۲۵ آبان ۱۴۰۴ - ۱۴:۳۵
شکاف عمیق نرخ توافقی و بازار آزاد؛ عامل ساختاری نوسان‌های شدید دلار در ایران
نوسانات اخیر دلار ریشه در نارسایی‌های ساختاری بازار ارز دارد؛ اختلاف نزدیک به ۴۰ هزار تومانی میان نرخ توافقی ۷۳ هزار تومان و نرخ آزاد، زمینه‌ساز افزایش تقاضای سفته‌بازی و بی‌ثباتی مقطعی شده است. همزمان، عدم امکان تک‌نرخی‌کردن ارز و ناهمخوانی درآمدهای ارزی با نیازهای وارداتی، ثبات سیاست‌های ارزی را به شدت تهدید می‌کند.
به گزارش ایران اکونومیست؛ بازار ارز ایران این روزها شاهد نوساناتی است که نمی‌توان صرفاً به عوامل کوتاه‌مدت یا سیاسی نسبت داد. بخش مهمی از این بی‌ثباتی، از مشکلات ساختاری عمیق شکل می‌گیرد؛ نخستین و بارزترین عامل، شکاف قابل توجه میان نرخ توافقی دلار که حوالی ۷۳ هزار و ۳۵۲ تومان معامله می‌شود و نرخ آزاد است.
این اختلاف حدود ۴۰ هزار تومان انگیزه دلالی و تقاضای احتیاطی را بالا می‌برد و در نتیجه، بازار را مستعد جهش‌های ناگهانی می‌کند.چنین فاصله‌ای نشان‌دهنده نبود تعادل واقعی در نظام عرضه و تقاضای ارز است؛ این شرایط، حساسیت بازار را نسبت به نوسانات عرضه یا افزایش تقاضا چند برابر می‌کند.
به بیان دیگر، هر تغییر بنیادین در منابع یا تقاضا، به خاطر فقدان توازن ذاتی، اثرات شدید و دامنه‌داری بر قیمت‌ها باقی می‌گذارد.عامل دوم اما ساختاری‌تر است و در اعلام رسمی نیز مطرح شده است: «در وضعیت فعلی اقتصادی ایران، امکان تک‌نرخی‌کردن ارز وجود ندارد.» این موضوع به دلیل شیوه خاص ورود ارزهای ایران به کشور است؛ بخش عمده درآمدهای ارزی به یوآن چین است، اما نیاز وارداتی ایران بیشتر به ارزهایی مانند درهم و یورو است.
این تفاوت اساسی در ترکیب ارزهای ورودی و خروجی، سیاست‌های ارزی کشور را با چالش پایداری روبرو کرده است.این دو عامل ساختاری، نشان می‌دهد که کنترل نوسانات بازار ارز به اقدامات ریشه‌ای و اصلاحات بنیادین نیاز دارد و بدون آن، افزایش بی‌ثباتی و نوسان‌های قیمت دلار ادامه‌دار خواهد بود، در حالی که سرکوب یا مداخله‌های موقت صرفاً می‌تواند مشکلات را تعمیق بخشد.آینده بازار دلار در ایران به طور مستقیم به رفع این شکاف‌های ساختاری و همخوانی بیشتر درآمد و مصارف ارزی بستگی دارد و بازیگران بازار، با دقت تحولات داخلی و بین‌المللی این وضع را رصد می‌کنند.
گزارش خطا
آخرین اخبار