سه‌شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۴ - 2025 November 11 - ۱۹ جمادی الاول ۱۴۴۷
۲۰ آبان ۱۴۰۴ - ۱۱:۱۹

زنگ خطر سلامت دانش‌آموزان

از کمبود اتاق بهداشت تا بی‌توجهی به سلامت روان
کد خبر: ۸۲۸۰۶۳

به گزارش ایران اکونومیست؛ در حالی که تنها یک ماه از آغاز سال تحصیلی می‌گذرد، مرگ چند دانش‌آموز در استان‌های مختلف کشور بار دیگر توجه جامعه آموزشی را به مسئله‌ای حیاتی جلب کرده است؛ سلامت جسمی و روانی دانش‌آموزان. ایسنا در گزارشی میدانی از برخی مدارس شیراز، وضعیت پایش سلامت، اتاق خدمات بهداشتی و تشکیل پرونده سلامت دانش‌آموزان را بررسی کرده است.

لیلی رشیدی، مدرس دانشگاه فرهنگیان فارس و مدیر یکی از مدارس نمونه دولتی شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: ما سال‌هاست در مدرسه درباره موفقیت تحصیلی صحبت می‌کنیم، اما کمتر به این فکر کرده‌ایم که نمره خوب، بدون سلامت روان و جسم، هیچ ارزشی ندارد. حادثه‌هایی که اخیراً برای چند دانش‌آموز در شهرهای مختلف رخ داده، باید ما را بیدار کند تا سلامت را در اولویت قرار دهیم.

وی با تأکید بر ضرورت پایش منظم سلامت دانش‌آموزان ادامه داد: پایش سلامت نباید فقط به چند فرم اداری محدود شود. باید همکاری مؤثری میان آموزش و پرورش، مراکز بهداشت و خانواده‌ها شکل بگیرد تا هر چند ماه یک‌بار وضعیت جسمی و روانی دانش‌آموزان بررسی شود. بسیاری از بیماری‌ها یا مشکلات رفتاری اگر در مراحل ابتدایی شناسایی شوند، قابل پیشگیری‌اند.

اتاق خدمات بهداشتی؛ ضرورتی مغفول در مدارس

رشیدی با اشاره به آیین‌نامه بهداشت محیط مدارس، از نبود «اتاق خدمات بهداشتی» در بسیاری از مدارس استان انتقاد کرد و افزود: طبق قانون، باید در هر مدرسه اتاقی برای خدمات بهداشتی، بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی و آموزش کمک‌های اولیه وجود داشته باشد. اما واقعیت این است که بسیاری از مدارس به دلیل کمبود فضا یا بودجه از این امکان محروم‌اند. اگر حادثه‌ای برای دانش‌آموزی رخ دهد، عملاً امکانات اولیه برای امدادرسانی وجود ندارد.

وی در ادامه پیشنهاد داد: تجهیز اتاق‌های خدمات بهداشتی باید در اولویت نوسازی مدارس قرار گیرد، چون امنیت دانش‌آموزان کمتر از زیبایی ساختمان مدرسه نیست.

مدرس دانشگاه فرهنگیان فارس با بیان اینکه حضور مربی بهداشت و مشاور در تمام مدارس بدون توجه به تعداد دانش‌آموزان الزامی است، خواستار توجه به این مساله در جذب مربیان بهداشت و مشاوران شد.

سلامت روان در اولویت برنامه‌های تربیتی قرار گیرد

زهرا قربانی، معاون پرورشی یکی از مدارس شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: دانش‌آموز امروز با چالش‌هایی فراتر از درس روبه‌روست. اضطراب، مقایسه اجتماعی، فشار امتحانات و گاهی مشکلات خانوادگی باعث می‌شود نیاز به حمایت روانی داشته باشند. ما در مدرسه تلاش می‌کنیم با برگزاری جلسات مشاوره و گفت‌وگوی گروهی، بخشی از این فشار را کاهش دهیم.

وی درباره نبود پایش سلامت روانی تصریح کرد: مدارس بیشتر بر سلامت جسمی متمرکزند؛ در حالی که گاهی نشانه‌های بحران در رفتار، افت تحصیلی یا گوشه‌گیری خود را نشان می‌دهد. اگر پرونده سلامت روان برای هر دانش‌آموز داشته باشیم، روند شناسایی و پیگیری مشکلات بسیار دقیق‌تر خواهد شد.

خانواده‌ها باید همکاری بیشتری داشته باشند

سمیه شریفی، مشاور یکی از مدارس شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: مشاوران مدارس به تنهایی نمی‌توانند همه موارد را شناسایی کنند. اگر خانواده‌ها در اطلاع‌رسانی دقیق درباره وضعیت جسمی و روحی فرزندشان با ما همکاری کنند، بسیاری از مشکلات پیش از بروز بحران قابل پیشگیری خواهد بود.

وی ادامه داد: در بعضی موارد خانواده‌ها تصور می‌کنند اطلاع دادن از بیماری جسمی یا مشکلات رفتاری باعث قضاوت دیگران می‌شود، اما واقعیت برعکس است؛ اطلاع‌رسانی صادقانه باعث امنیت و مراقبت بیشتر از دانش‌آموز می‌شود.

نگاه دانش‌آموزان؛ مدرسه‌ای امن برای یادگیری و آرامش

نیلوفر جمشیدی، دانش‌آموز پایه نهم، نیز به ایسنا گفت: زمانی که در مدرسه احساس آرامش می‌کنیم و از نظر روحی حمایت می‌شویم، یادگیری ما هم بهتر می‌شود. برنامه‌های مشاوره‌ای و جلسات آموزش سلامت کمک کرده تا اضطراب کمتری داشته باشیم و با مسائل درسی بهتر کنار بیاییم.

محمدرضا بهمنی، دانش‌آموز پایه دهم نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آشنایی با اصول تغذیه، خواب کافی و کنترل استرس در قالب برنامه‌های آموزشی، باعث شده است نسبت به سبک زندگی خودمان آگاه‌تر شویم. حضور مربی بهداشت و مشاور در مدرسه برای ما اطمینان‌بخش است.

همچنین محمد تقی‌زاده، دانش‌آموز پایه هشتم به ایسنا گفت: احساس امنیت روانی در مدرسه برای ما بسیار مهم است. اینکه بدانیم مدیر، معلمان و مشاوران به سلامت ما اهمیت می‌دهند، باعث ایجاد حس اعتماد و انگیزه بیشتر در بین دانش‌آموزان می‌شود.

سلامت دانش‌آموزان، مسئله‌ای مشترک

 به نظر می‌رسد که سلامت دانش‌آموزان دیگر موضوعی صرفاً پزشکی یا آموزشی نیست، بلکه مسئله‌ای اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی است. همان‌گونه که لیلی رشیدی تأکید می‌کند، «مدرسه باید جایی برای رشد متوازن ذهن، جسم و روح باشد.»

در حالی که مدارس کشور هنوز با چالش‌هایی چون نبود اتاق خدمات بهداشتی، ضعف پایش سلامت و همکاری ناکافی خانواده‌ها روبه‌رو هستند، اجرای دقیق آیین‌نامه‌های بهداشتی و تشکیل پرونده سلامت برای همه دانش‌آموزان، می‌تواند گامی مؤثر در حفظ سرمایه انسانی آینده این سرزمین باشد.