شنیدن صدای مردم و ضرورت تغییر و تحول در رویکردهای اجتماعی

به گزارش ایران اکونومیست، نظریه‌پردازان سیاسی، سه عامل اساسی رهبری، مردم و ایدئولوژی را مهمترین عوامل پیروزی انقلاب‌ها می‌دانند. بر این اساس شرط جلوگیری از انحراف و امکان استمرار موفقیت آمیز انقلاب‌ها تنها درصورتی امکان پذیر است که این سه رکن، ارتباط ارگانیک و در هم تنیده خود را حفظ کرده باشند. از این زاویه می‌توان برای بررسی پیروزی انقلاب اسلامی ایران مبنایی را تعریف کرد.

امام خمینی(ره) به عنوان مغز متفکر و معمار انقلاب اسلامی ایران، در این مسیر از ایدئولوژی اسلام به عنوان محور گفتمانی و برنامه جایگزین حکومت شاهنشاهی نهایت بهره را بردند. به گونه‌ای که توانستند علاوه بر بخشی از علما و روحانیون، برخی از بازاریان و معتمدین محلی و جوانان مخالف رژیم را دور محور مبارزاتی سازماندهی کنند. از همان سال‌های ابتدای مبارزه، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تلاش کردند مدل حکمرانی اسلامی را ارائه دهند. در نهایت هم در آستانه پیروزی انقلاب ـ در گفتگو با روزنامه فیگارو ـ از اصطلاح جمهوری اسلامی به عنوان نظام سیاسی جایگزین مورد نظرشان استفاده کردند.

امامِ امت با حمایت از جمهوری اسلامی ایران، بر این موضوع تصریح کردند که نظام مورد نظر ایشان به لحاظ سیاسی، شکلی مدرن از حکمرانی اسلامی است. شکلی که بر دموکراسی، جمهوریت و مشارکت مردم در سرنوشت خود استوار است. ایشان می‌فرمایند: «از حقوق اولیه هر ملتی است که باید سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشند». بنابراین بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب، همه پرسی تعیین حکومت جدید صورت گرفت و با رای ملت، جمهوری اسلامی در ایران استقرار یافت.

بیشتر بخوانید

امام، حکومت را بسته به آرای مردم می‌داند و می‌فرماید «میزان رأی ملت است». او قائل به مشارکت همه جانبه مردم در دو بعد شکل گیری نظام و اداره آن است. بر این اساس در قانون اساسی نظام سیاسی کشور نیز بر انتخابات به عنوان یک ابزار سیاسی برای ایفای نقش مردم و مشارکت مستمر آنان در سرنوشت خود تاکید شده است.

انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری پس از شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی زودهنگام برگزار شد. در همان ابتدای کارزار رقابت، «مسعود پزشکیان» صادقانه با مردم سخن می‌گفت و تاکید می‌کرد: از انتقادات و شنیدن صداهای مختلف استقبال می‌کند؛ آمده‌ که صدای بی صدایان باشد. به همین جهت پس از اولین حضورش در برنامه انتخاباتی گفت‌وگوی ویژه خبری، وقتی انتقادهای بخشی از مردم را شنید به سرعت واکنش مثبت نشان داد و در صفحه شخصی‌اش در فضای مجازی با بیان اینکه دیدگاه‌های شما درباره نخستین برنامه تلویزیونی را شنیدم و نگرانی، همدلی و همراهی‌تان را ارج می‌نهم، نوشت: ما برای اداره کشور نیاز داریم صدای مردم را بشنویم، ایرادات را بپذیریم و اصلاح کنیم. با هشتگ «برای ایران» گوش شنوای شما در فضای مجازی هستم و خود را پاسخگو می‌دانم. با من حرف بزنید.

دولت چهاردهم و شنیدن صدای ملت

مردم پالس مثبت به صداقت و رو راستی «طبیب سیاستمدار» نشان دادند و پانزدهم تیرماه سال ۱۴۰۳ با رای خود پزشکیان را از بهارستان راهی پاستور کردند تا ۴ سال سکانداری قوه مجریه را برعهده گیرد. وی هم با تشکیل دولتِ وفاق به مردم این پیام را منتقل کرد که صدایتان را شنیده‌ام و همه با هم «برای ایران» و به دور از جنجال و دعواهای سیاسی، کار و تلاش می‌کنیم. اعضای کابینه نیز اعتقاد راسخ خود به راهبردهای رئیس‌جمهور را اعلام کرده‌اند و همه یک راه و مسیر را دنبال می‌کنند و آن شنیدن صدای ملت است؛ ملتی که ولی نعمتان انقلاب شناخته می‌شوند.

محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهور ۲۱ بهمن سال گذشته در پیامی به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب با بیان این که دولت وفاق ملی به نقد ناقدان و نصیحت ناصحان، گوشی شنوا دارد، گفت: برای حفظ جوهره وجودی انقلاب باید گوش شنوا برای شنیدن خواسته‌های مردم داشته باشیم. (متن خبر را اینجا بخوانید)

دولتِ چهاردهم حقیقتا در روزهایی سخت و دشوار فعالیت خود را آغاز کرد. بعد از برگزاری مراسم تحلیف، اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران ترور شد و در خردادماه سال جاری، رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان تجاوز کرد. هرچند دشمن به اهدافش دست نیافت اما دفاع مقدس ۱۲ روزه پیام‌های مهمی را برای ما به ارمغان داشت. مهمترین پیام این است که صاحبان انقلاب از کشورشان به نحو مطلوب دفاع کردند و باید قدردان ملت بود به دلیل آنکه، ایران را تنها نگذاشته‌اند، پس نباید نظر مخالف را هم راستا با دشمن تلقی کرد.

در همین رابطه، رئیس‌جمهور پزشکیان ۲۸ تیرماه در نشستی با رئیس و معاونین بنیاد شهید و امور ایثارگران با تاکید بر اینکه نباید به صرف ابراز یک نظر مخالف کسی را دشمن تلقی کنیم، گفت: این مردم نشان داده‌اند و اثبات کردند که حاضرند جان خود را فدای میهن و کشور کنند؛ باید بپذیریم که اگر کسی نظری مخالف ما داشت، لزوما دشمن ما نیست و چه بسا از دیگران که چاپلوسی هم می‌کنند، نسبت به ما دلسوزتر است. (متن خبر را اینجا بخوانید)

این روزها و در دوران پساجنگ فقط رئیس‌جمهور و یا معاون اول نیستند که از جایگاه و نقش مردم سخن به میان می‌آوردند، خانم سخنگو ۳۱ تیرماه در نشست خبری‌اش با بیان اینکه تحلیل همه جانبه و ارزیابی دقیق و کارشناسی درمورد نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌ها در ایام جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران درحال انجام است، گفت: این ایام نشان داد که باید بیشتر با مردم حرف بزنیم و صداهای متکثر در جامعه را بشنویم و به مردم اعتماد کنیم.

چه باید کرد؟

اکنون که دولتی‌ها و سیاسیون بر لزوم اعتماد و شنیدن صدای مردم بخصوص در دوره «پسا جنگ» تاکید دارند، باید پرسید چه باید کرد تا مسیر را در سپهر سیاست ایران با چشم اندازی جدید طی کنیم؟

بهترین پاسخ را یک دیپلمات کهنه‌کار و از نیروهای امین و نزدیک به شخص اول کشور می‌دهد.

علی‌اکبر ولایتی که دیرپاترین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با بیان اینکه حفظ انسجام ملی مورد تاکید مقام معظم رهبری می‌تواند شامل تغییر برخی رویکردهای اجتماعی حاکمیت و محور قراردادن رضایت مردم شود، به گونه‌ای که برای آنها ملموس باشد، نوشت: مردم خود را اثبات کردند و اکنون نوبت مسئولان است. شیوه‌های منقضی شده دیگر پاسخگوی جامعه پس از جنگ نخواهد بود.

او به شیوه‌هایی اشاره کرد که نیاز به اصلاح دارد. اصلاحاتی که سید عزت الله ضرغامی شخصیت شناخته شده فرهنگی کشور نیز در برنامه «به وقت ایران» ایران اکونومیست به واکاوی آن پرداخت و تاکید کرد: باید خارج از وابستگی‌های حزبی، گروهی و باندی، چند نفر آدم روشن‌تر بیایند، روح فرمایشات آقا را بگیرند و یک سازوکار دیگر برای اداره کشور تعریف کنند. حالا که مردم یک چنین کارنامه موفقی از خودشان برجا گذاشتند، باید این کار انجام شود. (متن کامل گفت و گو را اینجا بخوانید)

از دیگر سیاستمداران با تجربه که در روزهای اخیر بر اهمیت نقش مردم در مقاطع سخت و بزنگاه های سیاسی کشور صحه گذاشته و برضرورت توجه ویژه به این ظرفیت و مولفه مهم قدرت تاکید کرد، علی لاریجانی مشاورعالی مقام معظم رهبری است که سالها در مسئولیت های مهم سیاسی و فرهنگی از جمله ریاست سازمان صدا و سیما با حکم رهبر معظم انقلاب و نمایندگی و ریاست مجلس شورای اسلامی با رای مردم در سپهر سیاسی و فرهنگی - اجتماعی کشور ایفای نقش کرده است.

لاریجانی پس از توقف جنگ ۱۲ روزه رژیم جنایتکار صهیونیستی و آمریکا علیه ایران،در گفت و گویی با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار انسجام ملی و سرمایه اجتماعی مردم در پیروزی علیه دشمن متجاوز، با بیان اینکه حیف است فضای فعلی ایجاد شده در کشور از دست برود، تاکید کرد: یادمان نرود که از فردا با مردم نامهربان برخورد نکنیم

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، افزود: حضور مردم در صحنه در دوران جنگ اخیر باید به عنوان یک درس بزرگ برای آینده مورد توجه قرار گیرد.

لاریجانی در این گفت و گو همچنین بر لزوم برخورد مهربان با مردم تأکید کرد و گفت: یادمان نرود که از فردا با مردم نامهربان برخورد نکنیم.

چهره‌هایی که خواستار پوست اندازی در رویکردهای اجتماعی حاکمیت و اعمال اصلاحات برمبنای اظهارات و فرمایشات داهیانه رهبر انقلاب شده‌اند، مویی در سیاست سفید کرده‌اند و شتاب‌زده و یا از سر هیجان چنین مواضعی را اتخاذ نکرده‌اند، از این رو واجب است برای تقویت سرمایه‌های اجتماعی آستین را بالا زد و اقدامات لازم را انجام داد.

این مطلب را یک فعال سیاسی و تشکیلاتی به نام رسول منتجب نیا مطرح و با بیان اینکه سرمایه اجتماعی یعنی رضایت همه مردم ایران، تصریح کرد: «جنگ ۱۲ روزه نشان داد عموم مردم با یکدیگر، با منافع ملی و با اصل نظام مشکلی ندارند. مشکل مردم نوع مدیریت‌ها و برخی تصمیم گیری‌ها است. مردم حق دارند نارضایتی‌هایی داشته باشند. هر زمان این‌ها را درک کنیم، به حرف امام(ره) می‌رسیم که می‌گفتند: «هیچ قدرتی(نه شرق و نه غرب) نمی‌تواند حریف قدرت اراده مردم شود.

نتیجه‌گیری...

اکنون که یک باردیگر شاهد و ناظر سرمایه عظیم اجتماعی مردم در حفاظت و پاسداری از جمهوری اسلامی ایران بوده‌ایم و با توجه به کدهای صادر شده از سوی سیاستمداران صاحب نام و پرنفوذ باید حرف و دیدگاه‌های مردم را دریافت کرد. برغم همه انتقادات این آنها بودند که برنامه‌های دشمن را خنثی کردند، فلذا امروز باید تحولی در کشور صورت گیرد، به دلیل آنکه بسیاری از سازوکارهای دهه ۶۰ که الزامی بود، شاید امروز ضرورتی ندارد و حتی باید عکس آن عمل شود. حال باید دید این موضوع که خواست معاون اول رئیس‌جمهور هم است و در جلسه‌ای با کمیسیون اقتصادی مجمع وزیران ادوار به آن اشاره کرده بود به کجا خواهد انجامید؟ (متن خبر را اینجا بخوانید)

آنچه مشخص است، دولتِ وفاق ملی پای کار ایران و اعتماد به مردم است و گوش شنوا برای شنیدن صداهای مردم با بینش‌ها و گرایش‌های مختلف سیاسی دارد، ضمن آنکه سرمایه اجتماعی را جدی می‌پندارد و تمام هم و غم خود را برای حفظ و تقویت آن به کار می‌گیرد.