روبان قرمز، هنرپیشه، آدم برفی، آوای فاخته، تا ثریا و ... همگی گوشههایی از هنرنماییهای او در لنز دوربین و قاب تصویر تلویزیون است. حاجیان حالا بعد از «تاثریا» بار دیگر در قاب تلویزیون با نقش مهری به نقشآفرینی پرداخته است. با او درباره دغدغهها، حال و هوای بازی و نقش مهری گپی زدهایم که میخوانید.
کمکم وارد شصتمین سال زندگیتان میشوید؛ از زندگی هنریتان راضی بودهاید؟
بله، بسیار پر بار و سرشار از لذت و خلاقیت بوده است.
سال 1355 فعالیتتان را با گروه تئاتر کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان آغاز کردید.دلتان برای آن روزها تنگ میشود؟
دلتنگى براى هر مقطع از زندگى كه گذشته، وجود دارد ولى وقتى به دستاوردهای آن دوره فكر میكنم، دلتنگى سراغم میآید اما بدون حسرت.
از 18 سالگی وارد صحنه تئاتر شدید. به نظرتان این نشانه استعداد شماست یا فقط دلیل این شروع زودهنگام، استعداد شما بوده است؟
در واقع از 16 سالگى وارد این حوزه هنری شدم. این شروع زود هنگام اول از همه نشانه شعور و درک هنری خانوادهام است و بعد به امكان فرهنگى، اقتصادى و اجتماعى آن زمان كشورم برمیگردد. در نهایت هم به تشخیص به موقع استعداد و توانایىام به اضافه عشق بیحد و مرزم به این حرفه ربط دارد.
حالا که سالها از بازی در خیلی از تئاترهایتان مثل بهرام چوبین، ژاندارک، نسل آواره، نمایش بیکلام، خورشید خانم آفتاب کن، هملت و دایره گچی قفقازی گذشته؛ وقتی آنها را در ذهنتان مرور میکنید، کدامشان را بیشتر دوست دارید؟
همه آنها را دوست دارم. البته ژاندارك، هملت و دایره گچى قفقازى را بیشتر دوست دارم.
شما در دانشکده هنرهای دراماتیک تحصیل کردید، بهترین استادتان چه کسی بود؟
همه استادان آنجا عالى، باسواد و بسیار با فرهنگ بودند. آقایان ركنالدین خسروى، حسین پرورش كه فكر میكنم انشاءالله در قید حیات هستند و زنده یاد شاهرخ مسكوب، مهدى فتحى، حمید سمندریان، مصطفى اسكوئى و جناب نجف دریابندرى، كیومرث منشىزاده، حكیم رابط، دیلمقامى و... از اساتید من بودند که دست همهشان را میبوسم.
با «دزد عروسکها» و «سفر جادویی» وارد سینما شدید. این یعنی اینکه دنیای بچهها را دوست دارید؟
چرا نباید دوست داشته باشم؟ بچهها امید آینده هر جامعهاى هستند. آنها را دست كم نگیرید.
فیلم «گرگ و میش» هم موزیکال کودکانه بود.
چرا آن را به عنوان پایاننامه تحصیلیتان انتخاب کردید؟
چون اثری بسیار هدفمند و زیبا بود.
شما که از فیلم «افسانه شهر لاجوردی» محمدعلی نجفی، بازیگردانی را شروع کردید، به نظرتان وظیفه اصلی بازیگردان چیست؟
بازیگردان وظیفه بسیار مهمی به عهده دارد. خلاقیت بازیگر در احساس امنیتى كه بازیگردان ایجاد میكند، شکوفا شده و به اوج میرسد. البته امان از روزى كه بازیگردان به جاى خدمت، به رقابت بیفتد؛ دیگر هیچ چیز تخریب آن را جبران نخواهد كرد.
طبع شعری شما از کجا میآید؟
مادرم شاعر توانمندى بود. ذوق و استعداد ادبیات در خانواده مادرىام موروثى است. خاله و دایىهایم هم قلم توانایى داشتند.
مهمترین شاعر زندگیتان چه کسی است؟
از شعرای سبک كلاسیك حافظ، سعدى، فردوسى و خیام را دوست دارم.
با فرزندانتان فیلم میبینید؟
بله.
سلیقه فیلمیتان با ملیکا و مهراوه یکی است؟
تقریبا یكى است.
وقتی ملیکا برای بازی در فیلم «اشباح» داریوش مهرجویی سیمرغ میگرفت، چه حسی داشتید؟
تمام لحظههای اختتامیه كنارش بودم. آن لحظهها خیلی هیجانانگیز بود.
شما زودتر از دیگر اعضای خانوادهتان به شهرت رسیدید، شهرت خوب است یا عاملی برای گوشهگیری است؟
شهرت به سرعت انسان را خسته میكند. من خیلى مایل نیستم در مسیر هیاهو قرار بگیرم. در كارى كه انجام میدهم، مهمترین هدفم دریافت عشق مردم است و همین هم بزرگترین مشوقم برای ادامه کار است. بقیه هیاهوها متعلق به من نیست.
شما نقشهای مختلفی بازی کردهاید. معمولا با چه روشی کار می کنید؟ برای مثال روی رفتار، ریتم، حرف زدن و حرکات شخصیت چطور متمرکز می شوید؟
فکر میکنم بهتر است مصداقی جوابتان را بدهم. مثالهایی را بگویم که برای خواننده هم آشنا باشد. براى مثال برای نقش مهرى در سریال کیمیا، بیشتر روى تطابق ریتم رفتارى و گفتارى نقش با تغییر سن و فراز و فرودهاى روحى او متمركز بودم.
برای پردازش شخصیت روش خاص و مخصوص به خودتان را دارید؟
روشها مخصوص به من نیست؛ همه بازیگران روی نقشی که به آنها پیشنهاد میشود، قبل از آغاز فیلمبردارى به همین شکل کار میکنند. این روشها هم معمولا شامل تاریخچهنویسى زندگى شخصیت، طراحى فرهنگ لغات او، انتخاب لحن و فرهنگ گویش شخصیت، پیدا كردن جایگاه اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و فرهنگى نقش است. در واقع تحلیل عمیق شخصیت اصلیترین کار برای پیدا کردن هویت و شخصیت نقش است. البته با هم فكرى نویسنده و كارگردان، كشف پیچیدگیهاى روحى نقش بهتر امکانپذیر است.
سکانس خوب برای بازیگر باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
هرچه تاثیرگذارتر بوده و دارای جایگاه مناسب در کل داستان باشد، سکانس بهتری است.
شما به واسطه تدریس در کلاسهای بازیگری، با بازیگران جوان بیشتری برخورد داشتهاید. بازیگر باید چه کار کند که همیشه آماده ایفای نقش باشد؟
مطالعه، ورزش و انجام تمرینهایی برای تمرکز و دیدن فیلم و تئاتر خوب از راهکارهای تربیت جسم و روح برای ایفای نقش است.
با این توضیحها چه چیزی در نقش مهری در سریال کیمیا برایتان جذابتر بود؟
همه ابعاد شخصیتی مهرى برایم جذاب بود. مادر بودن او، پیشگام بودن او برای آزاد اندیشى، استقامت، انعطافپذیری، شعور و قدرت تشخیص، استوارى شخصیت، ارتباط او با همسر و فرزندانش از ویژگیهای شاخص شخصیتی مهری سریال کیمیا بود.
با این همه نقشآفرینی، گزیده کار هم هستید. بعد از این همه سال، حسرت نقشهای بازی نکرده را ندارید؟
نه! خوشبختانه حسرت جدى براى نقشى ندارم اما دوست داشتم آقاى بهرام بیضایى فیلمنامه «پردهنىاى» را میساختند و من در آن ایفای نقش میكردم؛ فقط همین.
کم کاریتان دلیل خاصی دارد؟
فیلمنامههاى ضعیف و نقشهایى كه به اندازه كافى جذاب نیستند اولین دلیل هستند. علاوه براین نیاز به استراحت و تفریح دارم.
با وجود کم کاری، اما از یاد مردم نرفتهاید. فکر میکنید علتش چیست؟
چون به مردم فكر میكنم و دوستشان دارم.
شما بازیگر با سابقه و تیزهوش در انتخاب نقش هستید. چقدر تلاش کردهاید که نقشها نزدیک به شخصیت خودتان باشند؟ به نظرتان این روش انتخاب درست است؟
هرگز برای این مساله تلاش نكردهام. هرچقدر نقش از هنرپیشه دورتر باشد، بهتر است. چون خلاقیت هنرپیشه در این شرایط بالا میرود.
شما شاگردانی برای بازیگری پرورش دادید، سرنوشت سالها آموزشتان به کجا رسید؟
متاسفانه قبل از به ثمر نشستن آموزش، ناچار به تعطیل كردن كلاسها شدم.
سینما چقدر با شما مهربان و چقدر نامهربان بوده؟
من به سینما كارى ندارم چه مهربان و چه نامهربان! مهم نقشها هستند و اینكه ما چقدر با نقشهایمان مهربان هستیم. مهم این است که چقدر براى ارائه آنها زحمت میکشیم و به مسئولیتمان فكر میكنیم.
چه چیز سینما بیشتر دلخورتان کرده؟
هیچ چیز.
چه چیز سینما بیش از هر چیزی حالتان را خوب می کند؟
بازی در نقشهاى ارزشمند و قوى.
آرزوی آزیتا حاجیان برای بازیگران سینمای ایران چیست؟
نقشهایى را كه دوست دارند، بازى كنند. در مقابل بىاحترامى بعضى از افراد مقاومتر شوند.
و آرزوی آزیتا حاجیان برای سینمای ایران چیست؟
امیدوارم جوانان با شعور، متفكر و كسانى که واقعا حرفى برای گفتن دارند از امكانات مالى بیشترى بهرمند شوند و سرمایه کشور براى ساختن فیلمهاى پر زرق و برق، تكرارى و ضعیف هدر نرود.
آرزویتان برای ایران چیست؟
صلح، صلح، صلح و اعتلاى فرهنگ در پناه یک اقتصاد سالم.