تحصیل در ترکیه با بورسیه

ترکیه در سال ۲۰۲۵ بیش از سیصد‌ و‌ چهل هزار دانشجوی خارجی را در دانشگاه‌های خود پذیرفته است. ایرانی‌ها هم یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های این جمع هستند و هر سال تعداد بیشتری از آن‌ها برای ادامه تحصیل یا بهره‌مندی از بورسیه ترکیه، راهی این کشور می‌شوند.

هزینه‌ی پایین تحصیل و زندگی به عنوان یک کشور اروپایی، نزدیکی فرهنگی-جغرافیایی با ایران و روند ساده‌ی دریافت ویزا، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این کشور در سال‌های اخیر مقصدی محبوب برای دانشجویان ایرانی باشد. اعتبار بالای دانشگاه‌ها و بورسیه‌های فوق‌العاده آنها نیز این کشور را از لحاظ علمی در جایگاه بالایی قرار داده است.

در این میان، بورسیه تحصیلی ترکیه که به زبان ترکی، ترکیه بورسلاری نام دارد مهم‌ترین فرصت تحصیلی دولتی است که دانشجویان برتر اعطا می‌شود. این برنامه تمام هزینه‌های دانشگاه، خوابگاه، بیمه و دوره‌ی زبان ترکی را پرداخت کرده و عملاً امکان تحصیل رایگان را فراهم می‌سازد.

در واقع ترکیه در دهه‌ی اخیر برنامه‌ی بزرگی برای جذب دانشجوی بین‌المللی آغاز کرده و حالا تقریباً در هر شهرش دانشگاهی معتبر فعال است. در این میان، استانبول، آنکارا و ازمیر بیشترین تمرکز دانشگاه‌ها را دارند، اما شهرهای کوچک‌تر هم در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند. علاوه بر این، بخش زیادی از برنامه‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی ارائه می‌شود که نشان‌دهنده هرچه بیشتر بین‌المللی شدن آن در رده‌بندی‌های جهانی است.

مسیرهای اصلی تحصیل در ترکیه

دانشجویان بین‌المللی برای مهاجرت تحصیلی به ترکیه و ورود به دانشگاه های آن چند مسیر پیش رو دارند و هر مسیر با شرایط و هزینه‌ی متفاوتی همراه است. شناخت این مسیرها، انتخابی متناسب با هدف و توان مالی را میسر خواهد ساخت.

ورود به دانشگاه دولتی با کارنامه آزمون یوس (YÖS)

آزمون YÖS مسیر اصلی ورود به دانشگاه‌های دولتی ترکیه است. سؤالات آن در زمینه‌ی ریاضی، هندسه و هوش طراحی می‌شود و سطح دشواری‌اش از کنکور ایران پایین‌تر است. این آزمون دو سال در سال برگزار می‌شود و کارنامه‌ی آن مبنای پذیرش و ورود به دانشگاه های دولتی و در تمامی رشته‌های تحصیلی ترکیه است.

پذیرش در دانشگاه‌های خصوصی با تخفیف‌های همیشگی

دانشگاه‌های خصوصی معمولاً بدون آزمون ورودی و بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش می‌دهند. شهریه‌ی آن‌ها بالاتر است، اما بسیاری از آن‌ها برای جذب دانشجوی بین‌المللی تخفیف‌هایی حتی تا 70% شهریه را ارائه می‌کنند. این تخفیف‌ها که با نام تام بورس شناخته می‌شوند و به همه دانشجویان اعطا می‌شوند. همچنین تخفیف‌ها یا بورسیه‌های متنوع دیگری نیز وجود دارند به دانشجویانی با معدل بالا یا رزومه‌ی قوی تعلق می‌گیرد.

قبولی در بورسیه دولتی ترکیه (Türkiye Bursları)

مسیر سوم، بورسیه ترکیه است که دولت ترکیه هر سال برای هزاران دانشجوی ممتاز فراهم می‌کند. این برنامه علاوه بر معافیت کامل از شهریه، هزینه‌ی خوابگاه، بیمه، دوره‌ی زبان ترکی و کمک‌هزینه‌ی ماهانه را هم پرداخت می‌کند. متقاضیان از سراسر دنیا می‌توانند برای آن اقدام کنند و رقابت در آن بسیار بالاست.

ترکیه بورسلاری دقیقا چیست؟

همانطور که اشاره شد، بورسیه ترکیه یا Türkiye Scholarships برنامه‌ای رسمی از سوی دولت ترکیه برای جذب دانشجویان بین‌المللی است. این طرح با مدیریت نهاد دولتی YTB اجرا می‌شود و هر سال حدود پنج‌هزار بورسیه‌ی کامل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌کند. متقاضیان پس از پذیرش، به یکی از دانشگاه‌های دولتی ترکیه معرفی شده و همه‌ی هزینه‌های تحصیل و اقامت آن‌ها از سوی دولت پرداخت می‌شود.

مزایای بورسیه

بورسیه ترکیه یکی از کامل‌ترین برنامه‌های آموزشی منطقه است و موارد زیر را پوشش می‌دهد:

• پرداخت کامل شهریه‌ی دانشگاه
• کمک‌هزینه‌ی ماهانه بر اساس مقطع تحصیلی
• اقامت در خوابگاه دانشجویی بدون هزینه
• بیمه‌ی درمانی با پوشش خدمات بیمارستانی
• بلیت رفت‌وبرگشت در آغاز و پایان دوره
• دوره‌ی یک‌ساله‌ی زبان ترکی (TÖMER) برای آماده‌سازی دانشجویان تازه‌وارد

علاوه بر پوشش مالی، دانشجویان این برنامه از فرصت حضور در فعالیت‌های فرهنگی، دوره‌های مهارتی و شبکه‌ی گسترده‌ی فارغ‌التحصیلان بهره‌مند می‌شوند که مسیر تحصیلی و کاری آن‌ها را در ترکیه تسهیل خواهد کرد.

گستره‌ی پوشش

در مجموع، بورسیه تحصیلی ترکیه فرصتی واقعی برای تحصیل در دانشگاه‌های معتبر این کشور است و هزینه‌های تحصیل و زندگی دانشجو را به شکل کامل بر عهده می‌گیرد.

• بورسیه دولتی ترکیه همانطور که از اسم آن پیداست، اگرچه برای دانشگاه‌های دولتی است اما برای تعداد انگشت شماری خصوصی نیز ارائه می‌شود.
• این بورسیه برای تمامی رشته‌های پزشکی، مهندسی، علوم انسانی، هنری، علوم پایه و ... ارائه می‌شود.
• دوره‌ها به زبان ترکی یا انگلیسی برگزار می‌شوند و در صورت انتخاب برنامه‌های ترکی، دانشجو پیش از شروع دانشگاه باید دوره‌ی زبان را بگذراند.

شرایط دریافت بورسیه ترکیه

بورسیه ترکیه رقابتی است و دریافت آن به رزومه، معدل و تناسب سن و مقطع بستگی دارد. معیارها به‌صورت رسمی از سوی نهاد YTB اعلام می‌شوند. البته هر سال ممکن است اندکی تغییر پیدا کنند.

شرایط عمومی

• ملیت: متقاضی باید تبعه‌ی کشوری غیر از ترکیه باشد و در زمان ثبت‌نام اقامت دائم یا تابعیت ترکیه نداشته باشد.
• وضعیت تحصیلی: افرادی که در حال تحصیل در همان مقطع در یکی از دانشگاه‌های ترکیه هستند، نمی‌توانند برای همان مقطع دوباره درخواست دهند.
• مدارک: دانشجو باید تا پیش از پایان تابستان سال پذیرش، مدرک مقطع قبلی خود را دریافت کرده باشد.

شرط سن

• کارشناسی: حداکثر ۲۱ سال
• کارشناسی ارشد: حداکثر ۳۰ سال
• دکتری: حداکثر ۳۵ سال
• بورسیه‌های پژوهشی: حداکثر ۵۰ سال

شرط معدل

• رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی: حداقل ۹۰ درصد معدل کل
• سایر رشته‌های کارشناسی: حداقل ۷۰ درصد
• مقاطع ارشد و دکتری: حداقل ۷۵ درصد

مدارک موردنیاز

• گذرنامه یا کارت شناسایی معتبر
• عکس پرسنلی جدید
• ریزنمرات و مدرک مقاطع قبلی
• توصیه‌نامه از استاد یا محل تحصیل پیشین
• انگیزه‌نامه (Statement of Purpose)
• مدرک زبان در صورت وجود (IELTS، TOEFL، YÖS یا آزمون‌های معادل)

چالش‌ها و نکاتی برای دانشجویان ایرانی

همانطور که اشاره شد، رقابت در بورسیه ترکیه بالاست. هر سال هزاران نفر از سراسر دنیا درخواست می‌دهند و فقط بخشی از آن‌ها پذیرفته می‌شوند. معدل و رزومه‌ی علمی مهم است، اما رزومه و انگیزه‌نامه‌ی خوب و انتخاب هوشمندانه‌ی رشته و شهر هم تأثیر زیادی دارد.

اما بعد از پذیرش اولیه در ترکیه بورسلاری، مهم‌تر از همه چیز مصاحبه و آزمون آن است که در همان جلسه به صورت حضوری گرفته می‌شود. نحوه پاسخ دادن به سوالات شفاهی و کتبی آخرین عامل تعیین کننده برای قبولی در ترکیه بورسلاری خواهد بود.

اگرچه موسسات مهاجرتی‌ای وجود دارند که در زمینه ثبتنام ترکیه بورسلاری و مشاوره درباره گذراندن مراحل آن فعالیت دارند. این موسسات به علت سعی و خطاهای فراوان و کسب موفق و ناموفق بورسیه‌های مختلف، معمولا با چم و خم افزایش شانس قبولی آشنا هستند.

جمع‌بندی

بورسیه تحصیلی ترکیه برای بسیاری از دانشجویان ایرانی دریچه‌ای عملی و نسبتاً هموار به تحصیل بین‌المللی است. اما این برنامه که هزینه‌ی تحصیل و زندگی را تقریباً از دوش دانشجو برخواهد داشت، نیاز به آمادگی و برنامه‌ریزی دارد.

کسی که از حالا رزومه، انگیزه‌نامه و مسیرش را جدی بگیرد، در رقابت شانس بیشتری خواهد داشت. فقط فراموش نکنید که در مسیر بورسیه ترکیه، آگاهی از جزئیات و مشورت با کسانی که تجربه‌ی عملی در پذیرش دانشگاه‌های ترکیه دارند، تصمیم دقیق‌تری را نیز مهیا خواهد کرد.