ایران و گروه اقدام مالی

 گروه اقدام مالی که یک سازمان بین‏ المللی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم است و تقریبا تمامی دولت‏های توسعه‌یافته و از نظر اقتصادی مهم دنیا عضو آن هستند، ایران را در کنار میانمار و کره شمالی در فهرست دولت‌های غیرهمکار و مناطق پرخطر از منظر مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم قرار داده است. جالب اینجاست که همین سازمان، عراق، سوریه، افغانستان و یمن را در فهرست خاکستری قرار داده است و وضعیت آنها در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم را بهتر از ایران ارزیابی کرده است. اما آیا این وضعیت درست است؟

آیا ایران در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم از یمن، سوریه و افغانستان عقب‏تر است؟ قطعا خیر. هرکس اندک آشنایی با بازار مالی ایران داشته باشد می‏داند که در سال‌های اخیر، تلاش‏های متعددی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در ایران انجام شده است. قانون مبارزه با پولشویی به تصویب مجلس رسیده است، آیین‏نامه اجرایی آن به تصویب هیات وزیران رسیده است، شورای‌عالی مبارزه با پولشویی به طور مرتب تشکیل می‏شود و جلساتی را برگزار می‏کند که در آنها در خصوص سیاست‏های کلان مبارزه با پولشویی در کشور تصمیم‏گیری می‏شود؛ بانک‌ها و موسسات مالی، واحدهای سازمانی مبارزه با پولشویی را تصویب کرده‏اند، بورس، بیمه، شرکت‏ها و نهادها و کلیه نهادهای مهم اقتصاد برنامه‏های آموزش مبارزه با پولشویی را برای کارکنان خود برگزار کرده و می‏کنند و حتی حسابرسان و ناظران مالی نیز چک لیست‏های مبارزه با پولشویی را در هنگام ارائه خدمات خود مدنظر قرار می‏دهند و عملکرد شرکت‏ها را از این منظر نیز ارزیابی می‏کنند.

با این‌همه، چرا باید ایران در فهرست سیاه قرار داشته باشد؟ چرا نام ایران باید در کنار میانمار و کره شمالی قرار داشته باشد که در این رابطه فرسنگ‏ها با ما فاصله دارند؟ برخی به این پرسش این‌طور پاسخ می‏‏دهند که گروه اقدام مالی نیز مانند بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین‏المللی دیگر، آلت‌دست و ابزار دولت‏های غربی است و به دلیل دشمنی و عداوتی که آنها با ایران دارند، گزارش‏ها و فهرست‏های آنها نیز جهت‌دار است و به جای آنکه مبتنی بر واقعیات باشد، هدفی جز ضربه زدن به ایران و انقلاب اسلامی ندارند. البته در صحت این پاسخ می‏توان تردید کرد و پرسید که مثلا میانمار چه دشمنی با غرب دارد که آن را در این فهرست قرار داده‏اند یا اینکه چرا سوریه که دشمنی غرب با آن تا حد مداخله نظامی نیز رسیده است، در فهرست سیاه قرار ندارد یا حتی لیبی را می‏توان مثال زد که در فهرست سفید قرار دارد و آن را حتی در فهرست خاکستری نیز قرار نداده‏اند.

اما بیایید فرض کنیم که پاسخ بالا درست است و گروه اقدام مالی، نهادی است ساخته و پرداخته قدرت‏های استکباری برای تعقیب منافع آنان. راه برخورد با این سازمان چیست؟ آیا باید وجود آن و اثربخشی آن را انکار کرد و اعلامیه‏های آن را کاغذ پاره انگاشت. مگر سایر سازمان‌ها و نهادهای بین‏المللی جز برای محقق ساختن منافع دولت‌های موسس آنها که عمدتا دولت‏های غربی بودند تشکیل شده‏اند؟ از سازمان ملل متحد گرفته تا آژانس بین‏المللی انرژی هسته‏ای تا سازمان تجارت جهانی، همه و همه یک وجه مشترک دارند و آن هم این بوده که منافع دولت‌های غربی را تامین کرده‏اند. اما این امر باعث نشده است که ما این سازمان‌ها را کنار بگذاریم و در پی تحقق منافع ملی خود از رهگذر همین سازمان‌ها نباشیم.

مساله این است که آیا فهرست‏های گروه اقدام مالی اثرگذار است یا خیر؟ پاسخ مثبت است. وقتی که نام کشوری در فهرست دولت‏های غیرهمکار و مناطق پرخطر گروه اقدام مالی قرار داشته باشد، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مهم دنیا، در برخورد با بانک‏ها و شرکت‏های آن کشور، نهایت احتیاط را به خرج می‏دهند و گاه به همین دلیل از برقراری روابط با آنها خودداری می‏کنند. حتی در صورت برقراری روابط نیز سختگیرانه‏ترین شرایط را برای آنها در نظر می‏گیرند تا از این رهگذر بعدها برای آنها ریسک و دردسری ایجاد نشود. مساله این است که حق ما نیست که در فضای مالی بین‏المللی، همان رفتاری را با ما داشته باشند که با میانمار و کره‌شمالی دارند. حق ما نیست که رفتاری که با افغانستان، یمن، سوریه و عراق می‏شود، بهتر از رفتاری باشد که با ما می‏شود. ما در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم غفلت نکرده‏‏ایم و حتی از بسیاری از دولت‏هایی که در فهرست سفید قرار دارند نیز جلوتریم؛ ما در شناساندن آنچه کرده‏ایم و در معرفی دستاوردهای خود به دنیا غفلت کرده‏ایم. اگر امروز دنیا می‏‏دانست که ما در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم چه کرده‏ایم، محال بود که ما در فهرست سیاه قرار داشته باشیم و گروه اقدام مالی، هر چقدر هم که یک طرفه و سیاسی قضاوت می‏کرد، نمی‏توانست چنین اتهام بی‏اساسی را به ایران وارد کند. وقت آن است که دنیا بداند قضاوت گروه اقدام مالی، نادرست و مغرضانه است و راه انجام این کار نیز چیزی نیست جز شناساندن فعالانه اقدامات ایران برای مبارزه با پولشویی در سطح جهان. باید این موضوع را با صدایی رسا که نتوان آن را نشنید، به دنیا اعلام کرد.

دکتر حمید قنبری