وقتی علم قربانی ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک می‌شود

شاهین آخوندزاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و سردبیر مجله Journal of Iranian Medical Council (JIMC)، در یادداشتی که در صفحه شخصی خود منتشر کرده، رفتار ناشرانی همچون اشپرینگر نیچر (Springer Nature) را با محققان ایرانی ناعادلانه توصیف کرده است.

وی در این یادداشت نوشت: برخی ناشران بین‌المللی با استناد به تحریم‌های بین‌المللی، مقالات پژوهشگران ایرانی را به‌صورت خودکار (Automatic Rejection) رد می‌کنند؛ حتی در مواردی که مقاله پس از طی کامل فرآیند داوری، به مرحله آماده‌سازی برای چاپ (Galley Proof) رسیده است.

آخوندزاده این اقدام را «تحریم علمی» نامیده و آن را به برخورد تاریخی کلیسا با گالیله تشبیه کرده است؛ جایی که به گفته او، علم قربانی ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک می‌شود.

معاون تحقیقات وزیر بهداشت تأکید کرده است که این رویه، اصل بی‌طرفی آکادمیک (Academic Neutrality) و جهان‌شمولی علم را تضعیف می‌کند و موجب آسیب به اعتماد جامعه علمی بین‌المللی خواهد شد.

وی یادآور شد: بسیاری از پژوهشگران ایرانی که با این نوع رد مقالات مواجه می‌شوند، در عین حال به‌عنوان داور، عضو هیات تحریریه یا سردبیر در همان مجلات بین‌المللی فعالیت دارند و این نشان می‌دهد که مساله، نه ضعف علمی بلکه برخورد سیاسی با هویت ملی آنان است.

به نقل از بنیاد ملی علم ایران (INSF)، آخوندزاده در پایان این یادداشت هشدار داد: سیاسی شدن علم، تهدیدی جدی برای پیشرفت بشریت است. علم باید پناهگاهی برای تفکر آزاد، گفت‌وگو و همکاری جهانی باقی بماند، نه قربانی مانورهای ژئوپلیتیک.