جايگاه گردشگري در سپهر امنيت ملي
ايران اكونوميست :
در حالي كه بسياري از كشورهاي غربي با شانتاژهاي گسترده درصدد هستند تا وجهه ايران را در محافل بين المللي تخريب كنند، حضور گسترده توريست هاي خارجي در كشور مي تواند اين پيام قدرتمند را به ساير ممالك جهان ساطع كند كه آرامش و امنيت در ايران، به اندازه اي بالاست كه خيل عظيم گردشگر، بدون توجه به سياست" ايران هراسي" كه آمريكا به راه انداخته است، با كمال ميل وارد خاك ما مي شوند تا از اوقات آرام و مفرحي برخوردار شوند.
بنا به مصلحتي كه اصحاب رسانه در طي سال هاي طولاني نتوانسته اند آن مصلحت را كشف كنند، مسوولان سازمان گردشگري، علاقه اي به ارائه آمار مستند و رسمي از تعداد دقيق توريست هاي خارجي ندارند.
با وجود آن كه در سند چشم انداز توسعه ايران پيش بيني شده است كه در سال 1404 هجري شمسي، بايد هرساله بالغ بر 20 ميليون گردشگر خارجي از ايران بازديد كنند، اما واقعيت هاي موجود از وضعيتي ديگر حكايت مي كند.
كارشناسان صنعت گردشگري بر اين باور هستند كه اگر خيلي خوش بينانه به موضوع نگاه كنيم، ساليانه تنها نزديك به 200 هزار نفر، به عنوان گردشگر خارجي وارد ايران مي شوند.
گرچه معاون سابق گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، از حضور سالانه سه ميليون گردشگر خارجي در ايران سخن رانده اما حقيقت امر اين است كه بين تعداد گردشگر و تعداد مسافر، تفاوت عمده اي وجود دارد.
در حالي كه مسوولان گردشگري ايران، هر فردي را كه حتي سهوا گذرش به مرزهاي ايران مي افتد، به عنوان گردشگر به حساب مي آورند اما درآمد700 ميليون دلاري گردشگري ايران در مقايسه با درآمد 18 ميليارد دلاري تركيه از محل صنعت توريسم، راوي تمام ظرفيت ها و حقايق عيان گردشگري كشور است.
اين آمارهاي مايوس كننده صنعت ورشكسته گردشگري ايران، گرچه از منظر اقتصادي بسيار قابل بحث و واكاوي است اما نكته مهم تري كه در اين مجال كمتر به آن پرداخته مي شود، بحث ارتباط بين موضوع گردشگري و امنيت ملي است.
پربيراه نيست اگر عنوان كنيم كه بين رشد گردشگري و ارتقاي امنيت ملي، يك رابطه منطقي و مستقيم وجود دارد.
در حالي كه بسياري از كشورهاي غربي با شانتاژهاي گسترده درصدد هستند كه وجهه ايران را در محافل بين المللي تخريب كنند اما حضور گسترده گردشگران خارجي در ايران مي تواند معاني بسيار رسايي براي معاندان جمهوري اسلامي داشته باشد.
در صورت حضور گسترده توريست هاي خارجي در ايران، اين پيام قدرتمند به ساير ممالك جهان ساطع مي شود كه آرامش و امنيت در خاك ايران، به اندازه اي بالاست كه خيل عظيم گردشگر، بدون توجه به سياست" ايران هراسي" كه آمريكا به راه انداخته است، با كمال ميل وارد ايران مي شوند تا از اوقات آرام و مفرحي برخوردار شوند.
در همين راستا، كامران صداقت، جامعه شناس و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي در گفت و گو با خبرنگار «جام جم آنلاين» بر اين باور است كه وجود امنيت، منجر به جذب گردشگر و حضور گردشگر نيز مسبب باز توليد امنيت ملي مي شود.
"بين امنيت ملي پايدار و ناپايدار تفاوت عمده اي وجود دارد. اگر مي خواهيم كه با جذب توريست به امنيت ملي پايدار برسيم، بايد ابتدا در راستاي ايجاد فرهنگ شهروند مدني تلاش كنيم. در واقع، وجود شهروند اجتماعي و مدني بر روي جذب توريست و امنيت ملي پايدار، تاثير مستقيم مي گذارد. از سوي ديگر، امنيت پايدار نيز، ناگزير توسعه پايدار را با خود به همراه مي آورد."
صداقت با بيان اين كه اگر در جامعه اي امنيت اجتماعي و سياسي وجود داشته باشد، امنيت اقتصادي هم هويدا مي شود، تاكيد كرد: شدت عمل در ايجاد امنيت نيز نوعي گستاخي فرهنگي است. مثلا اگر پليس بيايد و توريست ها را اسكورت كند، ديگر نمي توانيم در آن شرايط بگوييم كه در كشور ما براي توريست ها، امنيت وجود دارد.
"زماني توريست موجب امنيت پايدار مي شود كه به هر توريستي با سياست گلوله برفي برخورد كنيم. يعني اين برنامه ريزي را داشته باشيم كه با يك توريست چنان برخورد شايسته اي داشته باشيم كه متمايل شود در سفر بعدي اش 50 توريست ديگر را نيز با خود همراه كند."
وي با تاكيد بر اين كه امنيت، توليد شهروند مدني و بازتوليد توريسم خارجي، سه راس يك مثلث واحد هستند، عنوان كرد: توريستي كه به ايران وارد مي شود، خودش به خوبي مي داند كه كشور ما جاي يك سري رفتارهاي غربي نيست و با همين آگاهي نيز به سمت تفريحاتي مي رود كه برايش تازگي دارد. مثلا احتمال دارد از خوردن يك آبگوشت در منطقه دربند لذت ببرد اما متاسفانه ما به همين توريست ها نيز نگاه مثبتي نداريم.
"گستاخي هاي فرهنگي كه گاه نسبت به برخي توريست ها اعمال مي شود، خودش يك كار ضد امنيتي است. علاوه بر آن، اگر مفهوم گردشگري را هم تنها به معني تفريح و لذت تعبير كنيم، باز هم نگاه امنيتي را در اين حوزه در نظر نگرفته ايم."
"در واقع بايد براي ارتقاي امنيت ملي و نمايش آن به جهانيان، سرمايه گذاري بيشتري را جهت جذب انواع توريست سياسي، ورزشي، علمي و ...صورت دهيم و تنها بر روي مقوله توريسم تفريحي، سرمايه گذاري نكنيم."
به هر حال، در جهاني كه كوچكترين كنش ها از نگاه تيزبين رسانه ها دور نمي ماند، حضور پرتعداد گردشگران خارجي در كشور مي تواند نوعي "نمايش عملي" و غير قابل كتمان از "امنيت بالاي ايران" باشد.
اگر مسوولان ما در مقام عمل نيز معتقد باشند كه ارتقاي امنيت ملي و البته انعكاس هوشمندانه آن در مجامع جهاني، تا چه ميزان مي تواند در رشد سرمايه گذاري داخلي و خارجي، افزايش توليد ناخالص داخلي و كاهش معضل بيكاري در كشور موثر باشد، آنگاه شايد با دورنماي فراخ تري به توسعه صنعت توريسم در كشور نگاه مي كردند.
جام جم
