی مستقل و همین‌طور استقلال مالی است.
این موضوع موجب شده که تحولی شگرف در حوزه مدیریت ارکسترها ایجاد شود.

**احیا با رهبرانی بزرگ
بهمن 1393 ارکستر سمفونیک با رهبری استاد علی رهبری احیا و در دوره حضور وی، اجراهای موفقی را تجربه کرد.
از سوی دیگر ارکستر ملی ایران نیز در خرداد 1394 به رهبری استاد فرهاد فخرالدینی احیا و همانند ارکستر دیگر به فعالیت پرداخت.
لازم به ذکر است همچنان که در همه جای دنیا مرسوم است، روش های متفاوتی برای اداره امور ارکسترها وجود دارد؛ رهبری و نوازندگان به صورت دائم و میهمان می‌توانند حضور داشته باشند اما دوره فعالیت براساس سال مالی تعریف می‌شود.
در کشور ما نیز تلاش شد به تدریج از الگوهای بین‌المللی در این زمینه استفاده شود اما به دلایل مختلف در پایان سال 1394 ارکسترها نتوانستند از همراهی این دو رهبر گرانسنگ برخوردار شوند. لذا ادامه روند فعالیت ایجاب می‌کرد که با رهبران جدیدی توافق لازم انجام گیرد تا روند فعالیت ارکسترها تداوم داشته باشد.
ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران همیشه مفتخرند که در دوره احیای خود بزرگانی چون استاد علی رهبری و فرهاد فخرالدینی، هدایتگر دو ارکستر بوده‌اند و همواره آماده است تا دیگر بار در عناوینی چون رهبر مهمان و حتی مدرسان مسترکلاس‌های تخصصی بار دیگر از تجربه این دو عزیز بهره بگیرد.
در حال حاضر استادان، شهرداد روحانی و فریدون شهبازیان، که سابقه درخشان موسیقی آن ها برای هر اهل فنی مسلم است، هدایت دو ارکستر سمفونیک و ملی را به عهده دارند.

**تحول بزرگ ملی و ساختاری ارکسترها
استقلال مالی بنیاد فرهنگی هنری رودکی و نیز در اختیار داشتن سالن‌ها و تجهیزات فنی مورد نیاز ارکسترها و سالیان طولانی تجربه برگزاری انواع برنامه‌های هنری به عنوان متولی، این امکان را ایجاد کرده که بتوان نهادی و ساختاری به ارکسترها نگریست. اگر چه در فراز و نشیب سال های سخت شروع دولت یازدهم، به واسطه نابسامانی های اقتصادی که همه جامعه را در برگرفته بود، امکان تخصیص بودجه به میزان لازم فراهم نبود اما با عبور دولت از گردنه سخت اقتصادی اثرات رونق اقتصاد فرهنگ نیز رخ نمون شد.
از ثمره تلاش‌های دولت، ارکسترهای ملی و سمفونیک در دامان بنیاد رودکی توانست در راستای منویات رییس جمهوری نسبت به انقعاد قرارداد تمام وقت با 75 نوازنده ارکستر سمفونیک و 55 نفر نوازنده ارکستر ملی ایران اقدام کند؛ همچنین نوازندگان را دارای حقوق و مزایای 30 روزه و همین‌طور بیمه 30 روزه اقدام کند.
در حال حاضر حسب اعلام نیاز رهبران ارکسترها نوازندگان هر ارکستر در هفته چهار روز در سالن‌های تحت مدیریت بنیاد رودکی به تمرین مشغول هستند.
کلیه مزایا و حقوق نوازندگان از جمله بیمه تامین اجتماعی پرداخت شده است و هم اینک نوازندگان ارکستر با اطمینان خاطر در ارکسترها مشغول هنرنمایی هستند.
این نگاه ساختاری و نهادی به ارکسترها مدیون حمایت و پشتیبانی رییس جمهوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت هنری وزارتخانه و تصمیم گیران دولت تدبیر و امید بوده است.
در واقع فعالیت ارکسترها به حالت پایداری رسیده و بنیاد رودکی در نظر دارد در چشم‌انداز عملکردی خود و در ساختار تشکیلاتی ارکسترها، با هدف کوچک‌سازی دولت و واگذاری وظایف به بخش خصوصی، بخشی از کار را برون سپاری کند.

**ردیف بودجه برای ارکسترها
در دولت یازدهم اما اتفاق بزرگ دیگری نیز جهت تثبیت فعالیت ارکسترها و خشک نشدن چاه که در این دولت به آب رسیده بود انجام شد. با حمایت معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان عضو هیات امنای بنیاد رودکی، از امسال ارکسترهای سمفونیک و ملی دارای ردیف بودجه ای در قانون بودجه کشور شدند که این هدیه بزرگی از سوی دولت به همه علاقه‌مندان موسیقی در کشور است که پس از سال‌ها با فراغ بال می توانند شاهد هنرنمایی زبده‌ترین نوازندگان این مرز و بوم باشند.

**ارکسترها ملی شدند
پس از بستر‌سازی های لازم تلاش زیادی شده تا هرکدام از ارکسترها در ماه حداقل دو اجرا در شهر تهران داشته باشند که پیش‌بینی لازم برای تمدید این اجراهای ماهانه نیز انجام شده است.
برای اولین بار پس از عمر 80 ساله ارکستر سمفونیک تهران، این ارکستر، اجرایی در خارج از تهران داشت. اجرایی که مورد استقبال فراوان موسیقی دوستان قرار گرفت؛ شهرهای عسلویه، بوشهر، اهواز و آبادان در سال گذشته میزبان ارکستر سمفونیک بودند و برنامه‌ریزی برای اجرای ارکسترها در سایر استان‌های کشور انجام گرفته است. بال دیگر ارکستر، یعنی ارکستر ملی نیز پس از اجرای پرشور در استان لرستان به زودی میهمان مردم خوب استان زنجان است.
در حاشیه حضور ارکسترها در شهرستان‌ها، کلاس هایی نیز تحت نظر دو رهبر ارکستر برگزار می‌شود و این گامی برای شناسایی استعداد ناب نوازندگان جوان ایرانی در جای جای کشور است. در واقع با حضور ارکستر ملی در سایر استان‌های کشور، این ارکستر به مفهوم حقیقی ملی می‌شود.

**ارکسترها؛ سفیران فرهنگ ایرانی
موسیقی زبانی جهانی است، در همین راستا گام بعدی و بزرگ ارکستر سمفونیک و ملی در حوزه بین الملل است. در حال حاضر تعاملات مفید و سازنده‌ای با سایر کشورها در راستای اشاعه فرهنگ ایران و معرفی موسیقی ملی کشور در حوزه بین‌الملل در حال انجام است. ارکستر سمفونیک تهران در سال گذشته اجرای مشترکی با نوازندگان ایتالیایی داشت که این گشوده شدن بابی برای حضور جهانی نوازندگان و موسیقی ایرانی در عرصه جهانی است.

**آموزش نوازندگان
بنیاد رودکی به عنوان متولی دو ارکستر سمفونیک و ملی، توجه ویژه‌ای به آموزش نوازندگان ارکسترها دارد. از جمله اقدامات اخیر می توان به برگزاری مسترکلاس‌هایی با حضور اساتید ایرانی و خارجی در مرکز آموزش هنر بنیاد رودکی به جهت بالابردن و به روز شدن توانایی نوازندگان اشاره کرد.

**نوای امید در ارکسترها
کارنامه ارکستر ملی و سمفونیک در یک سال گذشته و در دولت تدبیر و امید نشان می دهد همچنان که دریاچه ارومیه از مرگ و خشکی به صدای دلنشین زمزمه آب و زندگی رسید، نوای ارکسترها نیز از صدای سکوت به نوای امید رسید.
ای کاش این دستاورد بزرگ و ملی که متعلق به همه علاقه مندان به موسیقی، موسیقیدانان و نوازندگان پر توان این سرزمین است را به بهانه تخریب دولت و رقابت انتخاباتی زیر سوال نبریم.