به گزارش ایران اکونومیست؛ افزایش نااطمینانی‌ها در اقتصاد باعث شد که دلار به سطوح جدید برسد. مطابق بررسی‌ها، نرخ دلار در معاملات روز گذشته در سطح ۹۰هزار و ۹۰۰تومان قرار داشت که نسبت به پنج‌شنبه افزایش ۴۰۰تومانی را تجربه کرد. اما چرا در روز‌های اخیر نرخ دلار از کانال‌های ۸۰هزارتومانی فاصله گرفته و به نرخ ۹۰هزار تومان رسیده است؟ در این گزارش، عوامل سیاسی و تحولات اقتصادی در ماه‌های اخیر را بررسی می‌کنیم؛ در شرایطی که کمبود‌های انرژی افزایش یافته و نااطمینانی‌های سیاسی نیز رو به رشد است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از عوامل موثر در بازار دلار، در جهت ثبات و آرامش بازار، مساله توافق هسته‌ای است. اگرچه که پیش از جنگ تحمیلی ایران و رژیم اسرائیل، توافق بسیار نزدیک به نظر می‌رسید، اما آغاز این جنگ و تحولات ناشی از آن، این توافق را بسیار دور کرده است.
از سمت آمریکایی‌ها، به نظر می‌رسد که ترامپ در آخرین صحبت‌های خود اشاره‌ای به مذاکره با ایران نکرده است؛ حال آن‌که او عمدتا پس از روی‌کار آمدن تاکید می‌کرد که توافق با ایران بسیار نزدیک است. اما در حال حاضر، از نگاه او شرایط به‌گونه‌ای نیست که مذاکره در آینده نزدیک انجام شود. البته ویتکاف، که معاون منطقه‌ای او محسوب می‌شود.
در صحبت‌های خود از بازگشت مذاکره سخن گفته است. از طرف ایرانی نیز صحبت‌هایی در خصوص مذاکره شنیده می‌شود، هرچند که این سخنان با احتیاط مطرح شده‌اند. عراقچی، وزیر امور خارجه، اخیرا مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز در مورد مذاکره با ایالات متحده داشته که موجب واکنش وزارت خارجه ایالات متحده شده است. او در این مصاحبه اعلام کرده که راه‌حل نظامی برای برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد و تنها راه‌حل، مذاکره است؛ ایران به صلح پایبند است، اما در برابر فشار، تهدید و فریب کوتاه نخواهد آمد.
وی گفته است که آمریکا باید بابت خسارات واردشده در جنگ ماه گذشته به ایران غرامت بپردازد، چراکه تهران موضع خود را سخت‌تر کرده و شروط تازه‌ای برای ازسرگیری مذاکرات با دولت ترامپ تعیین کرده است. در پاسخ به این بحث، توماس پیگوت، معاون سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، هرگونه درخواست غرامت مالی از سوی ایران را مضحک دانست، هرچند که در سخنان خود اعلام کرد که می‌توان شرایطی برای مذاکره به وجود آورد.
اگرچه امکان مذاکره از سوی هر دو طرف مطرح است، اما باید توجه داشت که در حال حاضر، توافق جدید بسیار بعید به نظر می‌رسد. این مساله یکی از مهم‌ترین دلایل رشد نرخ دلار در هفته‌های اخیر بوده است. کارشناسان معتقدند که راه‌حل نهایی پرونده هسته‌ای ایران، نه از مسیر جنگ بلکه از طریق مذاکره امکان‌پذیر است. حال باید دید که این مذاکرات چگونه شکل خواهد گرفت و آیا ابتکار تازه‌ای برای حل این بحران ایجاد می‌شود یا نه.
ابهام درباره مکانیسم ماشه
موضوع سیاسی دیگری که بازار ارز را نگران کرده، فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌هاست. مسوولان ایرانی و اروپایی در استانبول جلسه‌ای برای به تعویق انداختن این مکانیسم تشکیل دادند، هرچند که این نشست نیز اخیرا بدون نتیجه خاتمه یافته است. بازگشت تحریم‌های شورای امنیت می‌تواند درآمد‌های ارزی ایران را با تغییر مواجه کند. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که رویکرد اروپایی‌ها نسبت به آمریکا واقع‌بینانه‌تر است و در صورت تعامل سازنده ایران و دستیابی به توافقی جامع، امکان حل‌وفصل مسأله مکانیسم ماشه وجود دارد.
از سوی دیگر، عوامل اقتصادی نیز در تقویت نرخ ارز بی‌تاثیر نبوده‌اند. در روز‌های اخیر، با فروکش‌کردن فضای جنگی، تقاضا برای تجارت افزایش یافته و در نتیجه، نیاز بازار به دلار نیز بالا رفته است. همچنین، با ازسرگیری پرواز‌های خارجی، احتمالا بخشی از تقاضای جدید بازار به‌منظور تامین ارز شکل گرفته است. البته نباید فراموش کرد که تحریم‌های جدید آمریکا علیه صادرات نفت ایران نیز اعمال شده‌اند و این موضوع ممکن است درآمد ارزی را با چالش‌های تازه‌ای مواجه کند.
شارژ قیمت طلا
روز گذشته، قیمت طلا نیز در معاملات بازار داخلی افزایش یافته است. بخشی از این رشد به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی طلاست. از سوی دیگر، رشد نرخ ارز داخلی نیز بر این روند اثرگذار بوده است. ترکیب این دو عامل باعث شده که قیمت طلا در بازار داخلی نیز افزایش یابد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ طلای ۱۸عیار در روز گذشته به رقم ۷میلیون و ۳۲۵هزار تومان رسیده است. همچنین، نرخ سکه در معاملات همان روز به ۸۲میلیون و ۱۸۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. با توجه به تحولات بازار جهانی و شرایط داخلی، پیش‌بینی می‌شود که روند افزایشی قیمت طلا ادامه یابد. نکته قابل‌توجه اینکه احتمال دارد پس از پایان ماه‌های محرم و صفر، تقاضا برای خرید طلا در بازار داخلی نیز افزایش یابد؛ موضوعی که می‌تواند از عوامل تقویت قیمت طلا باشد.
تحولات کف بازار
در روز‌های اخیر، معامله‌گران تاکید کرده‌اند که ریسک معاملات بلندمدت افزایش یافته است؛ بنابراین، بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند در صورت خرید دلار، آن را در کوتاه‌مدت به فروش برسانند تا از نوسانات مقطعی سود کسب کنند. در شرایط کنونی، از نگاه فعالان بازار، دلیل قانع‌کننده‌ای برای ریزش ناگهانی قیمت دلار وجود ندارد. اما پیش‌روی آن احتمالا به‌صورت پلکانی ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر، احتمال ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با طرف‌های اروپایی یا آمریکایی در هر لحظه وجود دارد و این موضوع می‌تواند به‌سرعت در قیمت‌ها بازتاب یابد. در نتیجه، تغییرات قیمتی آنی و شدید در بازار دور از انتظار نیست. به‌هرحال، هر خبر تازه‌ای می‌تواند مسیر بازار ارز را دگرگون کند؛ به همین دلیل، معامله‌گران به‌شدت اخبار سیاسی را دنبال می‌کنند.
اثر انتظارات تورمی
در چنین شرایطی، یکی از اصلی‌ترین متغیر‌هایی که بازار ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، انتظارات تورمی ناشی از چشم‌انداز مبهم اقتصادی است. فعالان بازار، چه در بخش خُرد و چه در سطح کلان، با دیده تردید به آینده نگاه می‌کنند و همین امر باعث می‌شود که تقاضا برای دارایی‌های قابل حفظ ارزش، مانند دلار و طلا، افزایش یابد. نااطمینانی نسبت به سیاست‌های پولی، وضعیت بودجه دولت، و چشم‌انداز درآمد‌های ارزی، همگی دست به دست هم داده‌اند تا بازار ارز در وضعیت حساس و شکننده‌ای قرار گیرد. هر تغییر در فضای سیاسی یا اقتصادی، می‌تواند محرکی برای جهش یا ریزش قیمتی باشد.
منبع: دنیای اقتصاد