فرصت‌های پیش روی اقتصاد ایران

 ایران اکونومیست-قرار ما لغو همه‌جانبه و سریع تحریم‌هاست. این پاسخ شفاف رییس‌جمهور و تیم مذاکره‌کننده به منتقدانی است که طی چند هفته اخیر با بهره‌برداری از صحبت‌های مقامات آمریکایی مبنی بر مرحله‌ای بودن پروسه لغو تحریم‌ها، درصدد به چالش کشیدن مذاکرات هسته و بیانیه لوزان هستند. علاوه بر منتقدان داخلی در آن سوی مدیران در آمریکا نیز هستند افرادی که با انتقاد از دستاوردهای مذاکرات لوزان، آن را اقدامی در جهت‌گیری مجدد ایران تلقی می‌کنند؛ هر چند به نظر می‌رسد آنها ترجیح داده‌اند تا زمان مشخص شدن نهایی کلیه مفاد توافق جامع منتظر بمانند و پس از آن اظهارنظر کنند.

جدا از مباحث سیاسی و حقوقی مترتب بر این بیانیه و توافق کلی آتی، مهم‌ترین رویداد ناشی از توافق احتمالا حذف تحریم‌های اقتصادی علیه ایران خواهد بود که طی سال‌های اخیر فشار مضاعفی بر اقتصاد نحیف و بیمار کشور وارد کرده است، اما برداشتن این تحریم‌ها چه اثراتی روی اقتصاد ایران در کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهد داشت؟

تحلیل تبعات اقتصادی توافق ایران و غرب برابر آنچه کارشناسان می‌گویند، از دو دیدگاه قابل بررسی است. نخست جو روانی که هر اقتصادی در دنیا از آن تاثیر می‌پذیرد و دوم، اقدامات عملی که برپایه توافق انجام خواهد گرفت. جو حاصل از توافق بدون تردید برای اقتصاد ایران فضایی مثبت رقم خواهد زد. لغو تحریم‌ها به معنای برداشتن موانع بلند و سختی است که در سال‌های گذشته پیش روی بازیگران اقتصاد ایران قرار گرفته بود و رفع این موانع، چشم‌انداز وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی در برابر چشم فعالان این عرصه قرار می‌دهد.

باز شدن کانال‌های نقل و انتقال پول، کاهش هزینه تجارت خارجی، تسهیل انتقال ارز خارجی به داخل کشور، آزاد شدن سرمایه‌گذاری افراد حقیقی و حقوقی خارجی در صنایع ایران، آزاد شدن منابع بلوکه شدن ارزی دولت و شرکت‌های اقتصادی و رویدادهای مشابه دیگری که با رفع همه‌جانبه تحریم‌ها روی می‌دهد، می‌تواند جلوی کاملا مثبت به نفع اقتصاد ایران چه در داخل و چه در خارج ایجاد کند که تبعات آن، انتظارات مثبت از اقتصاد است. همان انتظاراتی که دولت به طور ملموس تلاش دارد آن را کنترل کند تا بیش از اندازه رشد نکند و شکل حبابی به خود نگیرد.

در وهله دوم نیز تاثیر عملی اقدامات بدون شکل می‌تواند اثری مثبت روی اقتصاد ایران داشته باشد. با این حال خطری که کم و بیش اقتصاد ایران را تهدید می‌کند، بازگشت دولت به سنت قدیمی «نفت بفروش و کالا بخر» است.

اهمیت تفاهم‌نامه لوزان از بعد اقتصادی نه‌تنها برای ایران که برای دیگر کشورهای جهان به ویژه اروپا نیز دارای اهمیت فراوان بوده و هست. شرکای قدیمی اقتصاد ایران ولعی کمتر از فعالان اقتصادی ما برای گشایش راه‌های بسته ندارند. دسترسی ایران به سوئیفت، اتفاق بزرگ دیگری است که با برداشتن تحریم‌ها برای بانک‌های ایرانی فراهم می‌شود. سوئیفت اولویت ایران در تسهیل تجارت خارجی و روابط اقتصادی بین‌الملل است؛ چراکه تمام مبادلات صنعتی و کشاورزی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

تفاهم لوزان به اقتصاد کشور امید می‌دهد که فرصت بزرگی در راه است و گشایش فراوانی در عرصه اقتصاد در آینده نزدیک روی خواهد داشت. چه خوب است که با تکیه بر تجربه مثبت لوزان، دولت تدبیر و امید بکوشد در اقتصاد هم از تیم‌های مشابهی استفاده کند که تحولات بزرگی را در عرصه‌های مختلف رقم بزنند.

در این برهه از زمان، اصلاحات اقتصادی و مبارزه با فساد اداری از هر زمان دیگری واجب‌تر است؛ چراکه فرصت بزرگی در راه است و بدون این تغییرات دولتی نمی‌توان از این فرصت با تمام پتانسیل ممکن استفاده کرد و امروز اقتصاد ایران به تمام توانایی‌ها و استعدادهایش برای رشد و موفقیت در تامین رفاه عامه احتیاج دارد. لوزان یادآور می‌شد که ترکیب تعهد و تخصص، این مهم را ممکن می‌کند و این دستاورد واقعی و پایدار لوزان برای اقتصاد ما است.

 مجید سلیمی‌بروجنی