مناطق آزاد مسیری برای تسهیل صادرات هستند نه واردات

برنامه "گفت‌ و گوی اقتصادی" با موضوع چقدر برای گذر از دروازه اقتصاد جهانی آمادگی داریم؟ و با حضور مجید رضا حریری عضو اتاق بازرگانی ایران، دکتر محسن صیقلی استاد شیوه های نوین تامین مالی، عضو کارگروه اصل 44 مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، لیلا لطفی کارشناس و پژوهشگر اقتصادی و فروزان زیدانلو مشاور برنامه ریزی استراتژیک دبیرخانه مناطق آزاد روانه آنتن شد.
مجید رضا حریری در خصوص موضوع گذر از دروازه های جهانی گفت: با این موضوع اولین چیزی که در ذهن انسان شکل می گیرد این است که اقتصاد جهانی جایی است که دور آن حصار وجود دارد و یک دروازه ای هم برای ورود به آن وجود و حالا باید ببینیم ما چقدر برای گذر از این دروازه آمادگی داریم.
وی افزود: البته حتی اگر خود ما دور خودمان حصاری بکشیم، باز هم در اقتصاد جهانی حضور داریم که جایگاه خودمان را با آن حصار تعریف کرده ایم. خوشبختانه با تمام تمایلاتی هم در این چند سال اخیر در دنیا داشته ایم، همچنان جزو اقتصاد 28 دنیا هستیم. حتی ضعیف ترین کشورها نیز در اقتصاد جهانی حضور دارند ولی اینکه جایشان کجا است، مسئله ای است که باید به آن پرداخته شود.
این عضو اتاق بازرگانی ایران با تصریح بر اینکه باید بدانیم در کجای اقتصاد جهانی بایستیم، اظهار داشت: باید برای خودمان جهت این استقرار ابزار و لوازم مخصوص را طراحی کنیم. همه دوست دارند در هر صحنه ای بازیگر قوی تری باشند که اقتصاد یکی از صحنه های زندگی است. 
حریری بیان داشت: نخست باید به این موضوع بپردازیم که کجا بوده ایم و هم اینک کجا هستیم و کجا می خواهیم برویم. 
در ادامه دکتر محسن صیقلی با اشاره به مفهوم دروازه اقتصاد جهانی گفت: شاید باید به این شکل تعبیر کنیم که قرار است دریچه جدیدی برای برنامه ریزی هایمان باز شود. به نظرم این دریچه یا پارادایم را باید برای خودمان تفسیر کنیم، زیرا این دروازه قطعا به معنای یک درگاه فیزیکی نیست.
وی تصریح کرد: هر زمانی با دیدگاه های متفاوت و دریچه های دید متفاوت برنامه ریزی های مخصوص خودش را می طلبد که قاعدتا باید بر اساس آن برنامه ریزی های خودمان را تطبیق دهیم و اجرا کنیم.
استاد شیوه های نوین تامین مالی، با اشاره به چشم انداز 20 ساله خاطرنشان کرد: از این چشم انداز حدود ده سال آن را گذراندیم و باید به دنبال ترمیم چشم اندازهای خودمان باشیم زیرا یکی از مکان هایی که این چشم اندازها قابل ترمیم است، همین دریچه هایی است که برایمان باز می شود و بر اساس آن می توانیم برنامه ریزی های خودمان را منعطف و پویا کنیم.
در ادامه حریری با تاکید بر بررسی وضعیت موجود اقتصاد بیان داشت: از یک مقطعی از اوایل دهه 50 دچار اقتصاد نفتی شده ایم و این تفکر اقتصاد نفتی باعث بزرگ شدن دولت ما شده است و همچنان نیز در حال بزرگ شدن است.
وی خاطرنشان ساخت: اگر به آمارها نگاه کنیم، می بینیم که بدنه دولت ما از زمان اقتصاد نفتی به یک رشد تصاعدی رسیده است. البته نفت بدون شک فی نفسه چیز خوبی است، زیرا خداوند ثروتی به ما داده است و بابت آن باید از خداوند سپاسگذار باشیم.  
عضو اتاق بازرگانی ایران به ملی شدن صنعت نفت اشاره کرد و اظهار داشت: هر سال یک روز از سال را بابت این موضوع تعطیل می کنیم ولی حقیقت این است که از آن زمان یک اتفاق بدی برای ما افتاد، زیرا نفت مان را دولتی کردیم و اسم آن را گذاشتیم ملی کردن. شخصا آرزو می کردم که این اتفاق نمی افتاد و 50 درصد با انگلیس شریک بودیم و الان بخش خصوصی ما 50 درصد انگلیس را هم خریده بود تا الان چندین کمپانی داشتیم که نفت استخراج می کردند و می فروختند و از سود آن به دولت مالیات می دادند. 
وی در بیان عواقب نفتی بودن اقتصاد گفت: وقتی دولت به عنوان پولدارترین آدم این کشور شناخته می شود، دیگر از اینکه مردم را وادار به کار کند، بی نیاز می شود. دولت ما احتیاج نداشت مردمش کار کنند زیرا احتیاج نداشت از مردم مالیات بگیرد و به همین دلیل احتیاجی برای پاسخ دادن به مردم بابت تصمیم گیری های اقتصادی اش نداشت زیرا خودش را مالک می دانست.
وی در تعریف دولت بیان داشت: در واقع دولت، مدیر عامل یک شرکت به نام مملکت است که باید در مقابل سهام دارها و هیئت مدیره اش پاسخگو باشد اما این اتفاق نمی افتد. دولت خودش تصمیم می گیرد و اشتباه می کند و جواب کسی را پس نمی دهد؛ نتیجه این می شود که برنامه های پنج ساله ای را می نویسیم که هر کسی رئیس جمهور شد، برنامه را قبول ندارد.
حریری به انتقادها از کم بودن سهم بخش خصوصی اشاره کرد و ادامه داد: هر کسی اعلام می کند که سهم بخش خصوصی این میزان است و در واقع هر کسی یک عددی اعلام می کند و همه هم می پذیرند، زیرا دولت به حدی در امور اقتصادی تسلط دارد که اگر بگویید سهم دولت نود درصد است، کسی هم نمی گوید با چه چیزی این را متر کرده اید. 
وی افزود: آمار بانک مرکزی اعلام کرده است که امسال که ضعیف شده ایم 16 درصد از تولید ناخالص ملی را فعالیت های کشاورزی تشکیل داده است. این 16 درصد بخش خصوصی هستند. حدود 15 درصد از تولید ناخالص ملی نیز اصناف هستند که اصناف نیز فعال خصوصی هستند و 15 درصد هم در بخش های دیگر مانند معدن و بانک و امثال آن داریم. بنابراین رقمی بالای 40 درصد بخش خصوصی داریم که فعالیت اقتصادی می کند و در بخش خصوصی نقش دارد. 
در ادامه لیلا لطفی کارشناس و پژوهشگر اقتصادی گفت: اگر به دروازه های جهانی از نظر فیزیکی نگاه کنیم، می توان مناطق آزاد را دروازه هایی برای ورود به اقتصاد آزاد در نظر گرفت.  
وی افزود: تعداد مناطق آزاد کشورمان هفت منطقه است، اما متاسفانه بر اساس آمار، بجای اینکه این مناطق مسیری برای تسهیل صادرات باشند، شاهد واردات آسان هستیم. طبق آمارهایی که در سال 93 منتشر شده است، بیش از دو میلیارد دلار کالا از طریق گمرکات مناطق آزاد وارد کشور شده است ولی در مقابل آن 196 میلیون دلار کالا صادر شده است. 
در ادامه فروزان زیدانلو با اشاره به اینکه عضو ناظر سازمان WTO هستیم، اظهار داشت: در هشت سال قبل نیز مراتبات تجاری و اقتصادی با جهان داشته ایم ولی با توجه به تحریم اقتصادی ما را از اتصال با جامعه جهانی باز نگه داشته بود.  
مشاور برنامه ریزی استراتژیک دبیرخانه مناطق آزاد، ادامه داد: تحریم مانع از انتقال پول و فناوری می شد که اینها عوامل بسیاری مهمی در مراودات اقتصادی است.