در حالی که بازار طلا در آستانه ۱۳ صفر امسال با افزایش تدریجی تقاضا روبه‌روست، بررسی‌ها نشان می‌دهد خریدارانی که سال گذشته در همین روز اقدام به خرید طلا کردند، تا امروز بیش از ۱۲۰ درصد سود کسب کردند.
به گزارش ایران اکونومیست؛ در فرهنگ عامه ایرانیان، روز سیزدهم صفر جایگاهی خاص دارد. بسیاری بر این باورند که هرچه در این روز خریداری یا دریافت کنند، تا پایان سال در زندگی‌شان تکرار و استمرار خواهد داشت. این اعتقاد که ریشه در سنت‌ها و روایت‌های قدیمی دارد، اگرچه مستند دینی قطعی برای آن وجود ندارد، اما به‌قدری در ذهن مردم جا افتاده که سال‌هاست به بخشی از رفتار اقتصادی و اجتماعی آنان تبدیل شده است. یکی از نمودهای روشن این باور، هجوم قابل‌توجه مردم به بازار طلا و سکه در این روز است؛ بازاری که همواره حساسیت بالایی نسبت به تغییرات عرضه و تقاضا دارد.
امروز ۱۲ صفر (۱۵ مرداد) است و بازار در آستانه این روز قرار دارد. سال گذشته در چنین مقطعی، یعنی ۱۳ صفر (۲۸ مرداد ۱۴۰۳)، تعداد زیادی از مردم با همین ذهنیت راهی بازار طلا شدند. در آن روز، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ۳۴,۹۸۷,۰۰۰ ریال بود. بررسی داده‌های بازار نشان می‌دهد که در هفته منتهی به این تاریخ، قیمت طلا بین حدود ۳۴,۷۹۰,۰۰۰ تا ۳۵,۰۶۰,۰۰۰ ریال نوسان داشت. این ارقام نشان می‌دهد که افزایش تقاضا پیش از ۱۳ صفرسال گذشته، جهش شدیدی در قیمت ایجاد نکرد، اما حجم معاملات به صورت قابل توجهی بالا رفت.
سود ۱۲۰ درصدی برای خریداران طلا
نتیجه این خریدها، دست‌کم در سال گذشته، برای بسیاری از خریداران فوق‌العاده بود. فردا– یعنی ۱۳ صفر (۱۶ مرداد ۱۴۰۴) – قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۷۶,۷۲۴,۰۰۰ ریال رسیده است. این یعنی کسانی که سا گذشته در این روز طلا خریده‌اند، در کمتر از دوازده ماه بیش از دو برابر سرمایه اولیه خود سود برده‌اند؛ معادل حدود ۱۲۰ درصد بازدهی. چنین افزایشی حتی در بسیاری از بازارهای موازی مانند مسکن، ارز یا بورس نیز کمتر مشاهده شده است. به بیان دیگر، یک باور قدیمی که از نظر بسیاری شاید تنها جنبه فرهنگی یا خرافی داشت، برای عده‌ای به یک سرمایه‌گذاری پربازده تبدیل شد.
بازار سکه نیز در همین بازه زمانی الگوی جالبی را تجربه کرد. داده‌های قیمتی نشان می‌دهد که در هفته منتهی به ۱۳ صفر پارسال، حباب سکه یعنی فاصله قیمت بازاری با ارزش ذاتی رشد محسوسی داشت. این روند در همه انواع سکه، از سکه امامی و بهار آزادی تا نیم‌سکه و ربع‌سکه، دیده شد. فعالان بازار این افزایش حباب را نتیجه مستقیم افزایش تقاضای هیجانی پیش از این روز می‌دانند. برخلاف طلا که قیمتش بیشتر تحت‌تأثیر بهای جهانی و نرخ ارز داخلی تعیین می‌شود، سکه در کوتاه‌مدت بیشتر به جو روانی بازار واکنش نشان می‌دهد و همین باعث می‌شود حباب آن در چنین مقاطعی بزرگ‌تر شود.
پدیده ۱۳ صفر از زاویه‌ای دیگر نیز قابل‌توجه است؛ ترکیبی از فرهنگ، روان‌شناسی اجتماعی و اقتصاد. باور عمومی، حتی بدون پشتوانه علمی یا شرعی، می‌تواند به شکل‌گیری رفتارهای جمعی منجر شود که بازار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این اثر می‌تواند دو شکل متفاوت داشته باشد: از یک سو، برای خریدارانی که در مقاطع درست وارد بازار شده‌اند، به سودهای چشمگیر منتهی شود؛ و از سوی دیگر، باعث شکل‌گیری قیمت‌های هیجانی و افزایش فاصله ارزش واقعی و بازاری برخی کالاها شود.
بنابراین، ۱۳ صفر نه‌تنها یادآور یک سنت ریشه‌دار در میان مردم است، بلکه نمونه‌ای روشن از چگونگی پیوند باورهای فرهنگی با روندهای اقتصادی محسوب می‌شود. روزی که از نگاه سنتی «شگون» دارد، می‌تواند به فرصتی مالی تبدیل شود؛ فرصتی که گاه برای خریداران سودآور و برای تحلیل‌گران بازار، درس‌آموز است.