تماشاگران امروز نوشت: تيم‌ملي راه بسيار دشواري را طي كرده تا به ثبات اين روزهايش در جدول فيفا برسد. تا به رده اول آسيا تكيه بزند و در بين 40 تيم‌برتر جهان قرار داشته باشد و بخشي از غرور از دست رفته اين سال‌ها را به اهالي فوتبال برگرداند. البته كه رنكينگ، به معناي برتري كامل ايران بر رقباي آسيايي نيست، همچنان بايد سخت كار كنيم و استاديوم‌هاي بهتر، ليگِ پوياتر و لژيونرهاي بيشتري داشته باشيم اما همه اين نداشتن‌ها، لذتِ آقايي آسيا در رده‌بندي معتبر فدراسيون جهاني فوتبال را كمرنگ نمي‌كنند. ايران در آغاز سالِ نوي ميلادي، با شكست مقابل عراق از جام ملت‌ها كنار رفت اما هنوز بردن اين تيم براي كره تيم دوم آسيا، يك رؤياي دور از دسترس محسوب مي‌شود.
توهمِ پانزدهم بودن
فوتبال ايران در اين ماه‌ها، يكي از بهترين جايگاه‌هاي تاريخ‌اش در رنكينگ فيفا را سپري مي‌كند. تيم‌ملي سابقه قرار گرفتن در رده نوزدهم اين جدول را نيز دارد اما اين اتفاق پيش از واقعي شدن رنكينگ و اصلاح شيوه امتيازدهي به تيم‌ها رقم خورده است. يك دهه قبل، از آنجايي و فرمول ويژه‌اي براي امتياز دادن به تيم‌ها در رنكينگ وجود نداشت و تيم‌هاي ملي فقط به واسطه نتيجه هر بازي 10 تا 30 امتياز دريافت مي‌كردند، ايران به لطف پيروزهاي پرگل مقدماتي جام جهاني، تا رده پانزدهم اين رده‌بندي نيز صعود كرد اما در انتهاي همان سال، افزايش اعتراض‌ها موجب شد رنكينگ فيفا در جلسه لايپزيك اصلاح شود. اين رده‌بندي چند مرحله ديگر نيز تغيير كرد تا سرانجام به فرمتِ واقعي و قابل قبول امروز برسد. نظمي كه در آن ما هرگز در اندازه‌هاي پانزدهم بودن در جهان و همجواري با تيم‌ملي المان نيستيم.
فرمول
براي هر تيم‌ملي، هر مسابقه امتياز خودش را در جدول فيفا دارد. نتيجه بازي (برد 3 امتياز، برد پنالتي 2، تساوي 1، باخت پنالتي 1، شكست 1 امتياز)، اينكه بازي در چه سطحي يا جامي برگزار مي‌شود (دوستانه 1، مقدماتي 2. 5، كنفدراسيون‌ها 3 و جام‌جهاني 4 امتياز)، قدرت حريف (200 منهاي رنكينگ تيم ضربدر 100) و قدرت منطقه (اروپا 0.99، آمريكاي جنوبي 1، ساير قاره‌ها 0. 85)، 4 فاكتور مهمي هستند كه با ضرايب خاص خودشان در زمان برگزاري بازي نسبت به آخرين رنكينگ ضرب مي‌شوند تا امتياز هر تيم به‌دست بيايد. در نهايت جمع امتيازات 4 سال اخير، ميزان امتياز تيم‌ها را مشخص مي‌كند. براي درك ماجرا، تصور كنيد تيم‌هاي ملي فوتبالي كه در رده‌هاي دوم و چهارم رنكينگ هستند، در يك مسابقه تداركاتي رو در روي يكديگر قرار بگيرند و تيم دوم با حساب 3 بر يك مقابل تيم چهارم پيروز شود. در اين شرايط تيم چهارم به سبب باخت هيچ امتيازي نمي‌گيرد اما به تيم برنده 3 امتياز براي پيروزي، 1 امتياز براي ميانگين امتيازات منطقه‌اي، يك امتياز به خاطر دوستانه بودن بازي و 1.98 امتياز نيز براي قدرت حريف داده مي‌شود. از ضرب اين اعداد به عدد 5.94 مي‌رسيم و با ضرب آن در 100 متوجه مي‌شويم كه تيم دوم جدول با اين پيروزي به 594 امتياز رسيده است.
رنكينگ اهميت دارد؟
حتي بعد از اصلاح متدهاي محاسبه رنكينگ فيفا و نزديك شدن آن به واقعيت، هميشه عده‌اي منتقد اين سيستم امتيازدهي هستند و آن را بي‌اهميت مي‌دانند. درست يا غلط اما رنكينگ فيفا اهميت زيادي در دنياي فوتبال دارد. اين رده‌بندي هم در سيدبندي قرعه‌كشي تورنمنت‌ها بااهميت تلقي مي‌شود و هم تيم‌هاي ديگري براي برگزاري بازي‌هاي دوستانه روي آن حساب مي‌كنند. از همه مهم تر، پرستيژي است كه جايگاه اين رده‌بندي به تيم‌ها مي‌دهد. چه لذتي بيشتر از اينكه سرمربي تيم بازنده در سالن كنفرانس آزادي تأكيد مي‌كند به بهترين تيم آسيا باخته است؟
داستان تحول
در سال 2011 و پيش از ورود کروش به فوتبال ايران، تيم‌ملي تا رده شصت و پنحم جهان نيز نزول كرده بود. دو سال بعد ايران در رده شصتم جهان و چهارم آسيا قرار داشت. در ماه ششم سال 2013، شكست سنگين در مسابقه تداركاتي برابر عمان موجب شد حتي ازبك‌ها نيز در بين تيم‌هاي آسيايي از ايران بالاتر قرار بگيرند. طرد شدن از بين تاپ فور آسيا فقط 1 ماه طول كشيد و ايران با سه پيروزي درخشان در پايان مرحله مقدماتي جام جهاني، با پشت‌سر گذاشتن ازبكستان و كره تيم سوم آسيا و چهل هشتم جهان لقب گرفت. يك ماه بعد، تيم‌ملي بدون برگزاري مسابقه از استراليا نيز عبور كرد و تيم دوم آسيا شد. پيروزي‌هاي تيم‌ملي برابر لبنان و تايلند در ماه نوامبر همين سال، بالاخره جاه طلبي بچه‌هاي کروش را به نتيجه رساند تا ايران تيم اول آسيا شود. ايران در اين مقطع حتي تا رده سي و سوم جهان نيز صعود كرد. بعد از اين دوره زماني، تيم‌ملي تنها يك بار بعد از جام‌جهاني صدرنشيني آسيا را به ژاپني داد و شصت روز بعد باز هم بدون برگزاري بازي به صدر جدول بازگشت و بعد از آن ديگر هيچ‌گاه اين رده پرپرستيژ را از دست نداد. ايران در 22 ماه اخير، 20 ماه را با صدرنشيني آسيا تمام كرده و در يك سال اخير صدرنشين ثابت آسيا بوده است.
رتبه‌اي براي حفظ شدن
از ماه دوم سالِ 2015 تا ماهِ نهم اين سال، رتبه ايران در جدول فيفا بين 38 تا 41 تغيير كرده است. از بعد از سال 1993، اين كمترين ميزان نوسان تيم‌ملي بين بدترين و بهترين رتبه در طول يك سال در اين رده‌بندي به شمار مي‌رود. دليل اين ثابت شايد اين باشد كه ايران در طول سال بازي‌هاي دوستانه زيادي برگزار نمي‌كند و همان چند مسابقه را نيز با پيروزي پشت‌سر مي‌گذارد. اين اواخر شيلي به عنوان يك قدرت جهاني و كره‌جنوبي به عنوان يك رقيب جدي آسيايي مقابل ايران شكست خورده‌اند. صدرنشيني قاره تأثير مثبتي روي كاراكترِ تيمي ايران مي‌گذارد و به نظر مي‌رسد حفظ اين رده در ماه‌هاي پيش‌رو، اعتماد به نفس ايران براي صعود به جام‌جهاني روسيه را افزايش خواهد داد. تيم‌ملي در مقياس جهاني نيز رتبه قابل قبولي دارد. ايران درست پشت‌سر تيم شگفتي‌ساز جام‌جهاني يعني كاستاريكا جاي گرفته و از تيم‌هايي مثل يونان، كامرون، اسلووني، تركيه، مصر، نيجريه و صربستان بالاتر است. با اين وجود رتبه ايران در بين تيم‌هاي ملي دنيا هنوز هم مي‌تواند بهتر باشد. شايد بعد از تمام كردن مأموريت ناتمام بلوهوريزنته، در مسكو ايران اين بار به شكل واقعي به رتبه‌اي باورنكردني در رنكينگِ مهم فيفا برسد. تصوري براي تحقق جمله مهم کروش. اينكه رويا، مجاني است.
