به گزارش ایران اکونومیست؛ علی ربیعی در دومین نشست تخصصی «حوزه کنترل و کاهش طلاق» در محل این وزارتخانه، با اشاره به رشد آمار شیوع اعتیاد در میان شاغلان و همچنین طبقه متوسط اجتماعی، گفت: طلاق پدیده ای است که در میان طبقات برخوردار افزایش یافته و دیگر رابطه معناداری میان این پدیده و فقر وجود ندارد.
وی با ابراز رضایت از برگزاری دومین نشست تخصصی در خصوص طلاق گفت: باید میان دستگاه های اجرایی و پژوهشگران اجتماعی پیوندی ایجاد شود تا این دستگاه ها با استفاده از تجارب ارزشمند محققان اجتماعی به ارائه راه حل در خصوص آسیب ها و پدیده های اجتماعی اقدام کنند. تعامل میان نهادها و پژوهشگران می تواند منجر به هم افزایی شود.
ربیعی ضمن اشاره به این که نتایج نشست تخصصی درباره طلاق را می توان در نشست شواری عالی رفاه و یا شورای عالی فرهنگی بررسی کرد، معتقد است، نمی توان پدیده های اجتماعی نظیر طلاق و یا آسیب های اجتماعی نظیر اعتیاد را از بین برد اما تردیدی نیست به دلیل اینکه نمی توانیم آنها را از بین ببریم، نباید این مسائل که جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد، رها کرد.
وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد، نیاز به جامعه ای پرنشاط داریم. رد پای بیماری استرس را نه تنها در بیماری های فیزیکی بلکه در بروز آسیب های اجتماعی می توان به وضوح مشاهده کرد.
ربیعی که مطالعات و پژوهش های متعددی در خصوص موضوع آسیب های اجتماعی انجام داده است، گفت: باید به گونه ای سیاستگذاری کنیم که جلوی استرس را بگیریم.
** فقر باعث طلاق نمی شود
احمد میدری معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این نشست با بیان اینکه الگوی رفتاری در استان ها متفاوت است، گفت، بررسی ها نشان داده است که طلاق در بستر فقر رخ نمی دهد.
وی با اشاره به اهمیت شورای عالی رفاه گفت، با دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی موضوع های اجتماعی در این شورا مطرح می شود تا بتوان با نشست های مختلف، حمایت های اجتماعی موثرتر را افزایش داد.
میدری یکی از موضوع های مطرح در این شورا را پدیده طلاق عنوان کرد و افزود: طلاق یکی از عواملی است که زنان سرپرست خانوار را دچار فقر می کند و در واقع زنان پس از طلاق بیشتر با این پدیده فقر مواجه می شوند و به همین منظور باید با اتخاذ راهکارهایی برای از بین بردن فقر در میان آنان تلاش کرد.
معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به نتایج تحقیقی که در زمینه طلاق انجام شده است، گفت: این تحقیق در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش فقر به طلاق منجر می شود، تدوین شده است.بر اساس یافته های این پژوهش الزاما فقر منتج به طلاق نمی شود.
معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه توزیع جغرافیای فقر ناهمگون است، بیان داشت: نمی توان پدیده طلاق را به عنوان مسئله فراگیر در همه استان ها بررسی کرد زیرا در هر استان این موضوع علل مختلف دارد و باید برای آن راهکارهای متقاوتی اتخاذ شود.
میدری اعلام کرد: از پایان ماه مبارک رمضان تصمیم داریم شورای عالی رفاه را در همه استان ها و شهرستان ها فعال کنیم تا بتوانیم موضوع طلاق و دیگر موضوع های اجتماعی را در مقیاسی کوچک تر و به شکلی دقیق تر بررسی کنیم.
**بیشترین طلاق در میان فقیران نیست
روزبه کردونی رئیس دبیرخانه شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی در این نشست گفت: مطالعات نشان می دهد نمی توانیم طلاق را به بستر فقر ربط دهیم به طوری که طلاق به صورت ضروری در شرایط فقر رخ نمی دهد.
مدیر کل آسیب های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تغییر نگرش ها و سبک زندگی را از عوامل موثر در پدیده طلاق عنوان کرد.
وی اظهار امیدواری کرد دومین نشست تخصصی در خصوص کنترل و کاهش طلاق با حضور پژوهشگران و متخصصان حوزه آسیب های اجتماعی منتج به دستاوردهای خوبی شود به طوری که بتوان برای کاهش پدیده طلاق به راهکارهای مناسبی دست یافت.
**طلاق در استان چهار محال و بختیاری
عبدالرضا علیمحمدی معاون اجتماعی و پیشگیری دادگستری استان چهار محال و بختیاری با اشاره به کارهای انجام شده در این استان گفت: این استان در زمره سه استان برتر کشور در خصوص کاهش نرخ طلاق است.
وی گفت: در مدت 10سال از هر 21 ازدواج که 9 مورد به طلاق منجر می شد از 9 مورد ازدواج به یک طلاق رسیده است.
علیمحمدی درباره رابطه فقر با طلاق گفت: بررسی ها نشان می دهد هر چه میزان فقر بالا رود، احتمال وقوع ازدواج بیشتر است و پدیده فقر رابطه ای با طلاق ندارد.
وی با اشاره به نتایج این بررسی در استان چهار محال و بختیاری گفت: علل طلاق در این استان با تهران متفاوت است. در سال های 1389 تا 1393 میزان ازدواج از چهار هزار و 694 مورد به چهار هزار و یک مورد و میزان طلاق در سال های 1389تا 1394 از 885 مورد به یک هزار و 247 مورد رسیده، بعبارتی ازدواج کاهش و طلاق افزایش یافته است.
وی اظهار داشت: با تغییرات یاد شده، تلاش کردیم برخی اقدام ها را در کاهش طلاق دخالت دهیم، یکی از این آنها مشاوره بود. با مشاوره پیش از طلاق توانستیم در یکسال از 202 مورد طلاق جلوگیری کنیم و بدین ترتیب هفت درصد طلاق در استان و 15درصد در مرکز استان کاهش یافت.
علیمحمدی همچنین درباره آموزش پیش از ازدواج گفت: این آموزش ها را با همکاری 12دستگاه شروع کردیم که در نهایت 42درصد پرونده های طلاق در دادگاه خانواده به سازش رسیدند. همچنین این کار در دیگر شهرهای استان انجام شد و کاهش 32 تا 45 درصدی پرونده های طلاق را داشتیم.
به گفته وی میزان طلاق در سال 1394 در استان چهار محال بختیاری چهار درصد کاهش یافت و این آمار از سوی سازمان ثبت و احوال هم در استان تایید شد.
به گفته این کارشناس حوزه اجتماعی، کودکان خانواده هایی که پدیده طلاق در آنها رخ می دهد در معرض آسیب های عاطفی قرار دارند. همچنین زنانی که طلاق می گیرند در صورتی که جامعه آنها را پس از طلاق حمایت نکند، رها می شوند.
وی معتقد است، 70 درصد طلاق ها به دلیل مشکلات جنسی است زیرا بیشتر زنان و مردان این موضوع را بازگو نمی کنند زیرا هنوز در ایران مسائل جنسی ممنوعیت دارد و افراد از عنوان آن در دادگاه های علنی شرم دارند.
علیمحمدی گفت: می توانیم آموزش برای بهبود انتخاب زوجین و دیگر مسائل ازدواج را از دبیرستان ها شروع و دختران و پسران جوان را با آموزش به مسائل ازدواج در زمینه های عاطفی، شناخت درست و دیگر مسائل آشنا کنیم.
علیمحمدی گفت: اغلب طلاق ها در سه سال اول زندگی رخ می دهد. مشاهده شده است هشت هزار و 500 نفر که آموزش پیش از ازدواج کسب کردند فقط 17زوج در کمتر از یکسال ازدواجشان منجر به طلاق شده است.
وی خشونت در خانواده را یکی از علل طلاق دانست و گفت: منشا خشونت حتی می تواند روابط جنسی مشکل دار باشد. نارسایی روابط جنسی می تواند در افراد تولید خشم کند.
**استرس های اجتماعی و طلاق
محمد واعظ مهدوی معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نیز در این نشست استرس را یکی از مهمترین علل بروز طلاق در کشور عنوان کرد.
وی توضیح داد: استرس به شکل مزمن و یا حاد می تواند در افراد بروز کند. استرس حاد می تواند نقش کنترل کننده داشته باشد اما در استرس مزمن، فرد به طور دائم در معرض نگرانی و بی قراری است.
وی با تاکید بر نقش استرس گفت: این موضوع آنقدر در دنیای جدید مطرح است، به طوری که می توان حتی برای آن کد ژنتیک اعلام کرد. به عبارتی استرس می تواند در نسل بعدی هم انتقال یابد.
واعظ مهدوی ، فقر، اجاره نشینی، بیکاری، ترافیک و تنش های شغلی را عامل استرس های اجتماعی عنوان کرد که بخش مهمی از رفتار بیولوژیک انسان را تشکیل می دهند.
وی اظهار داشت: باید به مسئولان سیاسی کشور تذکر داد، با خودداری از بیان برخی موضوع ها، کمتر به جامعه استرس وارد کنند. باید به آنها اعلام کرد، جامعه را با آرامش اداره کنید و استرس اجتماعی را از جامعه بزدایید.
**طلاق آسیب اجتماعی نیست
در ادامه این نشست، سعید معیدفر جامعه شناس و مشاور وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه طلاق آسیب اجتماعی نیست، گفت: طلاق یا طبیعی و یا مرضی است.
وی توضیح داد: هم اکنون جوانان خیلی دیر به استقلال دست می یابند و به همین سبب فردیت در آنها رشد مناسبی نمی یابد. همین علت می تواند در بروز طلاق موثر باشد.
وی همچنین با یادآوری اینکه زمانی خانواده ها گسترده بودند اما امروز به شکل هسته ای درآمده اند، گفت: در سال های خیلی دور خانواده به شکل هسته ای نبودند و همواره تعاملات خانوادگی بیشتر بود به طوری که اعضای فامیل در بسیاری از موارد می توانستند با دخالت های بجا حتی از جدایی زوجین جلوگیری کنند.
معیدفر ادامه داد: هم اکنون بسیاری از خانواده ها تنها هستند و کمتر در معرض حمایت های عاطفی از دیگر خانوادهای جانبی قرار دارند.
وی همچنین معتقد است، نقش زنان در خانواده تغییر کرده است. زنان به دنبال افزایش تحصیلات دانشگاهی و یافتن شغل به منابع مالی دسترسی بیشتری دارند و به همین سبب مشاهده می شود این توانایی به آنان جرات بیشتری برای تقاضای طلاق داده است به طوری که بیشترین متقاضیان طلاق، زنان هستند.
وی گفت: آموزش هایی که زنان در جامعه کسب می کنند قدرت جسارت آنها را افزایش داده است اما آیا برای کاهش طلاق باید آموزش زنان را قطع کرد تا در نتیجه جسارت آنها کاهش یابد؟
این کارشناس حوزه اجتماعی گفت: گاهی طلاق امری طبیعی است و در صورتی که این موضوع را بپذیریم به دنبال مدیریت پیامدهای آن هم خواهیم بود.
**طلاق را آسیب شناسانه نگاه نکنیم
علی جنادله عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با اشاره به اینکه نباید به طلاق آسیب شناسانه نگاه کنیم، افزود: همواره طلاق را ضد ارزش معرفی می کنیم. دو نفر که به آستانه طلاق رسیده اند را نمی توان با نصیحت به خانه برگرداند و برای آنها زندگی عادی تصور کرد.
وی طلاق را پدیده ای چند بعدی معرفی کرد و گفت: طلاق پدیده ای ناخوشایند است اما می تواند مکانیسم حل مسئله هم باشد. طلاق گاه می تواند به عنوان راه حل در نظر گرفته شود.
وی معتقد است، تغییر الگوی همسر گزینی یکی ازمسائلی است که می تواند به طلاق دامن بزند. زمانی دختر و پسر یکدیگر را در یک شبکه خانوادگی پیدا می کردند اما امروز به طور عام افراد همسر خود را خارج از شبکه خانوادگی انتخاب می کنند.
جنادله همچنین درباره تغییراتی که در خصوص زنان در جامعه ایجاد شده است، گفت: زنان خیلی بیش از مردان با موضوع برابری جنسیتی آمیخته شده اند، به عبارتی مردان در تغییرات نگرشی نسبت به زنان دارای تاخر هستند.
وی معتقد است، باید سیستم هایی ایجاد شود که حمایت از زنان بعد از طلاق افزایش یابد. متاسفانه هم اکنون وقتی زنی طلاق می گیرد او را از زندگی طبیعی ساقط می کنیم و نگاه منفی در جامعه به او صورت می گیرد.
وی گفت: می توان زنان طلاق گرفته را توانمند و آنها را برای پذیرش زندگی جدید آماده کرد. باید سیستم های حمایت از زنان طلاق گرفته افزایش یابد. حتی می توان تمهیداتی در نظر گرفت که زوجین بعد از طلاق در شرایط مناسبی با یکدیگر دیدار داشته باشند تا فرزندان کمتر احساس سرخوردگی کنند.
**طلاق و آموزش
محمد وطن دوست مدیرکل آموزش همگانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) معتقد است: طلاق با موضوع آموزش ارتباط تنگاتنگی دارد اما مهم این است که این آموزش ها از سوی چه نهادی انجام شود.
وی گفت: با بیان بسیاری از مسائل فرهنگی می توان برای مردم الگو سازی کرد. آموزش الگوهای مناسب از طریق رسانه ها می تواند تاثیر مهمی در ارتقای رفتارهای سازنده در خانواده داشته باشد.
**زندگی مشترک از 20به 42سال رسیده است
شهلا کاظمی پور استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران که پژوهش های زیادی در خصوص موضوع طلاق داشته است، در این نشست گفت: زمانی زوجین (به دلیل پایین بودن امید به زندگی)20سال با یکدیگر زندگی می کردند ، اما امروز با افزایش طول عمر این زمان به 42سال ارتقا یافته است.
وی اظهار داشت: بنابراین زمانی که طول سال های با هم ماندن افزایش می یابد احتمال طلاق هم می تواند افزایش یابد.
کاظمی پور افزود: سازمان ثبت احوال مرتب اعلام می کند ازدواج کم و طلاق افزایش یافته است. اما تعداد ازدواج نسبت به جمعیت مجرد کم و طلاق نسبت به جمعیت متاهل افزایش یافته است.به عبارتی هر دو پدیده ازدواج و طلاق را باید در بستر خودش مطالعه کرد.
این استاد دانشگاه معتقد است، به لحاظ گذار جمعیتی، از گذار اول به دوم تغییر کرده ایم که بالطبع در این مرحله تحصیل زنان افزایش و رفاه بیشتر شده است.
وی گفت، طلاق در مناطق شهری بیشتر از روستایی است. زمانی طلاق انجام می شد، اما پنهان بود .همچنین زمانی زنان نه قدرت اقتصادی داشتند و با تعداد زیاد فرزند حتی در صورت مشکلات قادر به جدایی نبودند و به عبارتی'می سوختند و می ساختند'.
وی یادآور شد، باید بررسی شود چرا طلاق در جامعه رخ می دهد و باید این موضوع ریشه یابی شود.
کاظمی پور معتقد است، برای مهار پدیده ای نظیر طلاق باید زیرساخت های اجتماعی دوباره سازی شوند. هم اکنون ممکن است در بسیاری از خانواده ها که زندگی مشترک ادامه دارد و طلاق رخ نمی دهد زوجین سالها است که طلاق عاطفی گرفته اند.
**طلاق فقط یک نوع نیست
سهیلا صادقی صفایی عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: طلاق فقط یک نوع نیست. بسیاری از طلاق ها عاقلانه و برخی شتابزده و منفعلانه است که برای هریک باید نسخه ای جداگانه پیچید همانگونه که ازدواج ها فقط یک نوع نیست.
وی اظهار داشت: برخی از طلاق ها با عقلانیت و برخی دیگر شتابزده صورت می گیرد که هر کدام نسخه خود را دارد. آمارها نشان می دهد طلاق هایی که به دنبال عقلانیت صورت گرفته حسابگرانه و از نوع صحیح بوده است.
صادقی فسایی معتقد است، در صورتی که یک زندگی سه تا چهار سال دوام آورد، امکان وقوع پدیده طلاق کاهش می یابد.
وی از جمله کارشناسان مسائل اجتماعی است، که معتقد است،برای بهبود زندگی زنان پس از طلاق باید اقداماتی سازنده صورت گیرد تا فرد به دنبال چنین پدیده ای در انزوا قرار نگیرد و برای دوباره سازی زندگی آینده آماده شود.
یادآور می شود؛ دومین نشست تخصصی « حوزه کنترل و کاهش طلاق» را دبیرخانه شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی برگزار کرد و در آن علاوه بر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ، معاون رفاه اجتماعی و مدیر کل آسیب های اجتماعی این وزارتخانه و کارشناسان از نهادهای مختلف حضور داشتند.
