ابهامات مدیریتی و مالی در پتروشیمی جم؛ انتقادات به فامیل‌گرایی یا بومی‌گرایی در انتصابات

به گزارش ایران اکونومیست؛ بر اساس گزارش‌های داخلی و ادعاهای کارکنان، این تغییرات مدیریتی منجر به ایجاد سوالاتی در خصوص شفافیت مالی و مدیریتی شده است. کارکنان خواستار انتشار صورت‌جلسات، فرآیندهای مناقصه و سوابق مالی مرتبط هستند تا ابهامات برطرف شود.

یکی از موارد مورد انتقاد، تأسیس شرکتی با ماهیت نامشخص به نام "پسکرانه" است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این مجموعه ایجاد شده و در برخی پروژه‌ها نقش‌آفرینی دارد. با توجه به نبود اطلاعات شفاف درباره مالکیت، دلایل تأسیس و نحوه انتخاب این شرکت به عنوان طرف قرارداد، لازم است صورت‌جلسات، فرآیندهای مناقصه و سوابق مالی مرتبط در اختیار کارکنان و نهادهای نظارتی قرار گیرد تا جای هرگونه سوءتفاهم و ابهام برطرف شود.

در پروژه احداث انبار در جاده فرودگاه نیز ابهاماتی مطرح شده است. قرارداد اولیه این پروژه با مبلغ ۴۰۰ میلیارد تومان منعقد شده، اما بنا بر اعلام داخلی، رقم ثبت‌شده در ادامه به حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است. گفته می‌شود این افزایش هزینه با هماهنگی قرارگاه سپاه اعلام شده، اما مستندات مالی، دلایل افزایش و روند تصویب باید به طور رسمی منتشر شود تا از هرگونه برداشت منفی یا احتمال وجود هزینه‌های غیرشفاف جلوگیری گردد.

قرارداد درمانگاه پتروشیمی جم نیز از دیگر نقاط انتقادی است. درمانگاه پیش‌تر توسط پیمانکار و با هزینه سالانه تقریبی ۳۰ میلیارد تومان مدیریت می‌شد؛ اما پس از تغییرات مدیریتی اخیر، قرارداد جدید با هزینه‌ای حدود ۱۴۰ میلیارد تومان در سال تنظیم شده است. توضیح درباره علت این افزایش بیش از چهار برابری، به‌ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، مطالبه جدی کارکنان است و انتظار می‌رود فرایند مقایسه فنی و قیمت‌گذاری روشن‌سازی شود. این افزایش مشابه برخی موارد گذشته در بیمارستان توحید جم است که در سال ۲۰۱۵ نیز تعرفه‌های درمانی چهار برابر شده بود.

در روند تأمین مالی پروژه فاز ۳ (پلیمر پادکنگان)، گزارش‌ها نشان می‌دهد که پروژه همچنان در وضعیت بلاتکلیف قرار دارد، در حالی که ماهیانه مبالغ کلان برای این طرح هزینه می‌شود. عدم پیشرفت محسوس فیزیکی پروژه و نبود گزارش رسمی از چرایی تأخیر، ضرورت بررسی توسط حسابرسان مستقل و ارائه نتیجه به پرسنل را دوچندان می‌کند. این پروژه که به عنوان فاز سوم پتروشیمی جم شناخته می‌شود، در اولویت تکمیل قرار دارد اما پیشرفت کندی داشته است.

همچنین، برداشت مبالغ بدون شفافیت کافی از طریق شرکت جم صنعت‌کاران گزارش شده است. گزارش‌هایی مطرح شده مبنی بر برداشت برخی مبالغ در قالب نام این شرکت و عدم شفافیت در محل هزینه‌کرد در ماه‌های گذشته. حجم قابل‌توجهی از گزارش‌ها، مشاهدات میدانی و اعتراضات غیررسمی کارکنان نشان می‌دهد شرکت جم صنعت کاران به نقطه‌ای رسیده است که عملاً خارج از دید و کنترل سازوکارهای نظارتی فعالیت می‌کند. این شرکت، به دلیل ساختار مدیریتی بسته، قراردادهای غیرشفاف، و چرخه تصمیم‌گیری محدود به چند نفر، برای تیم مدیریتی جدید پتروشیمی جم به «حیاط خلوت» مدیریتی تعبیر شده است؛ فضایی که در آن نظارت مؤثر تضعیف شده و امکان سوءاستفاده از اختیارات، بیش از حد معمول فراهم است.

آنچه نگرانی‌ها را تشدید می‌کند، حجم ابهامات مالی، فرآیندهای قراردادی غیرقابل‌ردیابی، و عدم ارائه گزارش‌های شفاف درباره گردش منابع است. چنین نشانه‌هایی زنگ خطری جدی برای یک مجموعه بزرگ و ملی مانند پتروشیمی جم محسوب می‌شود. تجربه‌های مشابه در صنعت نشان می‌دهد که بی‌توجهی به این علائم اولیه می‌تواند در ادامه منجر به خسارات مالی گسترده، تضعیف سلامت سازمانی و آسیب به اعتبار کل زنجیره پتروشیمی کشور شود. این ابهامات مشابه برخی موارد گذشته در شرکت جم صنعت کاران است که منجر به تعقیب قضایی مدیرعامل سابق در سال ۲۰۲۱ شده بود.

در شرایطی که برخی کارکنان از فشارها، جابه‌جایی‌های مشکوک، یا تصمیمات غیرمتعارف مدیریتی در شرکت جم صنعت کاران سخن می‌گویند، انتظار می‌رود نهادهای نظارتی، به‌صورت فوری و بدون ملاحظه، وارد بررسی شوند.

این وضعیت نیازمند حسابرسی ویژه، بازبینی قراردادها، شفاف‌سازی جریان‌های مالی، و محدود کردن اختیارات غیرمستند است تا امکان هرگونه سوءاستفاده احتمالی از بین برود و اعتماد سازمانی بازسازی شود.