عدالت عمودی دیده‌اید؟/ مالیات‌دهندگان بخوانند

به گزارش ایران اکونومیست؛ عدالت عمودی، روشی برای جمع‌آوری مالیات بر درآمد است که در آن، میزان مالیات پرداختی با افزایش درآمد کسب‌شده افزایش می‌یابد. اصل راهنمای عدالت عمودی این است که افرادی که توانایی پرداخت مالیات بیشتری دارند، باید نسبت به کسانی که این توانایی را ندارند، سهم بیشتری بپردازند.

این مفهوم در مقابل عدالت افقی قرار می‌گیرد، که بر اساس آن، افرادی با درآمد و دارایی‌های مشابه باید مالیات یکسانی پرداخت کنند.

نکات کلیدی

• عدالت عمودی روشی برای مالیات بر درآمد است که در آن، با افزایش درآمد، مالیات بیشتری پرداخت می‌شود.

• عدالت عمودی بر اصل توانایی پرداخت مبتنی است که از طریق نرخ‌های مالیاتی پیش‌رونده یا متناسب اعمال می‌شود.

• عدالت عمودی اغلب نسبت به عدالت افقی، که ممکن است به دلیل وجود معافیت‌ها و کسورات تضعیف شود، قابل دستیابی‌تر است.

درک عدالت عمودی

عدالت یک نظام مالیاتی به این اشاره دارد که آیا بار مالیاتی به‌طور عادلانه در میان جمعیت توزیع شده است یا خیر. اصل توانایی پرداخت بیان می‌کند که میزان مالیات پرداختی توسط یک فرد باید به نسبت بار مالی که مالیات بر ثروت او ایجاد می‌کند، وابسته باشد. این اصل به دو مفهوم عدالت و انصاف منجر می‌شود: عدالت عمودی و عدالت افقی.

عدالت عمودی این اصل را پیش می‌برد که افراد با درآمد بالاتر باید از طریق نرخ‌های مالیاتی متناسب یا پیش‌رونده، مالیات بیشتری بپردازند. در مالیات متناسب، میزان مالیات پرداختی مستقیماً با درآمد افزایش می‌یابد. همه افراد درصد یکسانی از درآمد خود را به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند، زیرا نرخ متوسط مالیاتی مؤثر با تغییر درآمد ثابت می‌ماند.

مثال عدالت عمودی

برای مثال عدالت عمودی، فرض کنید یک مالیات‌دهنده سالانه ۱۰۰,۰۰۰ دلار درآمد دارد و دیگری ۵۰,۰۰۰ دلار در سال درآمد کسب می‌کند. اگر نرخ مالیات ثابت و متناسب ۱۵ درصد باشد، فرد با درآمد بالاتر برای سال مالیاتی موردنظر ۱۵,۰۰۰ دلار مالیات پرداخت می‌کند، در حالی که مالیات‌دهنده با درآمد پایین‌تر ۷,۵۰۰ دلار بدهی مالیاتی خواهد داشت. با اعمال نرخ یکسان برای همه سطوح درآمدی، افراد با منابع یا درآمد بالاتر همیشه مبلغ بیشتری به دلار نسبت به افراد با درآمد کمتر پرداخت می‌کنند.

مالیات پیش‌رونده

مالیات پیش‌رونده شامل طبقات مالیاتی است که در آن، افراد بر اساس طبقه‌ای که درآمدشان در آن قرار می‌گیرد، مالیات پرداخت می‌کنند. هر طبقه مالیاتی نرخ متفاوتی دارد و طبقات درآمدی بالاتر، بالاترین درصد را پرداخت می‌کنند.

در این نظام مالیاتی، نرخ متوسط مالیاتی مؤثر با افزایش درآمد بالا می‌رود، به‌طوری که افراد ثروتمند سهم بیشتری از درآمد خود را نسبت به افرادی که در پایین‌ترین طبقه درآمدی قرار دارند، به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند. برای مثال، در ایالات متحده، یک مالیات‌دهنده مجرد با درآمد ۱۰۰,۰۰۰ دلار در سال ۲۰۲۴ (۱۴۰۳ شمسی)، نرخ مالیاتی حاشیه‌ای بالای ۲۲ درصد دارد. بدهی مالیاتی او ۵,۴۲۶ دلار به علاوه ۲۲ درصد از هر مبلغ اضافی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ دلار خواهد بود. نرخ مالیاتی حاشیه‌ای بالای یک مالیات‌دهنده مجرد با درآمد سالانه ۵۰,۰۰۰ دلار نیز ۲۲ درصد است. در این مورد، این مالیات‌دهنده ۵,۴۲۶ دلار به علاوه ۲۲ درصد از هر مبلغ اضافی بیش از ۵۰,۰۰۰ دلار پرداخت می‌کند. برای سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۴ شمسی)، نرخ مالیاتی حاشیه‌ای ۲۲ درصد باقی می‌ماند، اما یک مالیات‌دهنده مجرد با درآمد ۱۰۰,۰۰۰ دلار یا ۵۰,۰۰۰ دلار، ۵,۵۷۸.۵۰ دلار به علاوه ۲۲ درصد از هر مبلغ اضافی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ دلار یا ۵۰,۰۰۰ دلار پرداخت خواهد کرد.

معیار دیگر برای سنجش عدالت در نظام مالیاتی، عدالت افقی است که بیان می‌کند افرادی با توانایی‌های مشابه برای پرداخت، باید مقدار یکسانی مالیات به اقتصاد کمک کنند. اساس این مفهوم این است که افراد در یک گروه درآمدی، از نظر ظرفیت مشارکت در جامعه برابر هستند و بنابراین، باید با اعمال سطح یکسانی از مالیات بر درآمد، به‌طور مشابه رفتار شوند.

برای مثال، اگر دو مالیات‌دهنده هر کدام ۵۰,۰۰۰ دلار درآمد داشته باشند، هر دو باید با نرخ یکسانی مالیات بپردازند، زیرا هر دو از نظر ثروت یا طبقه درآمدی برابر هستند. با این حال، دستیابی به عدالت افقی در نظام مالیاتی که دارای معافیت‌ها، کسورات و مشوق‌هاست، دشوار است، زیرا ارائه هرگونه معافیت مالیاتی به این معناست که افراد مشابه عملاً نرخ یکسانی پرداخت نمی‌کنند.

آیا عدالت عمودی روشی برای مالیات بر درآمد است؟

بله. عدالت عمودی روشی برای مالیات بر درآمد است که در آن، با افزایش درآمد، مالیات بیشتری پرداخت می‌شود.

عدالت عمودی بر چه اساسی استوار است؟

عدالت عمودی بر اصل توانایی پرداخت از طریق نرخ‌های مالیاتی پیش‌رونده یا متناسب مبتنی است.

آیا عدالت عمودی نسبت به عدالت افقی قابل دستیابی‌تر است؟

بله. عدالت افقی، که بر اساس آن افراد با درآمد و دارایی‌های مشابه باید مالیات یکسانی بپردازند، ممکن است به دلیل وجود معافیت‌ها و کسورات تضعیف شود.

نتیجه‌گیری

عدالت عمودی روشی برای جمع‌آوری مالیات بر درآمد است که در آن، مالیات پرداختی با افزایش درآمد کسب‌شده افزایش می‌یابد. کسانی که توانایی پرداخت مالیات بیشتری دارند، نسبت به کسانی که این توانایی را ندارند، سهم بیشتری کمک می‌کنند./ شبکه طلا و ارز