به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، یونس نوراللهی در خصوص پتانسیلسنجی منابع زمین گرمایی درکشور افزود: مطالعات درحوزه انرژی زمین گرمایی در ایران از سال 1354 آغاز شد و یک شرکت ایتالیایی مطالعاتی را در شمال غرب ایران انجام داد که بر اساس نتایج آن چهارمنطقه دارای پتانسیل زمین گرمایی (سبلان، خوی -ماکو، سهند و دماوند) شناسایی شدند.
وی بیان کرد: این مطالعات درسال 1364 مجدد از سر گرفته شد و با توجه به نتایج مطالعات قبلی در بررسی‌های جدید بیشترین تمرکز برمنطقه سبلان بود، پس از آن درسال 1375 مجددا پروژه پتانسیل سنجی انرژی زمین گرمایی آغاز شد که سایرمناطق کشور نیزمورد بررسی قرارگرفت وعلاوه بر چهارمنطقه فوق 10منطقه دیگرنیز شناسایی شد که در مناطقی چون تفتان-بزمان، طبس-فردوس، خور-بیابانک، تکاب-هشترود و اصفحهان-محلات پتانسیل‌های بسیار خوبی مشخص شد.
*** شناسایی 18 منطقه زمین گرمایی در کشور
عضو هیات علمی دانشگاه تهران بیان کرد: با ادامه مطالعات که سال 2011 در دانشگاه کیوشو ژاپن انجام و تکمیل شد نهایتا 18 منطقه دارای پتانسیل زمین گرمایی در کشور شناسایی شد که این مناطق عمدتا توان تولید برق را دارند و این نشان می دهد ایران منابع بسیاری در انرژی زمین گرمایی دارد، اطلاعات، داده‌ها، شاخص‌ها و مظاهر زمین شناسی، ژئوشیمی و ژئوفیزیکی نشان می‌دهد که احتمال وجود مخزن در این مناطق بسیار بالا است.
وی بیان کرد: از بین این 18 منطقه با توجه به اینکه سبلان اولویت نخست را دارا بود از سال 1374 مطالعات در این منطقه توسط سازمان انرژی های نو ایران (سانا) شروع شد و یک شرکت نیوزلندی کارهای مربوط به مطالعات مختلف اکتشافی این منطقه را انجام داد و نهایتا محل حفر سه چاه اکتشافی را مشخص کردند که این سه حلقه چاه با همکاری شرکت ملی حفاری ایران حفر شدند، در این منطقه مخزنی با دمای حدود 250 درجه سانتی گراد شناسایی شد که دمای بسیار خوبی برای استحصال برق است.
*** توان تولید 200 مگاوات برق زمین گرمایی در سبلان
نوراللهی بیان کرد: در نهایت محاسبات و مدلسازی عددی مخزن در این منطقه انجام شد که نتایج این مطالعات امکان استحصال حداقل 55 مگاوات برق به عنوان پتانسیل توسعه این منطقه بود، سپس تعداد 8 حلقه چاه دیگر نیز حفاری شد و در حال حاضر گفته میشود تا 200 مگاوات نیز توان تولید برق در این میدان زمین گرمایی وجود دارد.
** مشکلات حوزه زمین گرمایی در ایران
وی درباره مشکلات حوزه زمین گرمایی در کشورگفت: درحال حاضرسازمان انرژیهای نو ایران به عنوان سازمان متولی توسعه انرژی زمین گرمایی در کشورزیرساخت‌های لازم در بخش اکتشاف، حفاری و ارزیابی مخازن را در اختیار ندارد.
وی اظهارکرد: در واقع بخش اعظم کارهای مربوط به بهرهبرداری از منابع زمین گرمایی، مطالعات اکتشافی و استحصال بخار از درون زمین است که زیر ساختهای لازم در سانا و حتی وزارت نیرو وجود ندارد، وقتی بخار از زمین خارج شد و در دسترس قرار گرفت احداث نیروگاه تفاوت چندانی با نیروگاه حرارتی معمولی ندارد که بیشتر این بخش دوم مربوط به وزارت نیرو است.
وی گفت: معضل ما این است بعد از20سال هنوز درگیر بخش اول هستیم و فقط هشت حلقه چاه حفر شده ولی متاسفانه تا کنون امکان بهره برداری از این چاهها ایجاد نشده است. در حالی که در سایر کشورها بعد از حفر هر یک یا دو حلقه چاه، نیروگاهی کوچک برای بهرهبرداری از آن احداث شده و همزمان با حفر چاههای بعدی با تولید برق، درآمد کسب میکنند و این اتفاقی است که در کشور ما رخ نداده است.
وی بیان کرد: بیش از 10 سال است که برخی از چاههای حفر شده به حال خود رها شدهاند و چه بسا بیشتر آنها ممکن است در اثر رسوبگذاری از بین رفته باشند. در کشورهای توسعه یافته بطور استاندارد، یک چاه تولیدکننده سیال زمین گرمایی حتی برای یک ماه هم بلااستفاده رها نمی‌شود.
نوراللهی با اشاره به اینکه زنجیره ساختارها، نیروی انسانی، شرایط و امکانات لازم برای فرآیند مطالعات زمینشناسی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک، حفاری و آزمایشگاه در کشور شکل نگرفته گفت: ضرورت دارد تا مانند کشورهای پیشرو متولی واحدی برای آن مشخص شود.
وی به مطالعات خود بر روی ساختار توسعه زمین گرمایی در کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در این کشورها به زمین گرمایی به عنوان منبع اقتصادی انرژی نگاه می شود به عنوان مثال در کشورهای پیشرو به منابع زمین گرمایی مثل مخازن نفت و گاز بعنوان منبع انرژی نگاه میشود و شرکتهای متخصص در زمینه اکتشاف منابع زمین و استحصال بخار فعالیت کرده و مبادرت به شناسایی و استحصال بخار از زمین میکنند و سپس این بخار تولید شده را به دستگاه مالک و بهرهبردار نیروگاه بعنوان منبع انرژی می‌فروشند به عبارت دیگر میتوان گفت به بخار تولید شده از چاههای زمین گرمایی همانند گاز طبیعی بعنوان یک حامل انرژی نگاه میشود.
این محقق انرژیهای تجدیدپذیر اظهارکرد: علاوه بر موضوع تولید برق از منابع زمین گرمایی باید در کشور حمایت جدی از بخش استفاده مستقیم حرارتی از منابع زمین گرمایی صورت پذیرد. متخصصین این حوزه متعقدند در هر منطقه‌ای که بتوانیم از حرارت مستقیم زمین بهرهبرداری کنیم، تبدیل آن به برق مگر به ضرورت، منطقی نیست، شاهد این مدعا این است که در دنیا بیش از 30 هزار مگاوات استفاده حرارتی از منابع زمین گرمایی میشود در حالی که این رقم برای تولید برق حدود 13 هزار مگاوات است.
وی بیان کرد: در کل منابع تجدیدپذیر از جمله زمین گرمایی، متولی مشخصی برای بخش حرارت تعیین نشده است که این مسئله باعث عدم توجه بهاین بخش در سالیان گذشته شده و در نتیجه توسعه کافی و متناسب با ظرفیت کشور اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: از سوی دیگر سازمان انرژیهای نو ایران نیز با توجه ماهیت و ماموریت سازمانی خود، متولی امر حرارت نمیباشد، لذا مهمترین کاری که باید هرچه سریعتر تصمیمگیران انجام دهند،تعیین یک متولی مشخص برای کاربردهای حرارت حوزه انرژیهای تجدیدپذیر می باشد که در این صورت میتوان امیدوار بود انرژی زمین گرمایی نیز در بخش حرارت و برق مسیر کاربردی و تجاری شدن را به سرعت طی کند.
