جنگ گازی قطر با ایران/دامپینگ دوحه در بازار گاز شبه قاره هند

رقابت در عرصه بازار انرژی با گذشت زمان، ابعاد جدیدی پیدا می کند و کشورهای تولیدکننده و صادرکننده منابع هیدروکربوری تلاش می کنند با راه انداختن جنگ سهم خواهی، رقیبان را از صحنه خارج کنند.
نخست، جنگ نفتی در بازار را عربستان راه انداخت؛ ریاض در نظر داشت با کاهش شدید قیمت ها، رقیبان سیاسی و اقتصادی را به حاشیه براند و سهم خود را در بازار نفت گسترش دهد.
باوجود نتایج بسیار بد و ناخوشایند تجربه جنگ قیمت ها در بازار نفت برای عربستان و برخی از تولیدکنندگان نفت، اما چندی است قطر که دارنده بزرگ منابع گازی به شمار رفته و بزرگترین صادرکننده ال.ان.جی (گاز طبیعی مایع شده) در جهان شناخته می شود، درصدد برآمده که در مسیر ریاض گام بردارد.
بر این اساس، قطر با هدف کسب سهم بیشتر از بازار گاز در منطقه، رقابتی جدید را در عرصه بازار این محصول به راه انداخته است.
منطقه شبه قاره هند با برخورداری از حدود یک میلیارد و نیم جمعیت به شدت از کمبود منابع پایدار انرژی رنج می برد و بنابراین کشورهای واقع در این منطقه از جمله هند و پاکستان به واردات انرژی وابسته هستند.
با توجه به قرار گرفتن کشورهای بزرگ دارنده گاز در منطقه خلیج فارس و آسیای میانه، رقابت زیادی برای تصاحب این بازار و کسب سهم بیشتر از بازار گاز این منطقه شکل گرفته است.
بر این اساس، در حالی که ایران پس از رفع تحریم ها، خود را آماده صادرات گاز به هند و پاکستان می کند، کشور قطر با هدف کسب سهم بیشتر از بازار گاز این منطقه اقدام به ارائه تخفیف های قابل توجه به ال ان جی صادراتی به این کشورها کرده است.
هر چند نیاز هند و پاکستان به گاز به حدی است که نمی تواند آنها را از واردات گاز از ایران بی نیاز کند، اما دامپینگ قیمتی قطر در شبه قاره هند، تاثیری منفی بر چانه زنی تهران بر سر قیمت گاز صادراتی خواهد داشت.

** دامپینگ گازی در پاکستان
پاکستان به دلیل کمبود منابع هیدروکربوری به شدت به واردات انرژی وابسته است به طوری که کمبود منابع انرژی سبب خاموشی های گسترده در این کشور می شود.
دولت اسلام آباد برای حل این مشکل اقدام به مذاکره با کشورهای گازخیز ایران، ترکمنستان و قطر برای واردات گاز کرده است و قصد دارد که با چانه زنی، ارزان ترین گاز را برای پاکستان خریداری کند.
در این میان، کشور قطر که به پشتوانه میدان بزرگ پارس جنوبی (در قطر به نام گنبد شمالی شناخته می شود) طرح های بزرگ ال ان جی را راه اندازی کرده و بازارهای جدیدی را جست وجو می کند.
بر این اساس، دوحه با وارد شدن به جنگ قیمتی با ایران و سایر صادرکنندگان گاز در پی کسب سهم بیشتر از بازار گاز پاکستان است به گونه ای که شنیده شده است قطر در نظر دارد که حجم قابل توجهی از گاز را با تخفیف های سنگین به صورت ال.ان.جی به پاکستان صادر کند.
برخی منابع آگاه از دامپینگ گازی قطر در پاکستان خبر داده و اعلام کرده اند که هدف این کشور جلوگیری از صادرات گاز ایران و ترکمنستان به پاکستان است.
پاکستان در اواخر سال 1393 قرارداد واردات ال ان جی را از قطر امضا کرد؛ دولت پاکستان به دنبال واردات روزانه ٢٠٠ میلیون فوت مکعب گاز به صورت ال ان جی از قطر است و در نظر دارد حجم واردات خود را به ٤٠٠ میلیون فوت مکعب در روزافزایش دهد.
امضای قرارداد با پاکستانی ها در حالی است که اسلام آباد دو پروژه واردات گاز از طریق خط لوله از کشورهای ایران و ترکمنستان را در دستور کار دارد.
براساس قراردادی که در سال 1387 میان ایران و پاکستان به امضا رسید باید تا دسامبر سال 2014 میلادی (دی ماه 1393) گاز ایران به پاکستان ارسال می شد.
کار ساخت بخشی از خط لوله که در خاک ایران قرار دارد تقریبا به پایان رسیده، اما اسلام آباد تاکنون از ساخت این خط لوله خودداری کرده و صرفا در 21 اسفندماه سال 1391 ساخت نمادین این خط لوله را کلنگ زنی کرد.
هر چند اسلام آباد تاکنون با ادعای تحریم از تکمیل این خط لوله خودداری کرده، اما مقام های این کشور خبر داده اند که در ماه های آینده با یافتن سرمایه گذاران، عملیات ساخت این خط لوله را آغاز خواهند کرد.

** تخفیف 50 درصدی ال ان جی قطر به هندی ها
تخفیف گاز صادراتی قطر تنها به پاکستان اختصاص ندارد و این کشور برای شرکت های هندی نیز تخفیفی قابل توجه در نظر گرفته، به گونه ای که هند می تواند ال ان جی را 50 درصد ارزان تر از قبل تحویل بگیرد.
بر این اساس، خبرگزاری رویترز چندی پیش گزارش داد شرکت «پترونت ال ان جی»، بزرگ ترین وارد کننده گاز در هند از شرکت «راس گاز» قطر به نصف قیمت قبلی، ال ان جی خریداری خواهد کرد.
شرکت پترونت هند در یک قرار داد اصلاح شده که تقریبا سالانه حدود 605 میلیون دلار صرفه جویی برای شرکت هندی به همراه خواهد داشت، به نصف قیمت، از قطر ال ان جی خریداری می کند.
یک مقام وزارت نفت هند در این قرار داد گفته است: هزینه خرید آنها در این قرارداد تقریبا 50 درصد کاهش خواهد یافت.
«دارمندرا پرادهان» وزیر نفت هند افزوده است: براساس این قرار داد جدید شرکت راس گاز هر میلیون BTU (یک میلیون فوت مکعب) ال ان جی را به قیمت 6 تا هفت دلار به پترونت خواهد فروخت که بسیار پایین تر از قیمت توافقی قبلی (12 تا 13 دلاری در ازای هر میلیون BTU ) است.