به گزارش ایران اکونومیست؛ قیمت لحظه‌ای، قیمتی است که در بازار برای خرید یا فروش فوری یک دارایی مانند یک اوراق بهادار، کالا یا ارز تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، قیمت لحظه‌ای همان قیمت فعلی بازار است که در آن یک دارایی می‌تواند برای تملک و تحویل فوری خریداری یا فروخته شود، پس از انجام تسویه‌حساب.
در اقتصاد جهانی امروز، قیمت لحظه‌ای بیشتر اوراق بهادار یا کالاها در سراسر جهان، پس از در نظر گرفتن نرخ‌های ارز، تقریباً یکنواخت است. در مقابل، قیمت قرارداد آتی (Futures Contract) قیمتی است که برای تحویل دارایی در زمانی مشخص در آینده مورد توافق طرفین قرار می‌گیرد.
نکات کلیدی
-
قیمت لحظه‌ای، قیمتی است که در آن یک دارایی می‌تواند برای تحویل فوری خریداری یا فروخته شود.
-
در بازارهای جهانی به‌هم‌پیوسته‌ی امروز، قیمت لحظه‌ای بیشتر اوراق بهادار پس از تعدیل نرخ ارز، تقریباً یکسان است.
-
بر خلاف قیمت لحظه‌ای، قیمت قرارداد آتی، قیمتی توافقی برای تحویل دارایی در آینده است.
-
قیمت‌های لحظه‌ای به‌عنوان مبنایی برای تعیین قیمت قراردادهای آتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
قیمت لحظه‌ای ممکن است به طور مداوم تغییر کند.
مبانی قیمت لحظه‌ای
قیمت‌های لحظه‌ای دائماً در حال نوسان هستند. اگرچه این اصطلاح معمولاً برای سهام به‌کار نمی‌رود، اما در حقیقت سهام همیشه با قیمت لحظه‌ای معامله می‌شوند. همان‌طور که گفته شد، قیمت لحظه‌ای همان قیمت جاری و اعلام‌شده در بازار است. شما یک سهم را با قیمت فعلی خریداری یا می‌فروشید و وجه نقد در ازای آن مبادله می‌شود.
انتقال وجه نقد و اوراق بهادار در پشت صحنه و از طریق کارگزاری شما انجام می‌گیرد. اگر به حساب آنلاین خود نگاه کنید، خواهید دید که تعداد سهام خریداری‌شده و مقدار پول پرداخت‌شده (بر اساس قیمت لحظه‌ای به‌علاوه‌ی کارمزد معامله) به‌صورت خودکار ثبت شده‌اند.
معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بلندمدت می‌توانند از طریق کارگزاری‌های آنلاین، معاملات سهام را با هزینه‌ی کمتر انجام دهند.
نکته: از زمان تصویب اولین ETFهای نقدی بیت‌کوین (Bitcoin Spot ETFs) توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا در ژانویه‌ی ۲۰۲۴، اصطلاح قیمت لحظه‌ای در بازار رمزارزها نیز استفاده می‌شود و به قیمت بازار رمزارزهایی مانند بیت‌کوین و صندوق‌های قابل‌معامله‌ای که رمزارز نگهداری می‌کنند اشاره دارد.
قیمت لحظه‌ای و قراردادهای آتی
قیمت‌های لحظه‌ای اغلب در ارتباط با قیمت قراردادهای آتی کالاها مانند نفت، گندم یا طلا مورد اشاره قرار می‌گیرند، زیرا قیمت لحظه‌ای نقطه‌ی مرجع اصلی برای تعیین قیمت این قراردادهای آتی است.
قیمت قرارداد آتی یک کالا معمولاً بر اساس موارد زیر تعیین می‌شود:
-
قیمت لحظه‌ای کالا
-
تغییرات پیش‌بینی‌شده در عرضه و تقاضا
-
نرخ بازده بدون ریسک برای دارنده‌ی کالا
-
هزینه‌های حمل‌ونقل یا انبارداری (که به آن هزینه‌ی نگهداری یا Carrying Cost گفته می‌شود) در ارتباط با تاریخ سررسید قرارداد
قراردادهای آتی با زمان سررسید طولانی‌تر معمولاً دارای هزینه‌های نگهداری بیشتری نسبت به قراردادهایی با سررسید نزدیک هستند.
نقش قیمت لحظه‌ای در پوشش ریسک (Hedging)
قیمت لحظه‌ای یک اوراق بهادار، کالا یا ارز نه‌تنها برای معاملات فوری اهمیت دارد، بلکه در بازارهای مشتقه‌ی بزرگ نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
ابزارهای مشتقه مانند اختیار معامله‌ها (Options) و قراردادهای آتی (Futures) به خریداران و فروشندگان امکان می‌دهند تا قیمت مشخصی را برای تحویل آتی یک دارایی پایه (Underlying Asset) تثبیت کنند.
از طریق استفاده از مشتقات، خریداران و فروشندگان می‌توانند تا حدودی از ریسک ناشی از تغییرات مداوم قیمت‌های لحظه‌ای در امان بمانند.
این فرآیند پوشش ریسک (Hedging) نام دارد و برای تولیدکنندگان کالاهای کشاورزی ابزاری مهم برای محافظت از ارزش محصولاتشان در برابر نوسانات قیمتی محسوب می‌شود.
به عنوان مثال، اگر شما ذرت دارید که قرار است در آینده در بازار بفروشید، می‌توانید قرارداد آتی فروش ذرت با تاریخی نزدیک به زمان فروش واقعی خود منعقد کنید.
در این حالت، شما در موقعیت خرید در بازار نقدی (Long Corn) و فروش در بازار آتی (Short Futures) قرار دارید.
اگر قیمت بازار ذرت کاهش یابد، زیانی که از فروش فیزیکی ذرت متحمل می‌شوید می‌تواند تا حدی با سودی که از قرارداد آتی کسب می‌کنید جبران شود.
واقعیت مهم: قیمت قراردادهای آتی مالی نیز بر اساس قیمت لحظه‌ای ابزارهای مالی پایه مانند اوراق قرضه‌ی خزانه‌داری آمریکا تعیین می‌شود.
رابطه‌ی میان قیمت لحظه‌ای و قیمت آتی
تفاوت میان قیمت لحظه‌ای و قیمت قرارداد آتی می‌تواند قابل‌توجه باشد. سرمایه‌گذاران این رابطه را با دو واژه‌ی کانتانگو (Contango) و بک‌وُردِیشن (Backwardation) توصیف می‌کنند.
-
کانتانگو (Contango): زمانی رخ می‌دهد که قیمت قرارداد آتی یک دارایی (برای مثال یک کالا) بالاتر از قیمت لحظه‌ای آن باشد.
-
بک‌وُردیشن (Backwardation): زمانی است که قیمت قرارداد آتی کمتر از قیمت لحظه‌ای دارایی باشد.
در حالت Backwardation، معمولاً سرمایه‌گذاران خریدار (Net Long) منتفع می‌شوند، زیرا با نزدیک شدن به تاریخ سررسید، قیمت قرارداد آتی به سمت قیمت لحظه‌ای حرکت کرده و افزایش می‌یابد.
اگر شما قرارداد آتی را با قیمتی پایین‌تر از قیمت لحظه‌ای خریده باشید، می‌توانید آن را بعداً با قیمت بالاتری بفروشید و سود کسب کنید.
در مقابل، در حالت Contango، فروشندگان کوتاه‌مدت (Short Sellers) نفع می‌برند، زیرا قیمت قرارداد آتی با نزدیک شدن به سررسید کاهش می‌یابد و به قیمت لحظه‌ای پایین‌تر نزدیک می‌شود.
در این حالت، اگر قرارداد را با قیمتی بالاتر از قیمت لحظه‌ای فروخته باشید، می‌توانید در آینده آن را با قیمت پایین‌تری بازخرید کرده و سود کنید.
بازارهای آتی می‌توانند بین وضعیت‌های Contango و Backwardation در نوسان باشند و ممکن است برای دوره‌های کوتاه یا بلندمدت در هر یک از این وضعیت‌ها باقی بمانند.
نمونه‌هایی از قیمت‌های لحظه‌ای (۲ آوریل ۲۰۲۵)
کالاها (Commodities):
| کالا | قیمت لحظه‌ای |
|---|---|
| طلا | ۳٬۱۲۱ دلار به ازای هر اونس تروا |
| نقره | ۳۳٫۷۴ دلار به ازای هر اونس تروا |
| پنبه | ۰٫۶۸ دلار به ازای هر پوند |
| قهوه | ۳٫۸۹ دلار به ازای هر پوند |
| شکر | ۰٫۱۹ دلار به ازای هر پوند |
| آلومینیوم | ۲٬۶۲۲ دلار به ازای هر تن |
سهام (Stocks):
| شرکت | قیمت لحظه‌ای |
|---|---|
| Apple | ۲۲۳٫۸۹ دلار |
| Microsoft | ۳۸۲٫۰۲ دلار |
| Occidental Petroleum | ۴۹٫۳۸ دلار |
| Costco | ۹۶۵٫۰۸ دلار |
| Dollar Tree | ۷۷٫۵۷ دلار |
| Tesla | ۲۸۲٫۷۰ دلار |
قیمت لحظه‌ای چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت لحظه‌ای توسط عرضه و تقاضا برای یک دارایی تعیین می‌شود.
زمانی که خریداران و فروشندگان زیادی در حال انجام معامله باشند، قیمت لحظه‌ای بر اساس هر یک از این تراکنش‌ها به‌صورت بلادرنگ (On the Spot) شکل می‌گیرد.
فعالیت زیاد معاملاتی باعث می‌شود که قیمت لحظه‌ای دائماً تغییر کند.
چه عواملی ممکن است بر قیمت لحظه‌ای تأثیر بگذارد؟
در حالی که عرضه و تقاضا نهایتاً قیمت لحظه‌ای را تعیین می‌کنند، عوامل مختلفی می‌توانند بر این دو نیرو تأثیر بگذارند، از جمله:
-
شرایط آب‌وهوا
-
رویدادهای ژئوپلیتیکی و جنگ‌ها
-
مشکلات عرضه یا حمل‌ونقل
-
شرایط اقتصادی و نرخ بهره
قیمت لحظه‌ای سهام را از کجا می‌توان پیدا کرد؟
زمانی که بازارهای سهام باز هستند، سرمایه‌گذاران می‌توانند قیمت‌های فعلی اوراق بهادار را از طریق وب‌سایت‌های خبری مالی، سامانه‌های کارگزاری، یا موتورهای جست‌وجو مانند گوگل
مشاهده کنند.
کافی است نام شرکت یا نماد معاملاتی (Ticker Symbol) را جست‌وجو کنید تا قیمت لحظه‌ای آن را ببینید.
جمع‌بندی
قیمت لحظه‌ای، قیمتی است که در آن می‌توان فوراً مالک یک دارایی شد. این قیمت توسط عرضه و تقاضا و فعالیت معاملاتی بازار تعیین می‌شود.
قیمت‌های لحظه‌ای به طور پیوسته در حال تغییرند، زیرا علاقه‌ی خریداران و فروشندگان به دارایی‌ها مدام تغییر می‌کند. این تغییرات می‌توانند ناشی از عواملی چون آب‌وهوا، روابط
تجاری کشورها، جنگ‌ها یا اختلال در زنجیره‌های تأمین باشند.
منبع: شبکه طلا و ارز
