روایت کارگردان از دشواری های ساخت کیمیا

سریال کیمیا که به حوادث یک خانواده در دوران انقلاب می پردازد هر شب ساعت 21.30 دقیقه از شبکه دوم سیما پخش می شود.
در نشست عوامل سریال کیمیا که یکشنبه شب در مجتمع فرهنگی هنری اسوه برگزار شد جواد افشار، مسعود بهبهانی، محمدرضا شفیعی به ترتیب کارگردان، نویسنده و تهیه کننده همچنین مهدی پاکدل و سوگل طهماسبی از بازیگران سریال کیمیا و شماری از علاقه مندان و منتقدان حضور داشتند.
در این نشست ابتدا فیلمی از پشت صحنه های تهیه شده از سریال کیمیا پخش شد و در ادامه عوامل بعد از صحبت های کوتاهی به پرسش های حاضران پاسخ گفتند.

***چالش اصلی جلوگیری از ریزش مخاطب است
بهبهانی سخن خود را اینگونه آغاز کرد که چالش اصلی در این سریال ها جلوگیری از ریزش مخاطب و در واقع جذب آنها در بازه زمانی طولانی آنهم با تمام محدودیت هایی است که باید رعایت شود.
نویسنده سریال کیمیا ادامه داد: من احساس می کردم نسل جدید از انقلاب فاصله گرفته است و اکنون نزدیک به 70 درصد از جمعیت ما هیچ خاطره ای از انقلاب ندارند، به نوعی خواستم یادآوری کنم که ما چه سوال هایی داشتیم و به چه مسائلی خواستیم پاسخ دهیم.
افشار نیز گفت: اکنون که سریال کیمیا را می بینم، با تمام محدودیت ها و بضاعت اندکی که ما داشتیم و حجم مطالبه مخاطب می دانم که دیگر چنین کاری را قبول نخواهم کرد.
وی مفصل به دشواری های ساخت سریال هایی از این دست پرداخت و ادامه داد: حتی ساخت صحنه هایی که متعلق به همین امروز و سال 94 باشد هم دشوار است و ساخت سریالی که در فضای سال های 57 و قبل از آن می گذرد سختی های زیادی دارد و این سختی ها در بخش های مرتبط با دفاع مقدس و سقوط خرمشهر بیشتر هم شد.

***کار طراحی صحنه و لباس توسط یک گروه دقیق انجام شده است
افشار در این مورد که یکی از ضعف های سریال بخش طراحی صحنه و لباس است که باعث شده میزان باورپذیری آن کاهش یابد و ما صحنه هایی را می بینیم که با فضاهای سال های 56 و 57 هماهنگی ندارد؟ نیز گفت: مردم عادت کرده اند که عین واقعیت را ببینند. اما باید بدانیم که وقتی تصاویر مستند مربوط به آن سال ها را می بینیم کیفیت نگاتیو کاهش یافته است؛ ولی وقتی تصاویری که امروز با همان لباس ها گرفته شده و شارپ است می بینیم می گویند باورپذیر نیست.
کارگردان سریال کیمیا ادامه داد: امروز همه کارشناس هستند و نظر می دهند، اما برای این سریال یک گروه دقیق برای رسیدن به فضای آن سال ها کار کرده اند و در نهایت به این خروجی رسیده ایم. صحنه خانه پدری کیمیا در خاورشهر گرفته شده است که بعد از انقلاب در آن ساخت وسازی صورت نگرفته و تنها جداول و باغچه ها تغییر کرده و علمک های گاز اضافه شده که ما آنها را پوشاندیم.
افشار گفت: اما اکنون پدیده ای به اسم موبایل و اینترنت باعث شده مردم بی پرده حرف هایی را با هم در میان بگذارند که حاشیه ها را زیاد کرده است. ممکن بود سرصحنه مثلا ماشین یا موتوری از فاصله دور رد می شد و ما فکر می کردیم مخاطب نمی بیند، اما بعد همین ها در تصاویر اینترنتی و بازسازی و بزرگ کردن تصاویر دیده شد.
افشار همچنین اظهارات یکی دیگر از حاضران که گفت غیر از طراحی صحنه ولباس به نظر می رسد در گفتار نیز با گفتار مردم سال های 56 و 57 فاصله داریم رد کرد و گفت: به نظر من پدر و مادرهای ما نیز همینطور حرف می زدند. گفتار ما عوض نشده ممکن است اصطلاحاتی مربوط به امروز باشد که ما از آن اصطلاحات استفاده نکرده ایم.

**سریال های با قسمت های پرشمار برای تلویزیون راهکار خوبی است
در ادامه یکی از حاضران به بودجه فراوان برای سریال کیمیا اشاره کرد و از افشار پرسید ضرورت ساخت سریال های 110 قسمتی به ویژه با وضعیت بودجه ای صداوسیما چیست؟ که افشار پاسخ داد: به طور میانگین برای سریال های 26 قسمتی یا مینی سریال ها 3 تا 4 میلیارد تومان هزینه می شود، ولی این سریال ها زیاد دیده نمی شود. زیرا تا مخاطب بخواهد با اثر آشنا شود سریال تمام شده است. به نظر من رویکرد تلویزیون در ساخت سریال های با قسمت های بالا درست است هرچند دیر به این رویکرد رسیده اند.
وی ادامه داد: اما ما در ساخت کیمیا تجربیاتی به دست آورده ایم که می توانیم آنها را در اختیار گروه های دیگر بگذاریم، مثلا می توانیم سریالی در بازه زمانی یک سال 57 بسازیم که از نظر لوکیشن ها، تغییر و تحول در هنرپیشه ها و ...مشکلات کمتری داشته باشیم.

***سر صحنه آرامش داشتیم
مهدی پاکدل نیز در سخنان کوتاهی به فضای پشت صحنه سریال کیمیا اشاره کرد و گفت: فضای پشت صحنه آرام بود و کار با مشورت پیش رفت ضمن اینکه آقای بهبهانی مرتب پشت صحنه حاضر می شدند. سوگل طهماسبی هم کوتاه این سخنان را تایید کرد
***باید دوستان را برای ممکن بودن ساخت سریال کیمیا متقاعد می کردیم
شفیعی هم که با تاخیر یک ساعت و نیمه در نشست حاضر شده بود، دلیل تاخیر خود را آماده کردن قسمت شصت و پنجم سریال کیمیا عنوان کرد و گفت: در ساخت سریال کیمیا مشکل ما این بود که دوستان صداوسیما را متقاعد کنیم ساخت سریالی با قسمت های پرشمار ممکن است و اگر می شود هزینه های آن را چطور باید تامین کرد.
وی با تشکر از حمایت های معاون سیمای پیشین ادامه داد: با کمک ایشان کار تصویب شد و ما دوستان را متقاعد کردیم که هزینه های این سریال به اندازه سریال های پنج و 10 ساله نیست.
یکی از عوامل موثر در این امر آن بود که ما با فیلمنامه کامل و آماده کار را شروع کردیم و همین امر موجب شد در بخشی از هزینه ها صرفه جویی کنیم. اما متاسفانه کار در شرایط بحران مالی تلویزیون شروع شد و یکی دو بار پیش تولید را آغاز کردیم و به نتیجه نرسید. در نهایت انجمن سینمای دفاع مقدس در زمان خوبی وارد پروژه شد و کمک های ارزشمندی کرد.
سریال کیمیا که زندگی چند خانواده را در فضای تاریخی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تا حدود سال 90 بررسی می کند با مشارکت انجمن سینمای دفاع مقدس و شبکه دو سیما طی سال های 89 تا 94 ساخته شده و تاکنون 65 قسمت از 110 قسمت آن در قالب پخش هرشبه از شبکه دو پخش شده است.