محققان ایرانی موفق به بازیافت زباله های الکترونیکی به روش زیستی شدند و با این روش طلا و مس را از این زباله ها استخراج کردند.
مهدخت ارشدی، پژوهشگر طرح « فروشویی زیستی زباله های الکترونیکی با استفاده از دونوع باکتری » گفت: زباله های الکترونیکی به هر وسیله دارای برد الکترونیکی که دیگر قابل استفاده نیست، می گویند. این زباله ها باید بازیافت، دفن یا در فرایندهایی مورد استفاده قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه این زباله ها طبق معمول دفن می شوند، اظهار داشت: از آنجایی که زباله های الکترونیکی، فلزات مضری همچون آرسنیک، جیوه، کادمیوم، سرب و .... دارند با دفن شدن آنها، وارد چرخه غذایی انسان می شود و در نهایت سلامتی انسان را تهدید می کند. پس بهتر است که بازیافت شوند.
ارشدی با تاکید بر اینکه زباله های الکترونیکی علاوه بر فلزات خطرناک، فلزات مفیدی نیز دارند، اظهار داشت: از سوی دیگر چون معادن طلا و مس رو به اتمام هستند زباله های الکترونیکی می تواند منبع تامین کننده خوبی باشند چراکه زباله های الکترونیکی شامل بیش از پنجاه نوع فلز، مهم ترین زباله قرن ۲۱ شناخته شده اند.
وی با بیان اینکه تا کنون زباله های الکترونیکی به روش شیمیایی در دنیا بازیافت می شدند و این روش بسیار هزینه بر است، عنوان کرد: روش های مورد استفاده کنونی شامل پیرومتالوژی و هیدرومتالوژی برای استخراج فلزهای زباله های الکترونیکی روشهایی گران و غیراقتصادی همراه با تولید مواد خطرناک زیستی هستند.
به گفته وی، این زباله ها در حالی که می توانند برای محیط زیست مخرب باشند می توانند با استفاده از روشی درست به عنوان جایگزین مهم معدنی که امروزه محتوایشان رو به اتمام است، در نظر گرفته شوند.
وی افزود: به عنوان مثال، میانگین طلای معادن دنیا حدود ۲ و ۷ دهم گرم بر تن است در حالیکه صفحه های مدارچاپی تلفن همراه شامل دو هزار گرم بر تن طلاست.
ارشدی افزود: همچنین معدن مس سرچشمه ایران بعد از یکبار تغلیظ به محتوای مس ۲۵ درصد وزنی می رسد در حالیکه صفحه های مدارچاپی رایانه بدون هیچ عمل تغلیظی شامل ۴۰ درصد وزنی مس هستند.
وی با بیان اینکه ما در این طرح به روش زیستی و از طریق دو باکتری بومی، زباله الکترونیکی را بازیافت کردیم، یاداورشد: روش نوین فروشویی زیستی یک روش ساده ارزان کارامد و دوستدار محیط زیست است. در این طرح نیز طی یک فرایند دو مرحله ای از روش فروشویی زیستی استفاده شده است.
ارشدی با اشاره به روش طرح خود عنوان کرد: برای فروشویی زباله های الکترونیکی در مرحله اول با مجاور کردن پودر صفحه های مدارچاپی رایانه و تلفن همراه با باکتری بومی «اسیدوتیوباسیلوس» فرو اکسیدانس در محیط کشت باکتری، مس و نیکل را به طور کامل استخراج کردیم.
وی ادامه داد: همچنین با کاهش محتوای مس و سایر فلزات که بازدارنده قوی طلا هستند در مرحله دوم با استفاده از باکتری «باسیلوس مگاتریوم» فلز گرانبهای طلا از نمونه رایانه و تلفن همراه به ترتیب به میزان۶۳ و ۶۵ گرم بر تن استخراج شده است. در بهترین پژوهش های صورت گرفته در دنیا تنها توانسته اند با استفاده از باکتری های دستکاری شده ژنتیکی از نمونه هایی با غنای طلای ۲۰۰ گرم بر تن نهایتا به بازیابی ۲۵ درصد طلا و در بسیاری از موارد دیگر به مقادیر بسیار کمتری دست بیابند.
وی با اشاره به مزایای این طرح گفت: روش زیستی مقرون به صرفه است و مشکلات زیست محیطی به وجود نمی آورد، از سوی دیگر ارزش افزوده بالایی ایجاد می شود.
به گفته وی، می توان گفت این روش برای اولین بار در دنیا مطرح شده است.
این طرح رتبه دوم «ابتکار» را در هفدهمین جشنواره جوان خوارزمی کسب کرده است. همچنین دکتر سید محمد موسوی استاد راهنما و دکتر محسن نصرتی استاد مشاور این طرح بودند.
