چگونه می‌توان بدون ورزش‌کردن جوان ماند

هرچند هنوز به راه‌حلی جادویی برای دستیابی به تمام فواید سلامتی ورزش، بدون زحمت بدنی نرسیده‌ایم، این موضوع مانع تلاش محققان نشده است. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های امیدبخشی حاصل شده و داروهای تحریک‌کننده گیرنده GLP-1 نشان داده‌اند که با سرعت در حال کشف راه‌های تازه‌ای برای دستکاری فرآیندهای طبیعی به نفع سلامتی خود هستیم.

استفاده از ماده‌ای طبیعی (متابولیت) که در کلیه‌ها تولید و از بعضی خوراکی‌ها هم جذب بدن می‌شود، می‌تواند فوایدی مشابه ورزش برای بدن داشته باشد؛ مثل کاهش التهاب و فعال‌سازی فرآیندهای مختلف ضدپیری، آن هم بدون نیاز به ورزش‌کردن. مطالعه روی این متابولیت می‌تواند به ساخت دارویی با فواید ورزش منجر شود.

گروهی از دانشمندان به رهبری مؤسسه‌ی جانورشناسی آکادمی علوم چین دریافته‌اند که متابولیتی طبیعی به‌نام بتائین (Betaine) مانند «نماینده‌ای مولکولی» برای ورزش عمل می‌کند. به‌طوری که وقتی این ماده در سطحی مشابه با افراد دارای سبک زندگی فعال به بدن داده شود، می‌تواند روند پیری را در سلول‌های کلیه، عروق و سیستم ایمنی متوقف و حتی احتمالاً آن را معکوس کند.

محققان دریافتند در افرادی که تمرین‌های استقامتی انجام می‌دهند، برخی از نشانگرهای زیستی مرتبط با التهاب و پیری سلولی، به‌مراتب کمتر از گروه کنترل بود. در مقابل، تمرین‌های پرفشارِکوتاه‌مدت باعث افزایش تنش سلولی، از جمله بالا رفتن کورتیزول و استرس اکسیداتیو می‌شد.

محققان مشاهده کردند که در ورزشکاران استقامتی، فعالیت ورزشی پیوسته موجب کاهش فعالیت فاکتور رونویسی ETS1 می‌شود. این پروتئین متصل‌شونده به DNA در تنظیم فرآیندهای سلولی، از جمله ایمنی و بیوژنز ریبوزومی اثرگذار است؛ فرآیندی که ارتباط نزدیکی با کیفیت پیرشدن سلول‌ها دارد.

همچنین، در کلیه‌ها افزایش تولید بتائین نیز مشاهده شد؛ موضوعی که در ابتدا هدف مطالعه نبود. محققان متوجه شدند که سطح بتائین در خون افراد مسن پس از ورزشِ منظم به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد و این تغییر، طبق بررسی‌های بعدی، با بهبود قدرت عضلانی، سوخت‌وساز و سلامت میتوکندری‌ها رابطه‌ی نزدیکی دارد. این یافته‌ها باعث شد آن‌ها این پرسش را مطرح کنند: آیا ممکن است بتائین تنها یک نشانگر غیرفعالِ مرتبط با ورزش نباشد، بلکه خودش نقش مؤثری در ایجاد فواید سلامتی ورزش ایفا کند؟