ایستگاه فضایی خصوصی ۲۰۲۶ پرتاب خواهد شد

انسان‌ها نزدیک به ۲۵ سال است که به‌طور مداوم در فضا زندگی می‌کنند؛ به‌طور دقیق از زمانی که فضانورد «بیل شپرد» و کیهان‌نوردان «یوری گیدزنکو» و «سرگئی کریکالف» در شب هالووین سال ۲۰۰۰ برای نخستین بار وارد «ایستگاه فضایی بین‌المللی» (ISS) شدند. اما همه چیزهای خوب سرانجامی دارند.

نخستین قطعات ایستگاه فضایی در سال ۱۹۹۸ به فضا پرتاب شدند و تا زمانی که عملیات این ایستگاه در سال ۲۰۳۰ به پایان برسد، بیش از دو سال از عمری که برای آن پیش‌بینی‌شده بود، خواهد گذشت. این قطعات که ساختار اصلی ایستگاه را شکل می‌دهند، همان دلایلی هستند که امکان ادامه‌ی فعالیت ISS پس از سال ۲۰۳۰ را ناممکن می‌کنند.

ناسا توضیح می‌دهد: «بخش زیادی از ایستگاه فضایی را می‌توان در مدار تعمیر یا جایگزین کرد، و برخی بخش‌ها را حتی می‌توان به زمین بازگرداند، تعمیر نمود و دوباره به فضا فرستاد. این بخش‌ها شامل آرایه‌های خورشیدی، تجهیزات ارتباطی، سامانه‌های پشتیبانی زندگی و ابزارهای علمی می‌شوند. اما ساختار اصلی ایستگاه، مانند ماژول‌های قابل سکونت و سازه‌های خرپایی، عملاً قابل تعمیر یا جایگزینی نیستند.»

فرآیند پهلو گرفتن و جدا شدن فضاپیماها از ایستگاه، و همچنین رفت‌وآمد مداوم ایستگاه بین نور خورشید و تاریکی، فشارهای فیزیکی زیادی به این سازه‌ها وارد می‌کند. هرچند ایستگاه فضایی احتمالاً از عمر طراحی‌شده‌اش عبور خواهد کرد، پایان کار آن نزدیک است و ناسا و دیگر آژانس‌های فضایی در حال آماده‌شدن برای انجام پژوهش‌های ریزگرانش، بدون آزمایشگاه مداری ISS هستند.

ناسا در برنامه‌ی «گذار ایستگاه فضایی بین‌المللی» خود چنین توضیح می‌دهد: «در آینده، ایالات متحده قصد دارد عملیات خود در مدار پایین زمین را به مقاصدی واگذار کند که تحت مالکیت و مدیریت شرکت‌های خصوصی هستند، تا امکان دسترسی مداوم به پژوهش‌ها و توسعه‌ی فناوری حیاتی حفظ شود. هدف ناسا این است که یکی از مشتریان متعدد در بازار تجاری و پررونق مدار پایین زمین باشد، جایی که خدماتی همچون ایستگاه‌های مداری، حمل بار و انتقال خدمه در اختیار آژانس قرار گیرد. همزمان با واگذاری عملیات مدار پایین زمین به صنعت خصوصی، ناسا تمرکز خود را بر مأموریت‌های سرنشین‌دار فراتر از این منطقه، مانند ماه و مریخ، خواهد گذاشت.»

یکی از این ایستگاه‌های فضایی تجاری که با پشتیبانی ناسا در حال توسعه است، ایستگاه «هیون-۱» از شرکت وست است. این ایستگاه فضایی که فعلاً انتظار می‌رود در ماه مه ۲۰۲۶ پرتاب شود، از لحاظ اندازه کوچک‌تر از چیزی است که فضانوردان امروزی به آن عادت دارند. در حالی که حجم داخلی ISS حدود ۹۰۰ متر مکعب است، هیون-۱ حجمی در حدود ۴۵ متر مکعب خواهد داشت.

اندازه‌ی کوچک ایستگاه فضایی هیون-۱ به این معناست که حضور انسان در آن مداوم و گسترده نخواهد بود. در عوض، استارتاپ وست قصد دارد یک آزمایشگاه کوچک اما ایمن فراهم کند که فضانوردان پس از اتصال به آن با فضاپیمای «دراگون» شرکت «اسپیس ایکس»، حدود ۱۰ روز در آن اقامت داشته باشند. در طول عمر عملیاتی سه ساله‌ی این ایستگاه، تنها چهار مأموریت اقامتی برنامه‌ریزی شده‌اند.

اگرچه هزینه عاملی مهم در طراحی ایستگاه فضایی وست به شمار می‌رود، شرکت سازنده بر راحتی سرنشینان نیز تمرکز کرده است. هائوت افزود: «فضانوردان روی ISS به روش‌های مختلفی می‌خوابند. خیلی‌ها دوست دارند هنگام خواب فشاری به بدنشان وارد شود؛ شنیده‌ایم بعضی از آن‌ها خودشان را داخل کمدها جا می‌دهند.»

در همکاری با فضانورد ناسا، «درو فیوستل»، تیم طراحی تخت‌های بادی ویژه‌ای را پیشنهاد داده است که هنگام استراحت، فشاری ملایم به بدن وارد می‌کنند. این ایستگاه فضایی افزون بر پشتیبانی از مجموعه‌ای از آزمایش‌های ریزگرانش، به پنجره‌ای با دید رو به زمین مجهز خواهد بود که دیدی در حد ایستگاه فضایی بین‌المللی برای خدمه فراهم می‌کند.

در حالی که وست قصد دارد نخستین ایستگاه فضایی تجاری را راه‌اندازی کند، تنها شرکتی نیست که برای حفظ حضور انسان در فضا تلاش می‌کند. شرکت «آکسیوم اسپیس» نیز در حال توسعه‌ی ایستگاه خود است که ممکن است تا سال ۲۰۲۸ پذیرای چهار فضانورد باشد. طراحی این ایستگاه بلندپروازانه‌تر و پیچیده‌تر از هیون-۱ است و قرار است در ابتدا به ISS متصل شده و سپس، پیش از پایان کار ایستگاه بین‌المللی، از آن جدا شود.

امید است که به‌لطف ایستگاه‌های هیون-۱ وست، آکسیوم، «اوربیتال ریف» شرکت «بلو اوریجین» و «ایستگاه فضایی تیان‌گونگ» چین، حضور انسان در فضا پس از پایان عمر ISS همچنان ادامه یابد.