بر اساس لیست اعلام شده، چهار فیلم متعلق به مرکز گسترش سینمای مستند و
تجربی سازمان سینمایی است، سه فیلم از آن مرکز مستند سوره حوزه هنری سازمان
تبلیغات اسلامی است و یک فیلم نیز در خانه مستند تهیه شده است. دو یا سه
مستند از مجموع آثار مستندسازان مستقل نیز به جشنواره راه یافته‌اند.
A157«A157»
مستندی است که بهروز نورانی پور کارگردانی آن را برعهده دارد و مرکز مستند
سوره حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی آن را تهیه کرده است.
خلاصه داستان: روایت زندگی سه دختر در اردوگاه های جنگی که بر سر دو راهی قرار گرفته اند و باید میان ماندن و راه دوم تصمیم بگیرند…
یادداشت
کارگردان: از دورانی که تنها دشمن انسان، طبیعت و سوانح آن بود مدت ها می
گذرد. در زمان ما بزرگترین تهدید بر علیه نوع بشری، خود انسان است. انسان و
دست آوردهایش، افکار و نوآوری هایی در راستای برتری جویی که غالبا آنقدر
افراطی اند که حتی خالقان شان را از تبعات منفی ِ خود، بی نصیب نمی گذارند.
بشر رقابت جو، هر روز فکری تازه برای تفوق بر دیگری از سر می گذراند و بی
مهابا از آنچه که قرار است بر سر دیگری بیاید، آن را در بوته عمل می نهد.
آنکه
در جریان نبرد شکست می خورد حس انتقام و سرخوردگی اورا به تکاپویی دوباره
وا می دارد. آنکه برتری حاصل کرده، برای حفظ موقعیت و سلطه، در تدارک ساز و
برگ نبرد آتی بر می آید. این روند یک دور باطل است و جنگ ها هر روز
بازتولید می شوند. صلح و برابری اشعاری هستند بیانگر آرزوهایی، که بر زبان
ملت ها جاری اند اما ادبیات صلح جویان و برابری خواهان تا امروز موفقیت
چندانی نداشته و اوضاع به وخامت دارد. جنگ ها، نسل کشی، تبعیض و تجاوز،
متعدد و جهانگیر شده است. مجموع لحظاتی که جهان در قرن اخیر عاری از جنگ
سپری کرده کمتر از یک ساعت است! و این واقعیتی است که باید با آن مواجه شد.
چرا
تمام این نقادی ها و فریادها بی نتیجه و بی پاسخ بوده است؟ چه اشکالی
دراین جوشش های حق طلبانه است که خشک می شود؟ ملل عالم بنابر عادت،
هزینه‌های جنگ را با دلار، تولید از دست رفته، یا تعداد سربازانی که کشته
یا زخمی شده‌اند می‌سنجند. بسیار کم پیش می‌آید هزینه‌های جنگ را بر اساس
میزان رنج تک تک انسان‌ها اندازه بگیرند. هنگامی که فاکتورهای انسانی در
نظر گرفته می‌شوند، شکست روانی همچنان به عنوان یکی از پرهزینه‌ترین مواردی
به شمار می‌رود که به واسطه جنگ، تحمیل می‌شود. ۱۵۷Aنگارشی مستند از جنگ،
خشونت و فتح جنسیت در سرزمینی ست که دیگر کسی در آن آرزویی ندارد…
بهروز نورانی پور متولد ۶۰ از سنندج متولد است. وی فعالیت هنری خود را با
عکاسی در سال ۱۳۷۴ از انجمن سینمای جوانان ایران دفتر سنندج آغاز کرده و در
سال ۱۳۸۲ تحصیلات آکادمیک خود را در رشته کارگردانی سینما به پایان رسانده
است. نورانی پور تاکنون فیلم های کوتاه داستانی نظیر سفیران کوچک، آخرین
آرزو، تلنگری در خاموشی و… و در حوزه فیلم های بلند داستانی ایستاده بمیر،
میعاد در لجن و دلتای صلح و در حوزه فیلم های مستند روزی که زرده زرد شد،
ملاقات به سبک ایرانی، اینجا برف ها آب نمی شوند، جنایت در سکوت و… را
کارگردانی کرده است. وی همچنین تله فیلم«صدای ضعیف سکوت» و مجموعه مستندهای
ساز دهنی، رمضان ایرانی، من ایرانی و…را ساخته است.
جایزه بهترین
فیلم مستند از جشنواره فیلم رویش ( آبان ماه ۸۹ )، جایزه بهترین فیلم مستند
از جشنواره فیلم سینما حقیقت ( آبان ماه ۸۹)، جایزه بهترین فیلم مستند از
جشنواره فیلم آوا ( آذر ماه ۸۹)، جایزه بهترین فیلم کوتاه از جشنواره فیلم
ایدز تهران ( اسفند ماه ۸۵ )، جایزه بهترین فیلم کوتاه داستانی از جشنواره
فیلم تهران ( آبان ماه ۸۶ )، جایزه از جشنواره تولیدات مراکز استانهای صدا و
سیما ( شهریور ماه ۸۸ )، جایزه ویژه کمیته بین الملی صلیب سرخ جهانی (
آبان ماه۹۰ )، جایزه بهترین تحقیق و پژوهش متن از جشنواره فیلم منطقه ای
کوسالان ( تیر ماه ۹۰ ) و بیش از بیست و پنج جایزه دیگر شده است.
عوامل
این فیلم عبارتند از: تهیه کننده، کارگردان، تحقیق و پژوهش متن : بهروز
نورانی پور، فیلمبردار: مهدی آزادی، صدابردار : بهنام شیخ احمدی، تدوین:
کامران جاهدی، صداگذار: والا میرانی، مدیر تولید : گلاویژ خان.
آزادی «آزادی» مستند بلندی است که رضا فرهمند و کمیل سهیلی به صورت مشترک آن را کارگردانی کرده اند.
خلاصه
داستان: شمال ایران در زمستان برای بسیاری از پرندگان مهاجر ، فضایی ایده
ال برای یک مهمانی موقت است مهمانی که منجر به ایجاد مثلی از میزبانان با
سلایق واهداف متفاوت وگاه متضاد می شود.
یادداشت کارگردان:رضا
فرهمند: ای کاش بپذیرم که در جامعه انسانی هیچ کس مبری از نقص واشکال نیست
و جامعه آن هنگام به بلوغی از رشد دست خواهد یافت که هرفرد تصویر واقعی
خود را در آینه بحران ها و وقایع اجتماعی بپذیرد.
پرداخت به یک
موضوع محیط زیستی با توجه به وجوه اجتماعی که قابل پوشش در سایر بحران های
اجتماعی است و نزدیک شدن دوربین فیلمساز به بطن بحران ونگاه بیطرفانه به
واقعه با وجودهمه وجوه درگیر دربحران محیط زیستی از ویژگی های مهم این فیلم
هستند.
کمیل سهیلی: امیدوارم "آزادی” بزودی کهنه شود، اهمیت موضوعی
اش را از دست بدهد و از نظر اجتماعی تنها ارزشی تاریخی داشته باشد!
پرندگان در این مستند بستری را آماده کرده اند تا به آزادی نگاهی دیگر
بیاندازیم…
آزادی پروسه تحقیقی نفس گیر و طولانی ای داشت که در آن
موضوع شکار بی رویه پرندگان از زوایای مختلف و حتی متضاد بررسی شد. همچنین
زندگی گروه این مستند با قطب های اصلی ماجرا فرصتی کم نظیر را فراهم کرد تا
بتوان موضوع را به شکلی دقیق موشکافی کرد و لایه های پنهان آن را شناخت.
بیوگرافی کارگردانان: رضا فرهمند متولد ۵۷ از بیرجند است. وی فارغ التحصیل
رشته مهندسی کشاورزی است که بیش از هزار دقیقه برنامه تلویزیونی برای شبکه
های یک، دو، چهار، مستند، پرس و سیما با موضوع جنگ، معلولیت،
توریسم،گردشگری و صلح در مقام کارگردان و مجری طرح تولید کرده است. فرهمند
همچین سابقه ساخت ۱۲ فیلم بلند سینمایی در کارنامه اش دارد همچون «خیابان
خانه من است»، «شیر +زاد»، «اتاق صعود» و… .
وی تاکنون موفق به
دریافت جایزه های نظیر بهترین فیلم نیمه بلند از جشنواره فیلم فجر (سیمرغ
بلورین)، بهترین فیلم مستند از جشنواره بین المللی فیلم رشد، بهترین فیلم
مستند از جشنواره بین المللی فیلمهای ورزشی، بهترین فیلم مستند از جشنواره
پروین اعتصامی، بهترین فیلم تجربی از جشنواره سینه وست استرالیا، بهترین
فیلم مستند از نگاه منتقدان ونویسندگان سینمای ایران از جشنواره آوینی،
بهترین فیلم مستند از جشنواره موج کیش، سومین فیلم مستند از جشنواره بین
المللی رشد، بهترین فیلم مستند نیمه بلند از جشنواره بین المللی حقیقت،
بهترین فیلم آئیینی از جشنواره بین المللی حقیقت و … شده است. فرهمند
همچنین هم اکنون در حال ساخت مستندی بلند درباره مهاجران سوریه است.
کمیل
سهیلی متولد ۱۳۶۴ از مشهد است. وی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد «مطالعات
فرهنگی» از دانشگاه تهران است که دوره تخصصی فیلمسازی را در انستیتوی هنر
جوگجای اندونزی گذرانده است. فرهمند همچنین تجربه ساخت مستند با شبکه ملی
هلند و ایران را در کارنامه اش داشته و به عنوان کارگردان میهمان با
دانشجویان دانشگاه مستندسازی سنت پترزبورگ همکاری داشته است. وی در
فیلمهایش بیشتر به خرده فرهنگ های اجتماعی، صلح و محیط زیست می پردازد. «پس
از لنینگراد»، «بازایستاده»، «نیش توفان» و «باداباد» از جمله مستندهای او
است.
عوامل فیلم عبارتند از: کارگردان: رضا فرهمند و کمیل سهیلی،
تدوین: رضا فرهمند و فرناز روشنایی، صدابردار: مرتضی غیور، صداگذار: احمد
افشار، پژوهش : کیومرث محمد چناری، تهیه کنندگان: حسین افشار- خانه مستند،
تصویر: رضا فرهمند.
اهالی خیابان یکطرفه«اهالی
خیابان یک طرفه» سومین مستند بلند مهدی باقری است که تهیه کنندگی آن را
خودش و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان سینمایی برعهده دارند.
خلاصه
داستان: مستند اهالی خیابان یکطرفه درباره زندگی و حضور هشت نفر از اهالی
خیابان قوام السلطنه سابق و سی تیر کنونی در این خیابان است.
یادداشت کارگردان:
کوچه ها و خیابان ها ما را از خانه جدا می کند و به خانه باز می گردانند.
در کوچه ها و خیابان های شهر راه رفته ایم، نگاه کرده ایم و شاید عاشق شده
ایم. اما نه همه خیابان ها جای قدم زدن هستند و نه همه آنها ما را به فکر
فرو می برند. همه خیابان ها را بخاطر نخواهیم آورد و همه آنها را دوست
نخواهیم داشت، زیرا که فقط محل گذشتن و عبور کردن هستند. تهران من، دیگر
کمتر فضایی دارد برای تامل و تحمل.
اما هنوز در کوچه پس کوچه های
این شهر نقاطی پیدا می شوند که بتوان نگاهشان کرد و به یاد آورد. درست است
که شهر تهران شهری است موقتی و قرارداد این شهر با ما آنست که وقتی گذشتی
باید فراموش کنی. درست است که تو را دعوت به آلزایمر می کند و تو را به صرف
شیرینی فراموشی از درد و زشتی به مهمانی فرا می خواند. اما هنوز مکان ،
زمان هایی پیدا می شود که تو را نه فقط به گذشته بلکه به تامل در حال
استمراری مان ببرد.
اهالی خیابان یکطرفه عده ای انسان هستند که به
مکانی که در آن زندگی کرده اند هویت داده اند و نگذاشته اند که تاریخ کلان
از روی آنها بگذرد.آنها هنوز فراموش نکرده اند که روزی در گوشه ای از
خیابان یکطرفه از کنار هم گذشته اند.
بیوگرافی مستندساز: مهدی باقری متولد۶۰ از تهران، مستند ساز و تدوینگر است.
وی تاکنون هشت مستند همچون شرق اندوه، اهالی خیابان یکطرفه، پیر پسر،
پاطوق، ناگهان تو گم شدی، دیوار آخرین بوم نقاش، مرغ سحر و اهمیت عارف بودن
ساخته است و موفق به کسب تندیس بهترین پژوهش و بهترین فیلم از نهمین جشن
منتقدان سینمای ایران برای فیلم اهالی خیابان یکطرفه، بهترین کارگردانی بخش
شهر از جشنواره هشتم سینما حقیقت برای اهالی خیابان یکطرفه، تندیس بهترین
مستند از هشتمین جشن منتقدان سینما ایران برای فیلم مستند پیر پسر، تقدیر
ویژه هیات داوران بخش ببین الملل جشنواره سینما حقیقت برای فیلم مستند پیر
پسر، تندیس بهترین فیلم مستند از جشنواره تجسمی فجر برای مستند ناگهان تو
گم شدی، تندیس بهترین فیلم و بهترین پژوهش از جشنواره فیلم کوتاه تهران
برای مستند مرغ سحر و بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم شهر برای مستند مرغ
سحر شده است.
عوامل این فیلم عبارتند از: پژوهش ، طراحی، کارگردانی
و تهیه کنندگی: مهدی باقری، فیلمبردار:رضا تیموری، صدابردار: حسن شبان
کاره، احمد رضا طایی، تدوین : مهدی باقری، فرحناز شریفی، صداگذاری: مهرشاد
ملکوتی، محصول: مرکز گسترش سینمای مستند
خاطرات خانه متروک«خاطرات
خانه متروک» اولین مستند بلند مهدی فارسی در مقام کارگردان است که محسن
یزدی و مرکز مستند سوره حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تهیه کنندگی آن را
برعهده دارند.
خلاصه داستان:
در مقدمه این مستند آمده است: این فیلم نگاهی‌ست گذرا به پاره‌ای از
رخدادهای جنگ جهانی اول در ایران. وقایعی پراکنده، تلخ و فراموش شده.
خاطرات، دست‌نوشته و نقل قول‌های منتسب به شاهدان عینی جوهر کلام ماست.
سخن کارگردان:
خسرو خان، پدربزرگ من، خان نبود. آن‌طور که برایم تعریف کرده‌اند، سال
۱۲۹۳ یعنی همان سال آغاز جنگ جهانی اول، در یکی از ایلات و عشایر فارس به
دنیا آمد. ایرانِ او را روس و ترک و انگلیسی اشغال کردند و وقتی قحطی بزرگ
۱۲۹۶ رخ داد، خسرو، کودک سه ساله‌ی خوش اقبالی بود که بر خلاف بسیاری از
هم‌سالانش سایه‌ی وبا و قحطی را به سلامت از سر گذراند. آن جنگ بزرگ،
دودمان قاجار را به باد داد و پهلوی اول متولد شد. مدتی بعد، زمانی که
خانواده‌ی خسرو و تبارش را به مجرم ایلیاتی بودن، از فارس به جنوب تهران
تبعید کردند، جهان جهانی دوم آغاز شد. این‌بار جنگ، پهلوی اول را با خود
برد و باز حکایت اشغال و قحطی و وبا. خسرو خان، پهلوی دوم را دید، انقلاب
اسلامی را هم و جنگ هشت‌ساله را هم. او اندکی بعد از پایان جنگ ایران و
عراق از دنیا رفت.
آنچه که از او ما مانده، چند عکس رنگ و رو رفته
است و خاطراتی پراکنده… اغلب پدربزرگ و مادربزرگان هم نسلان من، سرگذشتی
شبیه به خسرو خان دارند. اغلب جوانان هم نسل من نیز، مثل من از گذشته‌ی ابا
و اجدادشان بی‌خبرند. درد بزرگی است که بیشترمان نمی‌دانیم و حتی به این
فکر هم نمی‌کنیم که کجای این عالم ایستاده‌ایم. چه شد که در یک جنگ چهار
ساله، کشور بی‌طرفی به نام ایران به خاک سیاه نشست و چه شد که در یک جنگ
هشت ساله این ملت جلوی شرق و غرب عالم ایستاد.
الان که دارم این
مطلب را می‌نویسم ۱۳۹۴ است و درست مثل صد سال قبل مشتی گرگ به جان عالم
افتاده‌اند. بچه‌های مستندسازی که می‌گویند مستند تاریخی شانس درخشیدن در
جشنواره‌ها را ندارد و مدیران فرهنگی که می‌گویند مستند تاریخی هم پر خرج
است و هم پرحاشیه، شاید بد نباشد گاهی هم به این بیاندیشند که اهمیت
پرداختن به بعضی چیزها مهم‌تر از این حرف‌هاست. اینکه کسی که دیروز خود را
نداند، فردای سختی پیش روی اوست.
بیوگرافی کارگردان: مهدی فارسی متولد ۶۳ از تهران است. وی دانش آموخته
مدرسه سینمایی روایت فتح است و در حوزه ساخت فیلم مستند در مقام
پژوهشگر، تدوینگر، نویسنده و کارگردان فعالیت دارد. فارسی با محمدعلی
فارسی در مقام دستیار تدوین و دستیار کارگردان نیز همکاری داشته است. وی
مستندهای کوتاه و نیمه بلند «گردش علمی»، «آواز دهل»، «تولد»، «امید»،
«حکایت سیستان» و «طوفان» را تاکنون خواسته است. همچنین فارسی تدوینگر
مستند بلند «ترینیتی» (برنده‌ی جایزه دوم بهترین فیلم مستند از جشنواره‌ی
دوسالانه شهید آوینی)، پژوهشگر و تدوینگر مستند بلند ابرها در راهند
(برنده بهترین پژوهش و نشان فیروزه از جشنواره سینما حقیقت) و کارگردان و
پژوهش گر مستند نیمه بلند طوفان (نامزد بهترین پژوهش و برنده جایزه‌ی
بهترین کارگردانی از جشنواره‌ی رویش) هم برعهده داشته است.
ویژگی
های فیلم: پرهیز از شیوه‌های متداول فیلمسازی در مستندهای تاریخی مثل
بهره‌گیری از مصاحبه با کارشناسان حوزه‌ی تاریخ و یا بازسازی رخدادهای
تاریخی با بازیگر و به شیوه‌ی فیلمهای داستانی، سبب شده است تا گروه
سازنده با جمع آوری حجم زیادی از اسناد و عکس‌های کم‌‌یاب سال‌های جنگ
جهانی اول، ساختار بصری متفاوتی را در این مستند خلق نماید. با توجه به این
که مدت زمان فیلمهای قدیمی استفاده شده در این مستند ۸۲ دقیقه‌ای کمتر از
۴ دقیقه است، شاید بتوان گفت این نوع تصویرسازی، شیوه‌ی تازه‌ای است برای
ساخت مستندهای تاریخی.
عوامل این فیلم عبارتند از: تهیه کننده: محسن
یزدی، نویسنده و کارگردان: مهدی فارسی، راوی گفتار متن: ناصرطهماسب، مشاور
کارگردان: معین شافعی، سرپرست تحقیق: سیروس سعدوندیان، محقق منابع تصویری:
انسیه جهانشاهلو، محقق منابع مکتوب: زینب ثانی، تیم تصویربرداری: سید حسن
سیدی پریشان، فیروز باقرنژاد و حسین مظفری، طراح صحنه: جعفر محمدشاهی،
آهنگساز: مقداد شاه حسینی، طراحی صدا: مهرداد جلوخانی، صداگذار: حسین
ابراهیمی، مجری طرح: عباس گنجی، مدیرتولید: مهدی افضل‌زاده، گروه جلوه‌های
رایانه‌ای: جواد مطوری، محمدحسن فلاح، سجاد میرمعینی، حمیدرضا سهرابی، محسن
مالکی. تهیه شده در مرکز مستند حوزه هنری. اردیبهشت ۹۳ ـ آذر ۹۴.
رویاهای دم صبح«رویاهای دم صبح» اولین مستند بلند سینمایی مهرداد اسکویی است که خودش تهیه کنندگی آن را برعهده دارد.
خلاصه داستان: فیلم روایتی است از زندگی دختران زیر ١٨ سال در کانون اصلاح و تربیت شهر زیبای تهران
سخن کارگردان:
فکر می‌کنم در مقام یک فیلم ساز و در مرتبه فردی متعلق به جامعه‌ام،
می‌توانم بیشتر از همه بر چیزی تاثیر بگذارم که آن را بهتر درک می‌کنم و
مسئولیت دارم نسبت به تاثیراتی که تفکر و کنش‌های شخصی‌ام با همراهی
همکاران خلاقم بر تمام جهان پیرامونی‌ام می‌گذارد. برای من فیلم سازی، در
زمینه پیش بردن تغییرات مثبت و موثر اجتماعی، و بالا بردن درک مردم‌ام از
مهم‌ترین راهکارهاست. این فیلم مستند سینمایی بر همین اعتقاد و باور ساخته
شده است، برای نور تاباندن بر زندگی، نگاه، مسایل و فرآیندهایی که جهان این
نوجوانان دختر را در کانون اصلاح و تربیت، اینچنین پیچیده می‌سازد.
حضور در جشنوارهای:*نهمین جشنواره سینما حقیقت؛ کاندیدای شش جایزه، دریافت جایزه بهترین کارگردانی، بهترین تصویر برداری، بهترین ساخت موسیقی
*جشنواره فیلم فجر
* ۶۶ مین جشنواره بین المللی برلین
*جشنواره true & False آمریکا
*جشنواره تمپو سوید
*جشنواره آمبولانته مکزیک
*جشنواره مونیخ آلمان
*جشنواره doc against Gravity. لهستان
*جشنواره one world، پراگ، چک
و….
عوامل
این فیلم عبارتند از: پژوهشگر، کارگردان و تهیه کننده: مهرداد اسکویی،
مدیر فیلم برداری: محمد حدادی، تدوین: امیر ادیب پرور، طراحی و میکس صدا:
حسین مهدوی، صدابردار: مهدی کریمی، آهنگساز: افشین عزیزی، رنگ آمیزی
تصاویر: حمید رضا فطوره چیان، سیندخت رحیمیان، مدیر تولید: وحید جاجیلویی،
عکاس: صادق سوری، گروه کارگردانی: علیرضا قاسمی، عطا مهراد، سیاوش جمالی
زمناکو«زمناکو»
دوازدهمین مستند بلند مهدی قربان پور است که محمد شکیبانیا و مرکز گسترش
سینمای مستند و تجربی سازمان سینمایی تهیه کنندگی آن را برعهده دارند.
خلاصه
داستان: ۱۶ مارچ ۱۹۸۸ (۲۵ اسفند ۱۳۶۶)حلبچه شهری مرزی در اقلیم کردستان
عراق توسط صدام بمباران شیمیایی می شود، این اتفاق باعث جدایی کودکی ۴۰
روزه از آغوش مادرش می شود .
سخن کارگردان:
پایان همه جنگ ها صلح است و صلح واژه ای است که باید در درون ما آغاز شود.
موضوع این فیلم، درباره از دست رفتن هویت کودکی در یک فاجعه جهانی است و
هر کسی در هر گوشه از این دنیا می‌داند که بمباران شیمیایی حلبچه چه فاجعه
وحشتناکی است.جنگ یکی از زشت ترین پدیده‌ها و رفتارهای انسانی است که از
بدو خلقت وجود داشته و بشرهر کاری انجام داده نتوانسته است این پدیده را
حذف کند. در جنگ زیربنای اقتصادی آسیب می‌بیند؛ خانواده های زیادی فرزندان
خود را از دست می دهند ومتاسفانه غیر نظامی ها و مردم شهر مورد هدف قرار می
گیرند.
پس از سقوط حکومت صدام حسین، بمباران حلبچه به صورت رسمی
به عنوان نسل‌کشی مردم کُرد عراق شناخته شد و به عنوان بزرگترین حمله ی
شیمیایی مستقیم به یک منطقهی شهرنشین در تاریخ ثبت شده است .عمق این فاجعه
فراتر از هر قومیت، ملیت و یا هر نژادی است و کسی باور نمی‌کند که چنین
اتفاقی افتاده است.
من معتقدم تاریخ؛ حلبچه را از یاد نخواهد برد و
میلیون‌ها انسان صلح‌جو پیام حلبچه را به دنیا منعکس خواهند کرد همچنان که
اگر ایران نبود این فاجعه هم مانند سایر فجایع مسکوت می ماند، خبرنگاران
ایرانی در مستند کردن این فاجعه و فراهم نمودن زمینه حضور خبرنگاران خارجی
در حلبچه نقش مهمی داشتند .شخصا اعتقاد دارم سینمای مستند نباید حلبچه را
فراموش کند و باید عمق این فاجعه دردناک را برای جامعه جهانی بازگو کند .
بیوگرافی کارگردان: مهدی قربان پور متولد ۵۸ از بابل است. وی فراغ التحصیل
زبان و ادبیات فارسی است. قربان پور تاکنون مستند هایی نظیر عیسای باران،
آنجا که هیچ کس نیست، من انرژی هسته ای نیستم،.ما همه سربازیم و…را
کارگردانی کرده و جوایزی همانند برنده تندیس شایستگی بهترین فیلم مستند از
هفدهمین جشن خانه سینما، برنده تندیس شایستگی بهترین پژوهش از هفدهمین جشن
خانه سینما، برنده تندیس بهترین کارگردان از نهمین جشنواره سینما حقیقت
(جایزه شهید آوینی)، کاندیدای بهترین فیلم هنر و تجربه در نهمین جشنواره
بین المللی سینما حقیقت کسب کرده است.
عوامل فیلم عبارتند از:
تصویربردار: صادق سوری و باسط جبار، تدوین: ارسلان امیری، صدابردار: هادی
ساعد محکم و کیومرث سبحانی، طراحی و ترکیب صدا: احسان افشاریان، موسیقی:
مجید پوستی، مدیر تولید: محمد هادی حیدری ، طراح گرافیک: حامد بارئی طبری،
عکس: وحید کردنیا، هماهنگی آرشیو: کمال آمانج و سامان سلام رشید، دستیار
کارگردان: ریبوار احمد حمل عبابیلی، دستیار تدوین: هادی احمدی، دستیار
تولید: مهدی محمدی تجلیل، تهیه کننده: محمد شکیبا نیا با مشارکت مرکز گسترش
سینمای مستند و تجربی.
کارنامه بنیاد کندیمستند
«کارنامه بنیاد کندی» سومین مستند بلند سینمایی محمد جعفری و آذر مهرابی
است که محمد جعفری و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سازمان سینمایی تهیه
کنندگی آن را برعهده دارند.
خلاصه داستان: آموزگاری بعد از چهل سال برای پیدا کردن شاگردان خود، دست به سفر دور و دراز می‌زند.
سخن محمد جعفری کارگردان:«کارنامه
بنیاد کندی» مستند سینمایی هست که مبتنی بر دید شخصی و ورود به حریم خصوصی
ساخته شده است. پیش از این به چنین نگاهی در سینمای مستند بها داده نمی شد
و به همین دلیل، مستندسازان به ندرت به سراغ آن می رفتند. پاشنه آشیل این
نوع روایت هم تابوهای جامعه بود که باعث منع مستندسازان از رفتن به این سمت
می شد. اما من و همسرم موفق شدیم تا به سلامت این مسیر را طی کنیم و
خوشحالیم که این کار را انجام دادیم. ما در فیلم مان یک نبش قبر تاریخی
انجام دادیم و به موضوعی که در چهل سال قبل اتفاق افتاده بود، ورود و آن را
بازخوانی کردیم. این بازخوانی بسیار با فضای کنونی جامعه ما هم خوانی دارد
و حس نوستالژیکی را در آدم ها نسبت به سال های گذشته و موقعیت های از دست
رفته ایجاد می کند.
معلمی که در دهکده دور افتاده ای در آذربایجان شرقی سال ها تدریس داشته،
بعد از چهل سال و گذر از اتفاقاتی همچون انقلاب و جنگ دوباره به آن دهکده
باز می گردد تا از حال و احوال دانش آموزانش با خبر شود. سفری که به بهانه
پیدا کردن دانش آموزان معلم صورت می گیرد تبدیل به واکاوی اجتماعی تمام
بحران هایی که جامعه از آن گذر کرده است، می شود. بحث مهاجرت، فاصله
طبقاتی، تاثیر جنگ و انقلاب از این جمله تغییرات و بحران هاست.
آذر مهرابی:مخاطبین
مستند «کارنامه بنیاد کندی» بعد از تماشای آن تلنگری را دریافت می کنند که
باعث می شود دوباره به خودشان و گذشته شان رجوع کنند. این اتفاق ارزشمندی
است و از این نظر من خیلی خوشحال هستم. امیدوارم فیلم های مستند جایگاه
واقعی خودشان را بدون هیچ تبعیضی در سینمای بدنه و جشنواره فیلم فجر داشته
باشند.
بیوگرافی کارگردان: محمد جعفری متولد ۴۰ و فارغ التحصیل
کارگردانی هنرهای درماتیک است. وی سازنده مستند های: «آسمان رستم آباد ابری
است»، «کیریستین» (برنده جایزه بهترین مستند سومین جشن خانه سینما)، «صورت
های رنگ پریده» (برنده جایزه بهترین مستند جشنواره شهر)، «نمره انضباط
صفر»(برنده جایزه جشنواره رشد) و «به خودت اعتماد کن» (برنده جایزه جشنواره
رشد) است.
آذر مهرابی متولد ۵۹ و فارغ التحصیل ادبیات نمایشی از
دانشگاه سوره است. «ساحل پاسیفیک» و«کار با برق» دو مستند قبلی این دو
کارگردان است. وی کارگردانی مستند های «خاطره خوشبو نیست» (برنده بهترین
فیلم مستندجشنواره خورشید)، «دشت اول» (بهترین فیلم مستند جشنواره حسنات و
جشنواره شمسه) و…
عوامل فیلم عبارتند از: کارگردان: محمد جعفری و
آذر مهرابی، تصویربردار: آذر مهرابی، تهیه کننده و تدوین: محمد جعفری،
محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی.
مجتبی«مجتبی»
سومین مستند بلند محمد حسن دامن زن است که خودش و مرکز گسترش سینمای مستند
و تجربی سازمان سینمایی تهیه کنندگی آنرا برعهده دارند.
خلاصه داستان:
مجتبی هنرپیشه تئاتر با اجرای نمایش عروسکی در مهدکودک‌ها و جشن‌ها و
مهمانی‌ها زندگی خود را اداره می‌کند. همسر و فرزند او طالب رفتن به خارج
از کشور هستند و شاگردش خواستار مدرن‌تر شدن وسایل صوتی و نوری…
مجتبی بازیگر و عروسک گردان نمایش‌های کودکان و نوجوانان است او با اجرای
نمایش عروسکی در مهدکودک‌های تهران امرار معاش می‌کند. در جشنهای تولد برای
کودکان برنامه اجرا می‌کند و در سالنهای نمایش مخصوص کارهای کودک نمایش به
روی صحنه می‌برد همسر او خواهان مهاجرت به خارج از کشور است و دستیار او
خواهان مدرن کردن لوازم صوتی و زرق و برق صحنه است اما مجتبی معتقد است با
اضافه کردن لوازم جانبی نمایش عروسکی به حاشیه رانده می‌شود و نمایش تبدیل
به آتراکسیون می‌گردد. او معتقد است هنرمند برای رشد و شکوفایی باید در
سرزمین خودش بماند زیرا با فرهنگ و زندگی اجتماعی آن محیط آشناست و راحت با
مردمش ارتباط برقرار می‌کند.
سخن کارگردان:از
مهم‌ترین ویژگی‌های فیلم ساده و روان بودن آن است به نحوی که تمام اقشار
جامعه با آن ارتباط برقرار می‌کنند و حرف فیلم را می‌فه‌مند. فیلم با
تماشاگرش نفس می‌کشد تماشاچی با شادی وغم نهفته در فیلم همراه می‌شود و با
شخصیت اصلی فیلم همذات پنداری می‌کند. فیلم به راحتی موقعیت امروز هنرمند
را در جامعه به تصویر می‌کشد و درماندگی یک انسان را از خلال روابط
خانوادگی، اختلاف نسل‌ها و روابط اجتماعی آشکار می‌سازد.
بیوگرافی کارگردان:محمدحسن
دامن زن متولد ۴۲ از آذربایجان شرقی است. وی دارای فارغ التحصیل سینما
است. اولین فیلم مستند دامن زن به نام «گلن» فیلم داستانی است که برنده
تندیس بهترین فیلم و بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم کوتاه شده و «طرقه»
دومین فیلم مستند وی برنده تندیس بهترین کارگردانی و بهترین صدابرداری
فیلمهای میان مدت دومین جشنواره سینما حقیقت شده بود. این فیلم همچنین
کاندید بهترین کارگردانی و بهترین فیلم از جشن خانه سینما بود و پیش از این
در چندین جشنواره خارجی مانند تسالونیکی، ایدفا، بوستون، گدانسک و… به
نمایش در آمده و از هفده شبکه تلویزیونی معتبر جهان پخش شده است. مستند
«دختر فرمانفرما» نیز کاندید بهترین فیلم بلند از جشن خانه سینما بوده و
تاکنون از هفت کانال تلویزیونی اروپایی پخش شده است. دیگر فیلم این مستند
ساز «زنجموره» در هفتمین جشنواره سینما حقیقت و جشن خانه سینما حضور داشت.
نکات فیلم:مهم‌ترین
ویژگی فیلم جذاب بودن کاراک‌تر اصلی فیلم است و بروز دادن خصوصیت مهم
آدم‌های این زمان یعنی دروغگو شدن آدم‌ها و نقش بازی کردن آنها برای
یکدیگر بخاطر حفظ موقعیت و به تبع آن تنهایی آدم‌ها. انگار تصاویر را از
جلوی خیمه، خیمه شب باز‌ها تماشا می‌کنی. نزدیکی کارگردان به کاراکترهای
فیلمش و صمیمت و دردمندی موجود در فیلم از ویژگی‌های آن است. فیلم با وجودی
که می‌توانست در دام لودگی اسیر شود آگاهانه از آن دوری کرده است.
عوامل
فیلم عبارتند از: تهیه کننده و کارگردان: محمدحسن دامن زن، فیلمبردار:
ارسطو مداحی گیوی، دستیارفیلمبردار: خسرو احدزاده، صدابردار: مرتضی مظفری،
تدوین: آرش زاهدی اصل و صداگذاری و میکس: آرش اسحاقی.
همراه با فرات«همراه با فرات» مستند بلندی است که فرشاد اکتسابی کارگردانی و محمد داودی تهیه کنندگی آن را برعهده دارند.
خلاصه
داستان: روایتی ست از نگاه یک فیلمساز جوان که پس از سال‌ها دوری، به
سرزمین مادری‌اش «عراق» باز می‌گردد تا فیلمی در خصوص تاریخ کشورش بسازد.
یادداشت کارگردان:
همه بر این موضوع واقفیم که در عصر حاضر شرایطی که بر عراق حاکم است تاثیر
به سزایی بر تحرکات و تحولات سیاسی بسیاری از کشورهای جهان گذاشته است. ما
در این فیلم سعی و تلاش داشتیم تا با رویکردی تاریخی به بررسی ریشه ها و
زمینه های شکلگیری وقایع امروزی که عراق و حتی جهان با آن مواجه است
بپردازیم. بنابراین به گذشته های دور سفر کردیم و همه چیز را از نقطه آغاز
مورد بررسی قرار دادیم تا به سر نخی از این کلاف سر در گم در مسیر تاریخ
این کشور دستیابیم.
بدین ترتیب نقطه حرکتمان را از صد سال پیش یعنی
از سال ۱۹۱۴ (جنگ جهانی اول ) آغاز کردیم و در این سفر شاهد آن بودیم که
چگونه وقایع و رخدادهای تاریخی همچون قطعات دمینو به نحو شگفت آوری به سمتی
سوق داده می شوند که اینک ما شاهد پدیده ای به نام تروریست و داعش در عراق
هستیم. من پیش از این مستندهای تاریخی بسیاری ساخته بودم که عموما در آن
ها سعی داشتم از طریق بازسازی وقایع تاریخی به یک بیان روایی برسم. اما این
فیلم برایم یک تجربه جدید بود و من در این مستند به جای خلق سکانس های
بازسازی که غالبا در مستندهای تاریخی شاهد آن هستیم از شیوه فضاسازی بهره
بردم. به عبارتی تلاشم بر آن بود تا با به خدمت گرفتن عنصر تخیل در بیننده و
بهره گیری از عناصر مستند به جای باسازی شیوه جدیدی را در نحوه روایت یک
مستند تاریخی تجربه کنم.
بیوگرافی کارگردان: فرشاد اکتسابی متولد ۴۹ از تهران است که فارغ التحصیل
کارگردانی سینما از دانشگاه سوره و همینطور فارغ التحصیل تئاتر با گرایش
ادبیات دراماتیک از دانشگاه آزاد تهران – فعالیت فیلمسازی را از سال ۱۳۷۵
با ساخت چندین مجموعه مستند در شبکه های مختلف سیما آغاز کرده است.
وی
همچنین تاکنون دیپلم افتخار بهترین کارگردانی برای فیلم راز یک مجسمه از
ششمین جشنواره فیلم مستند ایران، تندیس فیروزه ای بهترین تدوین برای فیلم
راز یک مجسمه از ششمین جشنواره فیلم مستند ایران، تندیس زرین بهترین
کارگردانی برای فیلم فرزند اصفهان در سی امین جشنواره فیلم کوتاه تهران،
دیپلم افتخار بهترین کارگردانی برای فیلم ماست سیاه است از جشنواره شمسه،
لوح تقدیر بهترین کارگردانی برای فیلم راز یک مجسمه از نخستین جشنواره بین
المللی فیلم های علمی اهواز، تندیس فیروزه ای و جایزه ویژه دبیر جشنواره
برای فیلم همراه با فرات در نهمین جشنواره فیلم مستند ایران را برده است.
عوامل
این فیلم عبارتند از: کارگردان: فرشاد اکتسابی، تهیه کننده و پژوهشگر:
محمد داودی، نویسنده: مهدی تراب بیگی، تصویربردار: مهراد امین کاظمی،
صدابردار: حمید بختیاری – امیر حاجی ده آبادی، تدوین: فرشاد اکتسابی،
صداگذار: حسن مهدوی، میکس صدا: رضا گدازگر، آهنگساز: امید فتح الهی، گفتار
متن: رامک صرافان، بازیگر: منتظر الاسدی، مدیرتولید: حمید مهندسی، عکاس:
محمد مجلل، دستیاران کارگردان: حیدر الخفاجی – محمد الفتلاوی، دستیاران
تصویربردار: حامد فاخر – رضا غفرالهی.
فصل هرسفیلم مستند فصل هرس به کارگردانی لقمان خالدی با موضوع کشف داروی سرطان، است.
موضوع مستند فصل هرس: قاسم
تک دهقان فردی است که ادعا می‌کند داروی سرطان را کشف کرده و به دنبال
ثبت آن است. او در عین حال نگرانی زیادی از دزدیده شدن فرمول این دارو دارد
و به دنبال فرد قابل اعتمادی برای ثبت این فرمول است.
لقمان خالدی
درباره‌ی انگیزه پرداختن به این سوژه، توضیح داد: شخصیت اصلی فیلم من ۱۱
سال برای پیدا کردن فرمول این دارو تلاش کرده و این تلاش برای من پُر اهمیت
بود و همین مسئله دستمایه مناسبی بود برای ساخت فیلمم تا ضمن بررسی این
مسیر طولانی، شرایطی به وجود بیاید که شخصیت فیلم را کندکاو کنم و مشکلاتی
که در این مسیر داشت را زیر ذره‌بین ببرم.
خالدی ادامه داد: آقای
تک دهقان فرمول مهمی برای درمان یک بیماری فراگیر و سخت در اختیار داشت و
به همین دلیل سخت اعتماد می‌کرد. برای نزدیک شدن به این شخصیت تلاش زیادی
کردم و از طرف دیگر متوجه شدم همین عدم اعتماد یکی از مهم‌ترین مشکلات تک
دهقان است، اعتماد دیگران به او و از طرفی دیگر اعتماد او به دیگران که
باعث مشکلاتی زیادی شده بود، به همین دلیل "اعتماد” به تم اصلی فیلم ما
تبدیل شد.
وی با تاکید بر اینکه جلب اعتماد تک دهقان نتیجه داد و محصول اعتماد مستند
فصل هرس شد، خاطرنشان کرد: از یک جایی به بعد، ایشان تمایل داشت دوربین ما
ملاقات و قرار‌هایش با موسسات داروسازی را ثبت کند و معتقد بود وجود
دوربین ما در این قرارهای کاری، مانع از دزدیده شدن دارو می‌شد. البته این
را هم بگویم که آقای تک دهقان فرد بسیار دقیقی است و قبل از ساخت این
مستند، تحقیقات کافی را درباره من انجام داده بود.
خالدی با بیان
اینکه اعتماد و بی‌اعتمادی مساله اصلی زندگی بیشتر افراد جامعه نیز هست،
عنوان کرد: در مسیر ساخت این فیلم و از آنجایی که «اعتماد» دغدغه اصلی‌مان
بود، متوجه شدم عدم اعتماد در جامعه شباهت زیادی به غده سرطانی دارد، چرا
که سلول سرطانی سلولی است که به علت کارکرد نادرست بی‌رویه رشد کرده و کل
بدن را فرا می‌گیرد. از نظر من عدم اعتماد در جامعه نیز می‌تواند با کارکرد
نادرست به غده سرطانی در روابط اجتماعی تبدیل شود.
وی تاکید کرد:
تک دهقان در مسیر ثبت داروی سرطان بهانه ای شد که ما از سرطان دیگری با
نام بی‌اعتمادی رونمایی کنیم. من معتقدم بی‌اعتمادی مانع می‌شود که در
جامعه اتفاق‌های خوب شکل پیدا کند.
به گفته این کارگردان، قاسم تک
دهقان ۱۱ سال از زندگی‌اش را برای کشف این دارو گذاشته است. خالدی در این
باره گفت: فارغ از نتیجه دادن این دارو، سیستم بهداشتی و دارویی ما
می‌توانست این فرد را جذب و از انرژی‌اش حُسن استفاده را بکند. تلاش این
فرد برای به ثمر رسیدن یک عمر فعالیتش قابل تحسین است.
خالدی کاهش
مستندهای بخش مسابقه ملی را اتفاق خوشایندی دانست و اظهار داشت: به نظرم
کاهش فیلمهای بخش مسابقه در این دوره از جشنواره باعث می‌شود مخاطب تمرکز
بیشتری بر آثار مستند داشته باشد. در ایران سوژه‌های زیادی برای مستندسازی
است، اما به دلیل پرداخت نادرست به این سوژه‌ها، بسیاریشان از بین می‌روند.
مستندسازان با ساخت فیلم زندگی مردم، جامعه را زیر ذره‌بین قرار می‌دهند و
موظف هستند این ثبت را به درستی انجام دهند.
وی در پایان گفت:
سخت‌گیری درباره حضور فیلمهای در بخش مسابقه ملی، مستندساز را دعوت می‌کند
در فیلمسازی و نحوه پرداختن به سوژه بازنگری داشته باشد و او هم نسبت به
ساخت اثر مستند سخت‌گیرانه عمل کند. من با سخت‌گیری و انتخاب گزیده هیات
انتخاب در این دوره از جشنواره، بسیار موافقم؛ چرا که ممکن است در هر سئانس
از جشنواره سینماحقیقت، فردی برای اولین بار رو به روی فیلمی مستند نشسته
باشد و چه خوب است که با مستند درستی، اعتمادش را به سینمای مستند جلب
کنیم.
عوامل این مستند عبارتند از: نویسنده، کارگردان و تدوینگر:
لقمان خالدی/ تصویربردار: بهروز بادروج/ صدابردار: تامی ایل‌بیگی/ آهنگساز:
حبیب خزایی‌فر/ مدیر تولید: وحید حاجیلویی/ تهیه‌کننده: مهدی شامحمدی.
خوان بی خان
کارگردانی مستند «خوان بی خان» را هادی معصوم دوست بر عهده دارد و برای اولین بار در جشنواره فیلم فجر رونمایی می‌شود.
این
فیلم روایتگر خانواده ای است که در آستانه بیماری مادرشان و با قرار گرفتن
در شرایط نگهداری و مراقبت از او، دچار مشکلاتی می شوند.
سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به دبیری محمد حیدری ۱۲ تا ۲۲ بهمن برگزار می‌شود.
