به گزارش ایران اکونومیست به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست جمهوری،مواد فتوکرومیک به دسته ای از مواد اطلاق می شود که در برابر طیف خاصی از نور واکنش نشان داده و تغییر رنگ می دهند. از معروف ترین این مواد می توان به مواد مورد استفاده در شیشه عینک های فتوکرومیک اشاره کرد.
از کاربردهای دیگر مواد فتوکومیک تولید کاغذهای اسکناس با ایمنی بالاست. این کاغذها در هنگام قرارگیری در معرض نور ماوراء بنفش تغییر رنگ می دهد که می تواند به عنوان یک علامت امنیتی جهت آگاهی از جعلی بودن یا نبودن اسکناس تلقی شود.
دکتر علیرضا مهدویان محقق پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران گفت: در طرح حاضر که در ادامه مطالعات اخیر انجام شده، یک روش ساده و سبز جهت تهیه یک کاغذ سلولزی جدید با خاصیت پاسخ دهی چندگانه معرفی شده است.
به گفته وی، روش مورد استفاده در این طرح جهت تولید کاغذ هوشمند روشی ساده و سبز است. به علاوه، کاغذ تولید شده از کارایی فتوکرومیکی بالاتری نسبت به نمونه های مشابه برخوردار است.
مهدویان با اشاره به پدیده فتوکرومیسم منفی به عنوان یک پدیده ناخواسته مشاهده شده در پژوهش های پیشین افزود: در بسیاری از کارهای انجام شده در گذشته به پدیده فتوکرومیسم منفی به واسطه وارد شدن ترکیبات فتوکروم به ماتریس سلولزی اشاره شده است. همچنین در بسیاری از تحقیقات، مهاجرت و عدم پایداری ترکیبات فتوکروم در محصولات نهایی گزارش شده است. در این پژوهش نواقص مذکور برطرف شده که این موضوع منجر به افزایش کارایی و بهبود رفتار هوشمندانه کاغذ تولیدی شده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران ادامه داد: در این کار، ذرات پلیمری فتوکرومیک پراکنده در آب با ابعادی در محدوده 70 نانومتر تهیه شدند. این ابعاد کوچک به افزایش کارایی و بازده واکنش شیمیایی نانوذرات با سلولز و همچنین محافظت رنگ فتوکرومیک در برابر عوامل مخرب منجر شده است.
مهدویان تصریح کرد:در این پژوهش، ابتدا ترکیب فتوکرومیک بر پایه اسپایروپیران تهیه شد. سپس پلیمرهای پایه اکریلیک حاوی این ترکیب به وسیله فرایند کوپلیمریزاسیون امولسیونی ساخته شد. در انتها نیز پلیمر فتوکرومیک ساخته شده طی فرایند شیمیایی به بستر سلولز وارد شد.
این تحقیقات حاصل تلاش های دکتر علیرضا مهدویان- عضو هیأت علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران- و امین عبدالهی و جابر کیوان راد- دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران- است. نتایج این کار در مجله Carbohydrate Polymers (جلد 150، سال 2016، صفحات 131 تا 138) به چاپ رسیده است.
