راهکارهای پیشگیری از کلاهبرداری در سایت‌های آگهی‌محور از زبان معاون پلیس فتا

سرهنگ جواد مختاررضایی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار انتظامی ایران اکونومیست افزود: در این عرصه، سایت‌های آگهی‌ محوری مانند دیوار و شیپور به دلیل سهولت در استفاده و دسترسی گسترده، از محبوب‌ترین فضاهای معاملاتی در ایران هستند که هوشیاری بیشتر کاربران در خرید و فروش از این سایت‌ها ضروری است.

وی اظهار کرد: کلاهبرداران با استفاده از ترفندهای فریبنده و به ظاهر ساده، سعی در جلب اعتماد کاربران و سرقت پول یا اطلاعات شخصی آن‌ها دارند، برخی از رایج‌ترین ترفندها شامل درخواست بیعانه، کلیک بر روی لینک‌های جعلی و یا استفاده از رسیدهای جعلی است که برای فریب کاربران طراحی می‌شود.

سرهنگ مختاررضایی از کاربران خواست که در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری اینترنتی، فوراً موضوع را به پلیس فتا گزارش کنند تا ضمن پیشگیری از وقوع چنین جرایمی، امنیت فضای مجازی برای تمامی کاربران فراهم شود.

معاون اجتماعی پلیس فتا فراجا تصریح کرد: رعایت چند نکته احتیاطی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از هرگونه سوءاستفاده و همچنین کلاهبرداری‌های اینترنتی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. ممنوعیت پرداخت وجه قبل از رویت کالا (دلایل):

*چرا ممنوع؟ وقتی شما قبل از دیدن کالا پول پرداخت می‌کنید، هیچ تضمینی وجود ندارد که فروشنده، کالا را ارسال کند یا کالای ارسالی مطابق با توضیحات و عکس‌های آگهی باشد. بسیاری از کلاهبرداران پس از دریافت پول، دیگر پاسخگو نیستند و ناپدید می‌شوند.

*ترفند رایج: کلاهبرداران معمولاً به بهانه‌های مختلف مانند «تضمین رزرو کالا»، «هزینه ارسال» یا «پیش پرداخت» از شما درخواست واریز وجه می‌کنند. گاهی هم با ارائه تخفیف‌های جذاب سعی می‌کنند شما را ترغیب به پرداخت زودهنگام کنند.

*راهکار: همیشه تاکید کنید که پرداخت فقط پس از رویت و تایید کالا انجام خواهد شد. اگر فروشنده اصرار به پرداخت قبل از رویت دارد، به احتمال زیاد با یک کلاهبردار روبرو هستید.

۲. آگهی‌های جذاب و درخواست بیعانه(نشانه‌های خطر و احتیاط):

* قیمت‌های بسیار پایین‌تر از حد معمول: اگر قیمت یک کالا به طور غیرمعمول پایین‌تر از قیمت بازار باشد، احتمالاً یک دام است.
* توضیحات مبهم یا غیرواقعی: آگهی‌هایی که توضیحات دقیقی ندارند یا مشخصات کالا را به درستی ذکر نمی‌کنند، مشکوک هستند.
* عکس‌های بی‌کیفیت یا دزدی: استفاده از عکس‌های بی‌کیفیت، نامربوط یا دزدیده شده از اینترنت، نشانه خوبی نیست.
* اصرار بر معامله فوری: کلاهبرداران معمولاً سعی می‌کنند شما را تحت فشار قرار دهند تا سریع تصمیم بگیرید و پول واریز کنید.
* درخواست بیعانه: درخواست بیعانه، به خصوص برای کالاهای دست دوم یا در معاملات آنلاین، بسیار مشکوک است. فروشندگان واقعی معمولاً بیعانه نمی‌خواهند مگر در موارد خاص و معاملات بزرگ.

راهکار: به آگهی‌های خیلی جذاب با دیده تردید نگاه کنید. قبل از هر اقدامی، حتماً در مورد فروشنده و کالا تحقیق کنید. سوالات دقیق بپرسید و از فروشنده بخواهید اطلاعات بیشتری ارائه دهد.

۳. رسیدهای جعلی (تشخیص و مقابله):

* روش کلاهبرداری: کلاهبرداران پس از توافق بر سر قیمت، یک رسید واریز وجه جعلی (که به نظر واقعی می‌رسد) برای شما ارسال می‌کنند. این رسیدها ممکن است از طریق نرم‌افزارهای جعلی رسیدساز یا با دستکاری رسیدهای واقعی ساخته شوند.
* هدف: با نشان دادن رسید جعلی، کلاهبردار وانمود می‌کند که پول را واریز کرده و شما را ترغیب می‌کند کالا را تحویل دهید. در حالی که در واقع هیچ پولی به حساب شما واریز نشده است.
* بررسی موجودی حساب: قبل از تحویل کالا، حتماً موجودی حساب بانکی خود را به صورت آنلاین یا از طریق پیامک بانک بررسی کنید و مطمئن شوید که پول واقعاً به حساب شما واریز شده است لذا به رسید ارسالی فروشنده اکتفا نکنید.
* عدم تطابق اطلاعات رسید: به اطلاعات روی رسید دقت کنید. نام بانک، شماره حساب، مبلغ و تاریخ واریز باید دقیق و مطابق با اطلاعات معامله باشد. وجود اشتباهات املایی یا نگارشی در رسید نیز می‌تواند نشانه جعلی بودن آن باشد.

راهکار: همیشه واریز وجه را از طریق روش‌های امن و قابل پیگیری مانند انتقال وجه از طریق سامانه‌های بانکی معتبر انجام دهید. هرگز به رسیدهای ارسالی فروشنده اعتماد صددرصد نکنید و موجودی حساب خود را شخصاً بررسی کنید. دقت داشته باشید این روش در خصوص انتقال وجه پایا بیشتر اتفاق مورد استفاده قرار میگیرد و بایستی از تراکنش موفق مطمئن شوید.

۴. ارسال کالا با پیک اینترنتی (خطرات و جایگزین)

* چرا خطرناک؟ درخواست ارسال کالا با پیک اینترنتی، به خصوص پیک‌هایی که فروشنده معرفی می‌کند، می‌تواند خطرناک باشد. ممکن است پیک با کلاهبردارهمدست باشد یا کالا در حین ارسال آسیب ببیند و شما نتوانید خسارت بگیرید.
* جایگزین امن: بهتر است کالا را به صورت حضوری تحویل بگیرید. اگر امکان تحویل حضوری نیست، از روش‌های ارسال مطمئن‌تر مانند پست پیشتاز یا تیپاکس استفاده کنید و حتماً از بیمه کالا استفاده کنید.

۵. مکان‌های نامشخص برای تحویل کالا (امنیت و احتیاط):

*خطرات مکان‌های نامشخص: ملاقات با فروشنده در مکان‌های خلوت، تاریک یا نامشخص مانند پارک، خیابان، پارکینگ‌های خلوت یا درب منزل شخصی می‌تواند خطرناک باشد. ممکن است با دزد یا کلاهبردار روبرو شوید و امنیت جانی و مالی شما به خطر بیفتد.
*مکان‌های امن: قرار ملاقات را در مکان‌های عمومی و پر رفت و آمد بگذارید. بهتر است در روشنایی روز قرار بگذارید.

۶. پرداخت امن و معامله حضوری (بهترین روش‌ها):

*پرداخت امن: اگر سایت آگهی محور امکان “پرداخت امن” را فراهم کرده است، حتماً از این روش استفاده کنید. در این روش، پول شما نزد سایت واسطه امانت می‌ماند و پس از تحویل کالا و تایید رضایت شما، به فروشنده پرداخت می‌شود.
*معامله حضوری: بهترین روش برای خرید و فروش کالا، معامله حضوری است. در معامله حضوری می‌توانید کالا را از نزدیک ببینید، بررسی کنید و پس از اطمینان از سالم بودن آن، پول را پرداخت کنید.

۷. بررسی هویت فروشنده (اعتماد و اطمینان): «ملاقات حضوری و بررسی مدارک هویتی»-

*تأکید بر معاملات حضوری: بهترین و مطمئن‌ترین راه برای بررسی هویت فروشنده، ملاقات حضوری با او است. به خصوص در معاملاتی که ارزش کالا بالا است (مانند طلا، نقره، جواهرات، لوازم الکترونیکی گران‌قیمت و غیره)، به هیچ وجه به معامله غیرحضوری اکتفا نکنید.
*بررسی مدارک شناسایی معتبر: در ملاقات حضوری، حتماً از فروشنده بخواهید مدارک شناسایی معتبر مانند کارت ملی، شناسنامه جدید یا گواهینامه رانندگی ارائه دهد. به دقت مدارک را بررسی کنید و مطمئن شوید که مشخصات فردی با اطلاعات ارائه شده در آگهی مطابقت دارد. در صورت امکان، از مدارک فروشنده عکس بگیرید (با اطلاع و اجازه ایشان).
*مواردی که نیاز به دقت بیشتر دارد: در خرید و فروش کالاهای بسیار با ارزش مانند طلا و نقره، احتیاط بیشتری به خرج دهید. اگر مبلغ معامله قابل توجه است، می‌توانید از فروشنده بخواهید که در حضور شخص ثالث معتمد (مانند وکیل یا مشاور حقوقی) حاضر شود و معامله انجام گیرد.
*عدم اکتفا به روش‌های غیرحضوری برای احراز هویت در معاملات مهم: روش‌های غیرحضوری مانند بررسی پروفایل آنلاین، جستجو در اینترنت یا تماس تلفنی، به تنهایی برای احراز هویت فروشنده در معاملات مهم و با ارزش کافی نیستند. کلاهبرداران ممکن است از هویت‌های جعلی یا دزدیده شده استفاده کنند.

۸. خودداری از کلیک بر روی لینک‌های مشکوک:

*به هیچ عنوان بر روی لینک‌هایی که از طرف فروشندگان ناشناس یا از طریق پیام‌های مشکوک در سایت‌های آگهی محور دریافت می‌کنید، کلیک نکنید. این لینک‌ها ممکن است آلوده به ویروس یا بدافزار باشند و اطلاعات شخصی شما را به سرقت ببرند یا دستگاه شما را آلوده کنند. ممکن است لینکی را با این ادعا ارسال کنند که اگر بر روی آن کلیک نکنید، آگهی شما حذف خواهد شد. یا ممکن است لینکی را به عنوان راهی برای ارتقاء آگهی ارسال کنند که جعلی است.