قرارداد ۵ ساله ایران و آمریکا

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایونا به نقل از اقتصادآنلاین، روز گذشته ایران-و-آمریکا">مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. این نشست به‌عنوان اولین دور مذاکرات پس از مدت‌ها تنش، میان هیأت‌های ایرانی و آمریکایی انجام گرفت. عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مذاکرات را “سازنده” و در محیطی “آرام و محترمانه” توصیف کرد.

کاخ سفید نیز در واکنش به این مذاکرات اعلام کرد که گفتگوها بسیار مثبت و سازنده بوده است. در این بیانیه آمده که ویتکاف، مقام آمریکایی، به عراقچی تأکید کرده که دستوراتی از رئیس‌جمهور ترامپ دریافت کرده تا اختلافات میان دو کشور تا حد امکان از طریق دیپلماسی حل و فصل شود. همچنین طرفین توافق کردند که نشستی دیگر در روز شنبه آینده برگزار کنند.

این مذاکرات می‌تواند به‌عنوان پیش‌زمینه‌ای مهم در روابط ایران و آمریکا در نظر گرفته شود، چرا که پیش از این، دو کشور در دوره‌های مختلف توافقات اقتصادی و سیاسی نیز داشته‌اند. یکی از معروف‌ترین این توافقات، قرارداد پنج‌ساله ایران و آمریکا در سال ۱۳۵۳ بود که شامل پروژه‌های کلیدی در زمینه انرژی هسته‌ای و صنعتی بود. در ادامه به مرور تاریخ ایران و جزییات این قرارداد می‌پردازیم.

جزییات مذاکرات ایران و آمریکا در سال ۱۳۵۳

گزارش منتشر شده در روزنامه اطلاعات ۱۴ اسفند ۱۳۵۳، به یکی از مهم‌ترین قراردادهای اقتصادی تاریخ ایران و آمریکا اشاره دارد که پس از سفر هوشنگ انصاری، وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی ایران به ایالات متحده، بین دو کشور به امضا رسید. این قرارداد به ویژه در زمینه انرژی هسته‌ای و توسعه زیرساخت‌های ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در ادامه به جزئیات بیشتری از این قرارداد پرداخته شده است:

۱. قرارداد اقتصادی ۱۰ میلیارد دلاری

قرارداد میان ایران و آمریکا در سال ۱۳۵۳ به امضای دو طرف رسید و ارزش آن ۱۰ میلیارد دلار بود که در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای اقتصادی در سطح بین‌المللی به شمار می‌رفت.

این قرارداد در چارچوب گسترش روابط اقتصادی و سیاسی میان دو کشور شکل گرفت و نشان‌دهنده نزدیکی روابط ایران و ایالات متحده در آن زمان بود.

۲. فروش ۸ راکتور هسته‌ای

بخش مهمی از قرارداد به فروش ۸ راکتور هسته‌ای برای تولید برق به ایران اختصاص داشت. این راکتورها به ارزش ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار از ایالات متحده به ایران صادر می‌شد. این راکتورها برای تأمین برق در ایران و توسعه زیرساخت‌های انرژی کشور در نظر گرفته شده بودند.

این بخش از قرارداد به‌ویژه در راستای توسعه صنعت انرژی هسته‌ای در ایران و تأمین نیازهای برق کشور طراحی شده بود. در آن زمان، ایران در تلاش بود که ظرفیت‌های انرژی خود را به‌ویژه در زمینه انرژی هسته‌ای گسترش دهد.

۳. گسترش روابط تجاری

بر اساس قرارداد، ایران متعهد شد که حجم خرید کالا از ایالات متحده را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش دهد. این بخش از قرارداد بر تعمیق روابط تجاری میان دو کشور تمرکز داشت و باعث افزایش واردات کالاهای آمریکایی به ایران می‌شد.

این قرارداد همچنین شامل پروژه‌های مختلف اقتصادی و صنعتی در ایران بود که در طول ۵ سال آینده به اجرا در می‌آمد.

۴. پروژه‌های صنعتی و زیربنایی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این قرارداد، اجرای پروژه‌های بزرگ صنعتی و زیرساختی در ایران بود. این پروژه‌ها شامل موارد زیر می‌شدند: 

• ساخت ۲۰ کارخانه تولید قطعات پیش‌ساخته برای خانه‌سازی: این پروژه برای افزایش ظرفیت ساخت‌وساز مسکن در ایران طراحی شده بود.
• ساخت ۱۰۰ هزار آپارتمان: این پروژه به منظور رفع نیاز مسکن در کشور و بهبود شرایط زندگی شهری در نظر گرفته شده بود.
• ساخت ۵ بیمارستان با مجموع ۳۰۰۰ تخت: این پروژه به منظور بهبود زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی ایران اجرا می‌شد.
• تأسیس صنایع الکترونیک: ایران با این پروژه به دنبال راه‌اندازی صنایع الکترونیک و افزایش تولیدات تکنولوژیک داخلی بود.
• ساخت یک بندرگاه عظیم: این پروژه به منظور توسعه تجارت خارجی و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی در ایران بود.
• برنامه‌های مشترک تولید کود شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی: این بخش از قرارداد با هدف توسعه بخش کشاورزی و افزایش تولید محصولات کشاورزی در ایران طراحی شده بود.
• ایجاد صنایع غذایی: این پروژه به منظور تقویت بخش صنایع غذایی و تأمین نیازهای داخلی طراحی شد.
• ساخت راه‌های درجه یک: به منظور بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل در کشور و افزایش دسترسی به مناطق مختلف ایران.
• مراکز تعلیم مهارت فنی: ایران همچنین برنامه‌هایی برای آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای به نیروی کار خود داشت تا از این طریق، نیروی کار ماهر برای پروژه‌های مختلف تولیدی و صنعتی تأمین کند.

۵. اهمیت سیاسی و استراتژیک

این قرارداد نه‌تنها از نظر اقتصادی مهم بود، بلکه نشان‌دهنده روابط نزدیک سیاسی و استراتژیک میان ایران و ایالات متحده در آن دوران بود. در بیانیه‌های مقامات آمریکایی به‌ویژه هنری کیسینجر، وزیر خارجه وقت آمریکا، آمده بود که این قرارداد نشان‌دهنده پیوستگی‌های سیاسی میان دو کشور است.

کیسینجر در اظهارات خود قرارداد مذکور را بزرگ‌ترین قرارداد اقتصادی میان کشورهای جهان خواند و به اهمیت استراتژیک آن برای هر دو کشور اشاره کرد.

۶. قرارداد ۱۵ میلیارد دلاری

جالب توجه است که این قرارداد، که مبلغ آن ۱۰ میلیارد دلار بود، از مجموع قراردادهای اقتصادی ایران با سایر کشورها بیشتر از یک میلیارد دلار ارزش داشت. این نشان‌دهنده حجم بالای سرمایه‌گذاری و ارتباطات اقتصادی میان ایران و آمریکا در آن دوران بود.

این قرارداد یکی از نقاط عطف در تاریخ روابط ایران و آمریکا است که هم‌زمان با تحولات گسترده در بخش‌های اقتصادی، صنعتی، انرژی، و بهداشتی کشور ایران بود. روابط ایران و ایالات متحده در آن زمان به‌شدت تحت تأثیر دیدگاه‌های مشترک در زمینه توسعه صنعتی و اقتصادی قرار داشت.

منبع: ایونانیوز